Bizim GSM Şubatta Faaliyette

Türk Telekom Genel Müdürü Alptürk, GSM`de Telekom`u İş-Tim`den daha güçlü görüyor: 20 milyona yaklaşan abone sayımız, tecrübemiz ve Türkiye`nin her köşesinde elimiz var.


Önümüzdeki yıl GSM sektöründe dişediş bir rekabet yaşanacak gibi görünüyor. Telsim ve Turkcell`in ardından İş Bankası ve Telekom`un GSM şirketlerinin de piyasaya çıkması rekabeti iyiden iyiye kızıştıracak. Ocak ayında faaliyete geçmesi beklenen İş Bankası ve Telecom Italia`nın şirketi İş-Tim`e karşılık, şubat ayında da Telekom konuşturacak. Dergimizi takip edenler hatırlayacaklardır. Yaklaşık iki ay önce Türk Telekom Genel Müdürü İbrahim Hakkı Alptürk sayfalarımızda yer almıştı. O dönemde, Türk Telekom için ihaleye çıkılmış ancak hiç talip çıkmamıştı. Bunun üzerine kendisiyle görüşmüştük. Peki, bu kadar kısa bir zaman geçmesine rağmen, Alptürk neden tekrar sayfalarımıza konuk oldu? Bunun birkaç nedeni var: Telekom`da blok satışın yüzde 20`den yüzde 29`a çıkarılması kararı... GSM 1800 çalışmaları... İş-Tim`le hükümet arasında son anda imzalanan sözleşmeyle Telekom`un ayrı bir şirket kurmak zorunda kalması...


İş-Tim`le eş zamanda piyasaya çıkacağı için gizli gizli yürütülen hazırlıklar... Sektörü kızıştıracak hedefler... Sabancı ve Koç gibi devlerin Telekom`la GSM için işbirliği yapmak istemesi... Tüm bunları konuşmak ve bu hazırlıklardan haberdar olabilmek Alptürk`le yeniden görüşmemiz için yeterli nedenlerdi. Para: Telekom`da yüzde 29 blok satış ve yüzde 5 halka arz şeklinde bir ilke kararı vardı. Bu karar ne zaman çıkacak? İbrahim Hakkı Alptürk: Bakanlar Kurulu`ndan daha önce çıkmış olan bir yüzde 34 var. Bunun yüzde 20`si stratejik bir yatırımcıya satılması. Yüzde 14 halka arz şeklindeydi. Daha önce, bu şekilde yapılan ihaleye talip çıkmadı. Sonra bu işe bir çözüm bulunması istendi ve Bakanlar Kurulu`ndan yüzde 29 stratejik ortak, yüzde 5 halka arz şeklinde bir prensip kararı çıktı. Bu kararla birlikte stratejik yatırımcıya verilecek hakları, yönetimde söz hakları gibi konularda çalışmalar yapılması istendi. Ancak henüz bir çalışma yapılmadı


Para: Bu çalışmayı kim yapacak?

Alptürk: Görevlendirilenler belli olmadı. Komisyon kurulması gerekiyordu henüz kurulmadı.


Para: Bu yıl sonuna kadar tekrar bir ihaleye çıkılabilir mi?

Alptürk: Büyük oranda yapılmış bir çalışma var. Yolu artık görüyor, ne yapılması gerektiğini de biliyoruz. Bunun son çalışmasının tamamlanması gerekiyor. Yıl sonuna kadar yetişmesi mümkün değil. 2001 yılına sarkması kuvvetle muhtemel.


Para: Yüzde 20 hisse için biçilen değer 2.3 milyar dolardı. Yeni bir değer tespit çalışması yapıldı mı?

Alptürk: Biz zaten daha önce yapılmış değer tespit çalışmasına itiraz ediyoruz. Goldman Sachs firmasının 1996 yılında başlayıp 1997`de bitirdiği ve o zamanki piyasa koşullarına göre yaptığı bir çalışma var. Ancak, o dönemin faizlerine, döviz-TL dengesine, telekomünikasyon sektörünün dünyada ve Türkiye`deki yerine bakınız, arada çok çok farklar var. Dolayısıyla o gün Türk Telekom`a biçilen değeri bugün konuşmak tabii ki yanlıştır. Gerçek değeri yansıtmaz. Eğer kıyaslarsanız sadece bir GSM lisansının değeri 2.5 milyar dolar. Ya bir değer tespiti yapılmalı ya da ihaleye çıktıktan sonra gelecek teklifler arasında en yüksek değer neyse ihale komisyonu onu değerlendirmeli. Ama daha önceki çalışma buranın gerçek değerini kesinlikle yansıtmıyor. Benim gönlüm isterdi ki çok kısa sürede gelişen piyasa şartları dikkate alınarak yeniden bir değerlendirme yapılsın. Bu değer tespiti üzerinden ihaleye gitseydik çok daha sağlıklı olurdu. Bu işe girmek isteyenlere de gerçek bir done olurdu.


