Öncelik İnsan Haklarında

AB KONSEYİ KARARI İÇİN ÖNERİ;

Türkiye Cumhuriyeti ile Katılım Ortaklığı için ilkeler, öncelikler, ara amaçlar ve şartlar. Avrupa Birliği Konseyi, Avrupa Toplumunun kuruluşunu düzenleyen anlaşma gözönüne alınarak Avrupa Birliği Konseyi`nin 2000 numaralı Türkiye`yi Birlik Üyeliği`ne hazırlamak için düzenlenen stratejik yardımı öngören Konsey Düzenleme Kararı`yla ilgili olarak,


KOMİSYON ÖNERİLERİ GÖZÖNÜNDE BULUNDURULARAK,

Aşağıdaki konular dikkate alınarak:,


1- Helsinki Avrupa Birliği Konseyi şöyle der: Türkiye Avrupa Birliği`ne üye olan diğer adaylara sunulan kriterlerle aynı kriterler gözetilen bir ada üyedir. Şu anda varolan Avrupa stratejisine uygun olarak Türkiye diğer aday devletler gibi reformlarını canlandırmak ve desteklemek için katılım öncesi stratejik süreçten yararlanacaktır. Böyle bir stratejinin oluşturulabilmesi için daha önce alınan Avrupa Birliği Konseyi kararlarına uygun olarak Türkiye`yle bir Katılım Ortaklığı düzenlemesi hazırlanacaktır.

2- 2000 numaralı Avrupa Birliği Konseyi kararına göre Konsey, Komisyon`dan gelen bir önerinin ardından, çoğunluk kararıyla, ilkelerin, önceliklerin, ara amaçların ve şartların bulunduğu bireysel Katılım Ortaklığı oluşturacak, bu belge Türkiye`ye ulaştırılacak ancak daha sonra bazı değişiklikler yapılabilecek.

3- Kopenhag Kriterleri`nin yerine getirilmesi için Avrupa toplumunun çeşitli konularda yardımı sağlanacaktır. Temel bir konuda eksiklik görüldüğünde Avrupa Birliği Konseyi, Komisyon`un çoğunlukla aldığı bir öneri kararına göre çeşitli adımlar atabilir.

4- AB-Türkiye Birlik Konseyi, Türkiye`nin Katılım Ortaklığı şartlarını uygun bir şekilde yerine getirip getirmediğini, işbirliği anlaşması kurumlarınca kontrol edilmesine karar verdi.

5- Komisyonun 2000 yılı raporu Türkiye`nin üyelik için yaptığı hazırlıklar üzerine nesnel bir analiz hazırlamış ve üzerinde çalışılması gereken çeşitli alanlar belirlemiştir.

6- Üyeliğe hazırlanmak için Türkiye ulusal çapta bir program hazırlamalıdır ve bu programda Katılım Ortaklığı içerisinde belirlenen öncelikler ve amaçlara ilişkin bir süreç tanımlanmalıdır.


ŞU KARARLAR ALINMIŞTIR;

Madde-1

Avrupa Birliği Konseyi`nin 2000 numaralı kararının 2. maddesine uygun olarak Türkiye için Katılım Ortaklığı`nda öngörülen ilkeler, öncelikler, ara amaçlar ve şartlar bu Kararın bütünleyici bir parçası olan Ek`te belirlenmiştir.

Madde-2

Katılım Ortaklığı`nın uygulanması Birlik içinde oluşturulacak kurumlarca ve Komisyon`un düzenli olarak rapor vereceği Konsey`in ehil kurumlarınca denetlenecek.

Madde-3

Bu Karar, Avrupa Birliği Resmi Gazete`sinde yayınlandığı tarihten 3 gün sonra yürürlüğe girer.


Brüksel`de hazırlandı. Konsey İçin Başkan EK: Türkiye: 2000 Katılım Ortaklığı

1 GİRİŞ


10/11 Aralık 1999 tarihinde Helsinki`de toplanan Avrupa Birliği Konseyi, Türkiye`nin Kopenhag Kriterleri`ne uyum için geliştirdiği reformları Türkiye`nin olumlu gelişmeleri olarak kabul etmiştir.

