Kamuda zor pazarlık

Programdan taviz vermeyen hükümet yüzde 5+5 önerirken, kamu işçileri toplusözleşme masasında yüzde 18+5 istemeye hazırlanıyor


Kamu kesimi toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde hem hükümeti hem de sendikaları `zor pazarlık` bekliyor. Bugüne kadar gerçekleşen enflasyon artı refah payı olarak tanımlanan zamda ısrar eden sendikalar, hükümetin `Program tavizsiz uygulanacak` kararlılığı ile karşılaşacaklar. Kamuda, 235 bini işletmeci KİT`ler olmak üzere 400 bini aşan işçinin yeni dönem toplu iş sözleşmesi görüşmeleri, şubat ayından itibaren hızlanacak. Enflasyonun üzerinde zam alarak, enflasyonla mücadele programına memurlara göre daha avantajlı giren kamu işçileri, 1999 ve 2000 yıllarında reel ücret artışlarını koruma mücadelesi verecekler. Ancak, hükümet de zorlu etap olarak tanımlanan programın ikinci yılını işçi ücretleriyle zaafa uğratmaktan yana görünmüyor.


Devlet Bakanı Tunca Toskay`ın, `hükümetin geren riski üstleneceği` mesajı, IMF`ye gelir politikaları çerçevesinde verilen taahhütlerden geri adım atılmayacağının altını çiziyor. Hükümet tarafından IMF`ye verilen ek niyet mektuplarında, gelir politikaları üç temel unsura dayandırılıyor. Birincisi memur maaşları, ikincisi asgari ücret ve üçüncüsü de kamu kesimi toplu iş sözleşmeleri. İlk iki düzenlemede enflasyon kadar zam yapıldı. İşçilerin bunun dışında tutulması beklenmiyor.


Yüzde 24 mü yüzde 5 mi?

2001 yılı programı, Kamu İktisadi Teşebbüsleri`nde (KİT)çalışan işçilere yılın ilk yarısı için yüzde 5, ikinci yarısı için de yüzde 5 olmak üzere enflasyon kadar zam artışı öngörüsü üzerine oturtuldu. Daha yüksek düzeyde ücret artışları, KİT finansman dengesini de bozacak nitelikte görünüyor. İşçi sendikalarının, gerçekleşen enflasyon artı refah payı tanımlaması ise yılın ilk 6 aylık dönemi için ücret artışının yüzde 24`ler seviyesinde bir ücret artışına denk geliyor. Toplusözleşme görüşmelerinde, tarafları bu nedenle zorlu bir pazarlık bekliyor. Hükümetin masaya, enflasyonla mücadele programın çerçevesinde, memur ve asgari ücret zamlarına paralel bir ücret artışı getirecek. Hükümetin, 2001 yılında işgücü maliyetlerinde işçi-memur uçurumuna dikkat çeken rakamları da getirmesi bekleniyor.


İşçi ve memurda maliyet
İşgücü maliyeti KİT`lerde 1 milyar 220 milyon lirayken, memurlarda 570 milyon lira. Ayrıca, zam isteyen işçilerin çalıştığı birçok KİT`in zarar ettiği de pazarlık masasında hükümetin kozları arasında yer alacak. Hükümet, geliri diğer çalışanlara göre daha yüksek olan işçilerin, enflasyonla mücadele programına destek vermesini de isteyecek. İşçi sendikalarının kozları ise hedefler ve gerçekleşmeler üzerine yoğunlayacak. Hedef enflasyona göre zam önerisi, 2000 yılında yüzde 25`likhedefe karşın gerçekleşmenin yüzde 40`lar seviyesinde olduğu dile getirilecek.
Yoksulluk sınırının 530 milyon liraya geldiği, işçi-memur maaş uçurumunun fedakarlık yapacak noktada olmadığı vurgulanacak. Artan sigorta primi kesintileri, enflasyon hedefine göre düzenlenen vergi tarifelerinin işçinin vergi yükünü artırdığı da pazarlık görüşmelerinde işçi kesiminin kozları arasında yer alacak. Bu arada, batan bankaların kamuya yüklediği maliyeti karşılayan devletin, sıra işçisine gelince cimri davranışı da sorgulanacak.