Para: Telekom`a gelecek stratejik ortak, GSM şirketine ne oranda ortak olacak?

Alptürk: İlke olarak Türk Telekom`un sahip olduğu her şeye bu oranda ortak olacak demektir.


Para: Şu anda GSM 1800`de hazırlıklar ne aşamada?

Alptürk: GSM 1800`ü yürütebilmek için kendi aramızda bir Mobil Haberleşme Daire Başkanlığı kurduk. Hesabını, kitabını ayırdık. Bir altyapı ihalesine çıktık. Teklifleri aldık. Beş firmanın teklifi var. Nokia, Ericsson, Siemens, Netaş, Alcatel Teletaş. Bunların değerlendirmesi son aşamaya geldi. Çok kısa sürede sonuçlanacak. Şu anda şirket kurma çalışmaları yapıyoruz. Sözleşmede olmamasına rağmen İş-Tim, Türk Telekom`un işleteceği GSM`in ayrı bir şirket tarafından işletmesi için diretti.


Para: Neden?

Alptürk: Aslında öyle bir hakkı yoktu. Bunu bir dayatma olarak getirdiler. Dayattılar. `İlla Türk Telekom da ayrı bir şirket kursun ve eşit şartlarda rekabet edelim` dediler. Ancak, onlar zaten Türk Telekom GSM lisansı alacağını ihaleye girerken biliyorlardı. Ama son dakikada bu şekilde bir şart koydular. O şart, son dakikada vazgeçilecek bir noktada değildi, görüldü. Biz kendimizde aslında bu işi bir şirket kurarak yapmayı düşünüyorduk.


Para: Ama böyle bir şart yoktu.

Alptürk: O tamamen bizim tercihimizdi. Zaman içerisinde bir daire başkanlığı kurularak yürütülecekti. İş-Tim son dakikada böyle bir dayatmayla çıktı. Dayatmalar hiçbir zaman çok sempatik gelmiyor.


Para: Peki bu Telekom`u zorlar mı?

Alptürk: Hayır bize sıkıntı vermez. Biz çok büyük bir kuruluşuz. Böyle bir sıkıntımız olmaz. Ancak, İş-Tim`in yapmak istediğine gelince... GSM bizim bünyemizde devam eden bir hizmet olsaydı yaptığımız işlerde bütün imkanlarımızı kullanacaktık. Ama şimdi ayrı bir şirket olunca o şirketle yaptığımız her türlü hizmet ve teçhizat alışverişi mutlaka faturaya bağlanmak zorunda. Buradan da kanuni vergiler ve KDV doğacak. Bununla İş-Tim, GSM şirketimizi maddi yönden güçsüz düşürmeyi hedefledi.


Para: Şirket ne zaman kurulacak?

Alptürk: Şirketin ana sözleşmesi hazır. Başvuruyu yapacağız. İsmini henüz koymadık. Sözleşmede her iki firma çalışmalarına eş zamanlı başlayacak diye bir madde var. Biz bu şartnameye uygun olarak GSM sözleşmesini imzalamadan hiç bir şey yapmadık. Neden? Ben inanıyorum ki bir çivi çaksaydık, kıyameti kopartırlardı. Biz bunu yapmadık. Rekabeti bozan olmadık. Günah keçisi aranır hep. Biz günah keçisi olmak istemedik, o nedenle rekabeti asla bozmadık. Ama biz isterdik ki, karşımızdakiler de aynı şekilde davransın. Ama görüyoruz ki, onlar bir takım şeyler yapıyor. Şu anda piyasada GSM operatörleri olmasa ortam tamamen bakir olsa `önde gittin geride kaldın` gibi tartışmalar çok manalı olurdu. Ama şu anda iki GSM operatörü ve bunların yaklaşık 12 milyona yaklaşan bir abone potansiyeli var. Yeni kurulacak olan şirketler birbirlerinden ziyade mevcutlarla abone kapma yarışı içinde olmak durumundalar. Bu nedenle önce girmek çok önemli değil. Gözardı edilen bir nokta var. Bizim önemli bir birikimimiz ve müşteri potansiyelimiz var. Müşterimizi ve piyasa şartlarını tanıyoruz. 1995`ten 1998`e kadar GSM operatörü işlettik. Böyle bir tecrübemiz var. Bu
oluşumda çalışanlar Telekom`dan bizim GSM şirketimize geçecekler. Ekip tamamlanmak üzere. Zaten bu işi biz biliyoruz. Şu ana kadar diğer şirketler hep bizden eleman aldılar.


