Çin`in kutsal taşı Bursa`dan

Çinlilerin kutsal ‘yeşim taşı’, Bursa’nın bir köyünde olmasına karşın halen işlenmiyor.

Çinliler için kutsal olan, açık artırmalara konu olan ve dünyanın sayılı yerlerinden çıkarılan ‘yeşim taşı’, Bursa’nın bir köyünde olmasına karşın halen işlenmiyor.

Çinliler için kutsal olan, açık artırmalara konu olan ve dünyanın sayılı yerlerinden çıkarılan ‘yeşim taşı’, Bursa’nın bir köyünde olmasına karşın halen işlenmiyor. İpek Yolu’nun kullanımını başlatan bu taş, değerine kavuşacağı günü bekliyor.

Çinlilerin, 7 bin yılı aşkın süredir gökyüzünün ve yer kürenin özlerini içeren ve insan ile Tanrı arasında köprü rolü oynadığı inancıyla kutsal ve uğurlu kabul ettikleri ‘yeşim taşı’ Türkiye’de değer kazanıyor. Tarihte itibarın simgesi kabul edilerek yalnızca imparator ile hanedan yöneticileri tarafından kullanılan, halkın kullanmasının ise kesinlikle yasak olduğu bu taş, günümüzde ise mücevher olarak tercih ediliyor. Çinli iş adamları da, yeşim taşını önemli iş toplantılarında yanlarından ayırmıyor, çünkü aksi takdirde başarılı bir iş görüşmesi gerçekleştirilmeyeceğine inanıyorlar. Hatta şirketlerindeki para kasalarında muhakkak bir tane bulunduruyor. Çin’de kutsal sayılan bu değerli taşın mor cinsi, Türkiye’de yalnızca Bursa’nın Harmancık ilçesinden temin ediliyor.

Türkiye Gemoloji Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Öyküm Gümüş İşletme Müdürü Kıymetli Taş Uzmanı İsmail Hakkı Özak da bu önemli değere sahip çıkılması gerektiğini belirtiyor. Özak, yaklaşık 25 yıldır yaptığı süs taşı işleme mesleğini, 15 yıldır da Bursa’da gerçekleştiriyor. Bursa Balibey Han’da kurduğu atölyesinde maden olarak çıkarılan her çeşit ve renkte değerli taşı işleyerek kıymeti bilinir hale getiren Özak, atölyesinde ayrıca eğitimler de veriyor. Devlet kurumlarının, kentin sahip olduğu bu değere önem vermesi gerektiğini vurgulayan Özak, yeşim taşının mor renkteki çeşidinin Türkiye’de yalnızca Bursa’nın Harmancık ilçesinden çıktığını söylüyor.

Özak, “İlk olarak 1995’te İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından ortaya çıkarılan bu taş, Türkiye’de özellikle süs eşyası ve takı tasarımlarında değer kazanıyor. Yeşim taşının mor örneği Bursa’nın Harmancık ilçesi Akpınar Köyü’nden çıkıyor. Bu, ekonomik geliri olan bir taş. Bu taşın işlenmesi gerekiyor. Ama işleyemiyoruz. Türkiye Gemoloji Derneği olarak çalışmalar yapıyoruz. Aslında çok büyük ekonomik getirisi olan bu taş, işlendiği zaman bir çeşit mücevher haline geliyor” dedi.

Yeşim taşının Çin’de kutsal sayıldığının altını çizen Özak, “Bu taş, Çin’de çok kıymetli. Hatta açık artırma ile satılıyor. Mücevher taşı olarak da çok sevilen bir maden ve sadece dünyanın birkaç yerinde çıkarılabiliyor.

Yeşim taşı Çinliler için kutsal. Çinli işadamları bu taşı yanlarına almadan iş görüşmelerine gitmezler. Yeşim taşının değerli olanları Çin’deki saraylarda kullanılır. Çok nadir çıkan bir taş. Değeri bilinmeli” ifadelerini kullandı.