Helsinki`deki toplantısında Avrupa Birliği Konseyi daha önceki Konsey kararlarına uygun olarak bir Katılım Ortaklığı hazırlanmasına karar vermiştir. Bu belge üyeliğe hazırlık sürecinde Türkiye`nin siyasi ve ekonomik kriterler ışığında hangi öncelikleri ve şartları yerine getireceğini ve bu süreç için nasıl bir ulusal bir program hazırlayacağını belirleyecektir.

Bu yaklaşım gereği Komisyon 26 Temmuz 2000 tarihinde Katılım Ortaklığı düzenlemesi ve Türkiye`nin hazırlık sürecinde AB`nin mali desteğini koordine etmek için bir çerçeve taslağı hazırlanmasını düzenleyen bir karar almıştır. Türkiye için hazırlanan bu taslakta diğer 10 Orta ve Doğu Avrupa aday ülkeleri için hazırlanan karar örnek alınmıştır. (622/98 no.lu Konsey Kararı; 01 L85, 20.3.1998, s. 1)

İlk Katılım Ortaklığı, Türkiye için bir Katılım Ortaklığı`nın düzenlenmesi için alınacak Konsey kararı ile sağlanacaktır. Bu Katılım Ortaklığı Türkiye`yle, Konsey tarafından kararlaştırılan ilkeler, öncelikler, ara amaçlar ve şartlar gözönünde tutularak Türkiye`ye danışıldıktan sonra Komisyon tarafından önerilir. Bu belge hazırlanırken Türkiye`nin üyeliğe yönelik ilerlemesini analiz eden 2000 raporu gözönüne alınır.


2 AMAÇLAR


Katılım Ortaklığı`nın amacı Türkiye`nin AB`ne üyelik konusunda ilerlemesiyle ilgili hazırlanan Komisyon`un 2000 Olağan Raporu`nda belirtilen amaçları geliştirmek için öncelikli alanları belirleyen bir taslak çerçeve hazırlamaktır. Bu Katılım Ortaklığı aday devletlerin üyelik için yaptıkları hazırlıklarda kullanılacak politik enstrümanlara temel teşkil etmede yardımcı olacaktır. Türkiye`nin bu katılım ortaklığı temelinde yıl sonuna kadar bir ulusal program hazırlaması beklenmektedir. Bu program, ortaklığın ayrılmaz bir parçası değildir ancak programın içindeki öncelikler ortaklıkla uyumlu olmalıdır.


3 İLKELER

Her aday devlet için temel öncelikli alanlar tanımlanmış ve bunlar Kopenhag kriterlerinde belirtilmiştir.

Bu kriterler şunlardır:

1- Aday ülke, demokrasinin, hukukun üstünlüğünün, insan haklarının ve azınlık haklarının garanti altına alınmasını sağlayacak kurumları oluşturmalıdır.

2- İşleyen bir piyasa ekonomisine sahip olmalı ve bu ekonomiyi, AB içindeki rekabet ve piyasa güçleriyle başa çıkabilecek hale getirmelidir.

3- AB üyeliğinin gerektirdiği şekilde siyaset, ekonomi ve ortak para birimi alanlarındaki kriterlerin yerine getirilmesi için gerekli şartları sağlamalıdır.

Avrupa Birliği Konseyi Madrid`deki toplantısında birliğin ardından AB politikalarına uyumlu davranışı güvence altına almak için yönetim yapılarını ayarlamaları gerektiğini vurgulamıştır. Lüksemburg`ta AB Konseyi yasaları Birlik politikalarına uyumlu hale getirmenin gerekli olduğunu, ancak yeterli olmadığını belirtmiş, bunların uygulamalarının sağlanması istenmiştir.

Avrupa Birliği Konseyi, Helsinki`deki toplantısında 13 aday devletin üyelik sürecini tek bir çatı altında toplamıştır. Aday devletler üyelik sürecinde eşit durumdadır. Avrupa Birliği Konseyi aday devletlerin anlaşmalarda belirlenen amaçları ve değerleri paylaşmaları gerektiğini belirtmiştir. Bu bakımdan AB Konseyi her türlü sınır tartışmalarını ve benzer konuları Birleşmiş Milletler kararlarına uyumlu bir şekilde barışçıl yöntemlerle çözüme kavuşturulması gerektiğini belirtir. Eğer bu başarılamazsa bu tartışmalı konular Lahey`deki Uluslararası Adalet Divanı`nda ele alınmalıdır.