Para: Altyapı yatırımları için 2 milyar dolardan sözediliyor.

Alptürk: İlk anda bu rakama ulaşmak zor. Çünkü sıfırdan başlanıyor. Sadece büyük şehirlerde değil her yerde baz istasyonu kuracağız. Bütün Türkiye`yi 16-17 ayda roaming olmadan kapsama alanına alabileceğiz. Roaming`i hesaba katınca çok daha kısa zamanda `alo` dedirtebiliyoruz.


Para: Ne zaman alo dedirteceksiniz?

Alptürk: Muhtemelen şubat ayında.


Para: İş-Tim`in de ocakta başlayacağı konuşuluyor...

Alptürk: Ne İş-Tim`in elinde abone var, ne benim. Birbirimizden kapacak hiçbir şeyimiz yok. Ama öbür rakiplerin elinde müthiş bir potansiyel var. Burada iyi hizmet ön plana çıkacak. Reklam kampanyaları da yapacağız.


Para: Peki pastanın ne kadarını hedefliyorsunuz?

Alptürk: Çok realist olmak zorundayız. Eğer iyi olmazsak yaşayamayız. O yüzden iyi olmak zorundayız. Hizmeti sunacağız. Türk toplumu GSM`i tanıdı. Biz hizmeti sunduktan ve takdir edildikten sonra bize doğru bir akış olacak.


Para: Teknolojik yenilikler olacak mı?

Alptürk: Sadece GPRS değil diğer mobil servisleri de vereceğiz. Bu bizim için bir avantaj. Zaten GSM 1800`de daha hızlı bir data nakli sözkonusu. Böyle olunca biz daha başarılı olacağımızı tahmin ediyoruz. Bu hizmetlerin hepsini paket olarak sunacağız.


Para: Baz istasyonların kurulmasında GSM 1800`de mesafe 35 kilometre mi?

Alptürk: Hayır, bu arazinin şartlarına bağlı. Şehiriçinde çok kısa mesafelerde istasyon kurmanız gerekir. Ama düz bir arazide 15-20 kilometreye kadar yeterli olabilir.


Para: Sabancı Teletaş, Koç da Netaş`la bu ihaleye hazırlık yapıyor.

Alptürk: Alcatel ve Netaş`ın teklifleri geldi. Ancak resmi ortak olarak bir şey görmedik. Kendi aralarında öyle bir anlaşmaları olabilir.


Para: Peki İş-Tim ve Telekom. Kim daha şanslı?

Alptürk: Ben her zaman kendimizi şanslı görüyorum. Çünkü biz insanımıza, ülkemize inanıyoruz. Karşımızdakilerde mutlaka iyi hizmetler sunmak isteyecekler ve bu rekabeti dibine kadar götürecekler. Şu anda meseleye yaklaşımlarından sonra gördük ki karşımızda çok zorlu şekilde duracaklar. Biz de, bu durumda çok iyi hazırlanıp, çok iyi çıkacağız. Bugüne kadar Telekom`un sunduğu en iyi hizmet olacak. Bugüne kadar tekel olmasının avantajlarını da kullanarak hep ilkleri yaptı. Onların da yanlarında yabancı ortakları var.


Para: Evet, Türkiye pazarına ilk kez giriyorlar...

Alptürk: Çok yeniler. Bizim birikimimize yetişmeleri zaman alacak. Türk Telekom`un gücü onlardan çok, maddi olarak da birikim olarak da. Bir de Türk Telekom sadece bu işi yapıyor, bu işin ustası. Ben bankacı değilim para işini hiç bilmem. Ama telefon işini iyi biliriz. Bizim bu üstünlüğümüz var. Ve bu çok önemli. Türkiye`nin her köşesinde elimiz var.


Para: Bu pazar ne kadar büyüyecek?

Alptürk: 2010 yılında 40 milyon aboneye ulaşacağını düşünüyoruz. Bizim şu anda 18.5 milyon sabit telefon abonemiz var. Ama bir evde neredeyse kişi sayısı kadar cep telefonu var. Doymamış bir pazar var.


Para: Telekom`un bu pazarda yeri ne olacak?

Alptürk: 2003 yılında en az 10 milyon aboneyi yakalamamız gerekiyor.


Para: Dağıtım ve satış konusunda nasıl bir yol izlenecek?

Alptürk: Birbirimize hizmetleri belli bir ücret karşılığında vereceğiz. Aramızda bir sözleşme imzalayacağız. Telekom noktalarını da bir sözleşme yaparak kullanabileceğiz. Eğer diğer firmalarda benim işyerimi satış noktası olarak kullanmak isterse kiraya veririm kullanır. (PARA)