Sağlık için de kullanılıyor

Yeşim taşının ilk kez Doğu Türkistan’dan çıkarıldığını ve aslında bir Türk taşı olduğunu anlatan Özak, yeşim taşının İpek Yolu’nu başlatan bir hikayesi olduğunu söyledi. Özak, “Önceleri, Doğu Türkistan’dan çıkan yeşim taşı Çin’e ihraç olurken onun karşılığında da Türk tüccarlar aldıkları ipeği Amerika’ya satarmış. Yani İpek Yolu, yeşim taşının ihracatının başlamasıyla doğmuş. Sonraları Çin için çok ayrı bir yeri olan bu süs taşı, apayrı bir değere sahip olmuş. İspanyollar da, Amerika kıtasını keşfetmeden önce yeşim taşını böbrek hastalıklarında kullanırlarmış. Keşiften sonra, Kızılderililerin de aynı hastalık için aynı taşı kullandıklarını görmüşler. Buna benzer değişik hikayeler mevcut” diye konuştu.

Belediye ve İŞKUR projelendirmeli

Özak, bu taşların Bursa Büyükşehir Belediyesi ve İŞKUR tarafından hazırlanabilecek projelerle önem kazanabileceğini vurguladı. Özak, “Bu taşın değerini ortaya çıkaracak projeler belediye eliyle, İŞKUR işbirliğiyle yapılabilir. Yeşim taşını elleri çalışan bütün bedensel engelliler yapabilir. Bu kapsamda istihdam da sağlanabilir. Yeşim taşları yüzeyde de rastlanabilir. Şu anda bizim bölgemizde yeşim taşları serpinti olarak yüzeyde görünebiliyor. Bu kıymetli taşlara mutlaka sahip çıkalım. Bu taşlara kalite bedeli biçilebilir. Arz talep doğrultusunda özel fiyat biçebiliriz” diye konuştu.

Bursa’ya maden müzesi projesi

Türkiye Gemoloji Derneği olarak Bursa Büyükşehir Belediyesi ile yaptıkları görüşmeler neticesinde Bursa’ya bir maden müzesi kurma kararı aldıklarını ifade eden Özak, söz konusu proje için Merinos Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi’ni adres gösterdi. Bursa’nın yer altı kaynaklarında da oldukça zengin bir kent olduğunu vurgulayan Özak, “Balıkesir Dursunbey’de güzel amatist kristalleri, Bilecik-Bursa sınırında yeşil kristalleri olan krizopras taşı çıkarılıyor. Uludağ’ın eteklerinde Keles, Harmancık ve Orhaneli’de zengin beyaz kuarslar ile birlikte çeşitli taşlar çıkıyor. Ayrıca bu bölgede kahverengi akik taşını da bulmak mümkün” bilgisini verdi.

Geçtiğimiz ay Almanya Münih’te düzenlenen Mineralientage München Fuarı’na katıldıklarının bilgisini veren Özak, Türkiye’nin süs taşlarındaki değerini dünyaya duyurmak adına çeşitli projeler gerçekleştirdiklerini söyledi. Özak, fuarda yeşil renkte olan yeşim taşının kilosunun 300 eurodan satışa çıkarıldığını da sözlerine ekledi.

Dokuz Eylül Üniversitesi’nce yapılan araştırma da Türkiye`nin süs taşı marden rezervlerinin ne durumda olduğunu ortaya çıkarmıştı. Dünyada takı sektöründe kullanımı giderek artan süs taşlarının yıllık 50 milyar dolarlık işlem hacmine ulaştığına dikkat çekilen araştırmada, en büyük payı Brezilya, Sri Lanka, Hindistan, Myanmar ve Avusturalya pazarlarının aldığı belirlenmişti. Türkiye’nin 37 tür süs taşı madenine sahip olduğu gözlemlenirken, bu tür taşların işleme kapasitesi yetersizliğinden katma değerli hale getirilememesine dikkat çekilmişti. Yatırımcıların, atıl halde duran bu değerlerin farkına varması gerektiği mesajını verildiği araştırmada, sektör temsilcileri de, 50 milyar dolarlık süs taşı rezervine sahip Türkiye’nin ihracatının ise 1 milyon doları bulmadığı belirtilmişti.