Avrupa Birliği, Türkiye`yi ve konuyla ilgili bütün tarafları Kıbrıs sorununun barışçı bir şekilde çözümünde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri`nin çabalarını desteklemeye özendirir.


4 ÖNCELİKLER

Komisyonun olağan raporları, üyelik için hazırlanan aday devletler tarafından yapılması gereken ilerlemeleri belirlemiştir. Bu durumda belirli amaçlar tarafından karşılanacak önceliklerin tanımı gerekmektedir. Bunun amacı bu görüşülen devletlere yapılacak yardımın derecesini belirlemek ve yeni devletlerle yapılacak görüşmelere bir açılım sağlamaktır. Katılım Ortaklığı`nda belirlenen öncelikler ve ara amaçlar kısa ve orta vade olarak iki gruba ayrılır. Kısa vade terimi altında listelenen öncelikler Türkiye`nin 2001 yılı sonuna kadar tamamlayabileceği ve yeterli ilerleme sağlayabileceği konuları ele almaktadır. Orta vade başlığı altında listelenen önceliklerin yerine getirilmesi bir yıldan fazla sürebilir. Ancak bu konudaki çalışmalara da 2001 yılı boyunca başlanmalıdır.


4.1- Kısa Vade (2001)

SİYASİ KRİTER;

* İnsan Hakları`yla ilgili Avrupa Konvansiyonu`nun 10. maddesiyle uyumlu olarak ifade özgürlüğüyle ilgili yasal ve anayasal garantilerin güçlendirilmesi. Düşünce suçlularının durumunun bu bağlamda açıklanması.

* Toplanma ve dernek kurma özgürlüğü ile ilgili olarak yasal ve anayasal hakların güçlendirilmesi.

* İşkenceye karşı savaşım ve işkencecilere yönelik cezai yükümlülüklerin güçlendirilmesi ve işkenceyi önlemek için Avrupa Konvansiyonu`na uyumun sağlanması.

* Tutuklama öncesi uygulamaların İnsan Hakları Avrupa Konvansiyonu`na uygun hale getirilmesi.

* İnsan hakları ihlallerine karşı yasal düzenlemeleri güçlendirilmesi.

* Güvenlik görevlilerinin insan hakları konularında daha yoğun eğitime tabii tutulmasının sağlanması.

* DGM`nin uluslararası standartlara kavuşturulması. Hakimler ve Savcıların AB mevzuatına uygun olarak, insan hakları konuları da dahil olmak üzere eğitilmesi.

* İdam cezasının uygulanmamasına devam edilmesi.

* Vatandaşların ana dillerini radyo-TV yayınında kullanmalarına engelleyen yasal düzenlemelerin kaldırılması.

* Bölgelerarası eşitsizliğin azaltılması için yeni yaklaşımlar geliştirilmesi, ve özellikle Güneydoğu`daki durumun, bütün vatandaşlar için ekonomik, sosyal ve kültürel fırsatlar gözetilerek iyileştirilmesi.

* Şu anda uygulanmakta olan ve IMF ve Dünya Bankasını onayladığı enflasyonu düşürmeyi öngören yapısal reform programının uygulanmasına devam edilmesini sağlamak. Harcamaların kontrol altına alınmasını sağlamak.

* Şeffaflığı amaçlayan mali sektör reformunun hızla uygulanmasını sağlamak.

* AB prosedürlerine uygun olarak ülkenin mali durumunun her yıl bildirilmesini öngören bir mali prosedür oluşturmak. Üyelik öncesi bir ekonomik program sunulmasını sağlamak.

* Tarım reformuna devam etmek.

* Kamuya ait işletmelerin, özelleştirilmesine devam etmek.


İÇ PAZAR;

* Kişisel ve endüstriyel mülkiyet hakları: Hakların AB`ye uyumunu sağlamak ve korsan ürünlere karşı savaşı güçlendirmek.

* Malların serbest dolaşımı: Sertifikasyon ve uyum bildirimlerinin ve etiketlemenin Avrupa standardlarına getirilmesi. Belli sektörlerle (yiyecek, ilaç, kozmetik, tekstil gibi) ilgili çalışmaları hızlandırmak. Yeni ve küresel yaklaşım ilkeleri hakkındaki çerçeve bildirgeyle çalışmayı hızlandırmak.

* Rekabet: Devlet yardımlarının düzenli olarak denetlenmesi amacıyla, temel oluşturmak için sorumluluğu belirleyen düzenlemeleri yapmak.


VERGİLENDİRME;

* Tüketim vergisi ve katma değer vergilerinin, oranlar, muafiyet işlemleri ve vergi yapısını gözeterek uyumunu sağlamak. Yeni vergi önlemlerinin, iş vergilendirmesiyle ilgili davranış prensiplerine uymasını sağlamak.


TARIM;

İşleyen bir tarım kanunu, hayvan ve bitki belgeleme sistemi geliştirmek, tarım piyasalarını denetlemek ve çevresel, yapısal ve kırsal geliştirme önlemlerini uygulamaya koymak.


ULAŞIM;

* Ulaşımın yapısını değiştirmek için bir program uygulamak.

* Deniz ulaşımında güvenlik standartlarının oturtulması için yasaları düzenlemek ve yürürlüğe koymak.


İSTATİSTİKLER;

* İstatistiklerin daha çok gelişmesi için bir strateji belirlemek.


İSTİHDAM;

* İstihdamla ilgili yasaların AB standartlarına uyması için ayrıntılı bir program belirlemek.

* Çocuk işçilerin istihdamı sorununu çözme yolunda çaba göstermek.

* Aktif ve bağımsız sosyal diyaloğun olması için gerekli şartları oluşturmak, sendikal faaliyetler üzerindeki yasaklamaları kaldırmak.


ENERJİ;

* Avrupa Birliği enerji programının uyarlanması için gerekli düzenlemeleri yapmaya başlamak

* Elektrik ve gaz sektörleri için bağımsız bir denetleme kurulu kurmak. Bu kurulların görevlerini verimli biçimde yapması için gerekli yetkiyi ve şartları sağlamak

* Ülke içi enerji pazarının kurulması için gerekli hazırlıkları yapmak.


TELEKOMÜNİKASYON;

* Lisanslama, bağlantı ve evrensel servisler konusunda AB standartlarına uyum göstermek.

* Bağımsız denetleme kurulunun kapasitesini ve yeni kuraları uygulama konusundaki becerisini arttırmak.


ÇEVRE;

* Avrupa Birliği standartlarına uyulması için gerekli direktiflerin belirtildiği ayrıtılı bir program hazırlamak

* Uyum için maliyet tahminlerini yapmak. Bunun için sağlanması planlanan kamusal ve özel finans kaynaklarını belirleyen bir plan geliştirmek.


ADALET VE İÇİŞLERİ;

* Adalet ve içişleri konusunda AB`de geçerli olan yönetim ve uygulamalarla ilgili bir bilinçlendirme programının benimsenmesini sağlamak.

* Organize suç, uyuşturucu trafiği ve yolsuzluğa karşı savaşı güçlendirmek. Kara para aklamaya karşı verilen mücadeleyi hızlandırmak.


GÜMRÜKLER;

* AB`nin serbest bölgeler konusundaki yürürlüğüne uyumu sağlamak. Yeni gümrük kurallarının ve öngördüğü maddelerin uygulanmasını sağlamak


İŞLETME VE ADALET;

* Bakanlıklar arasında uygun işbirliği ve eğitime önem vererek, kamu yönetiminde, AB kurallarını yerleştirmek, yasadışı göç ve uyuşturucu trafiğini engellemek için sınır kontrollerini geliştirmek. Kamu yönetiminin modernizasyonunu hızlandırmak.

* Mali kontrol fonksiyonlarını güçlendirmek, gümrük kurallarının işlerliğini artırmak, vergi yönetimini modernize etmek. Adli sistemin işlemesini iyileştirmek. AB kanunlarını ve nasıl uygulandıklarını eğitim programları sayesinde öğretme. (YENİ BİNYIL)