Yatırım eğilimi dip noktada seyrediyor

Ekonomik krizin yarattığı belirsizlik ortamı, İmalat Sanayi Sektörü dışındaki sektörlerde yatırım eğilimini dip noktaya çekti

Ekonomik krizin yarattığı belirsizlik ortamı, imalat sanayi sektörü dışındaki sektörlerde yatırım eğilimini dip noktaya çekti.

Hazine`nin teşvik belgesine bağladığı yatırım sayısı yüzde 38 azalırken, belge verilen yatırımların yatırım tutarı ise reel olarak yüzde 20 oranında azaldı. Hazine Müsteşarlığı`nın verilerine göre bu yıl ocak-kasım döneminde, 9 katrilyon 922 trilyon lira yatırım harcaması gerektiren toplam 2 bin 13 yatırım teşvik belgesine bağlandı.

Geçen yılın aynı döneminde ise Hazine 3 bin 231 yatırıma teşvik belgesi vermiş ve söz konusu belgeler kapsamında toplam 7 katrilyon 791 trilyon liralık yatırım öngörülmüştü. Geçen yılın aynı dönemine göre yatırım sayısında yüzde 37.7 oranında bir azalma yaşanırken, cari fiyatlarla yatırım tutarı sadece yüzde 25.4 oranında arttı. Kasım sonu itibariyle yüzde 57 olan 12 aylık ortalama enflasyondan arındırıldığında, yatırım tutarında reel olarak yüzde 20 oranında bir azalış yaşandığı gözleniyor. Gelecek dönemlerde yatırım harcamalarının nasıl bir gelişim göstereceğini ortaya koyan en önemli göstergelerden biri olan teşvik belgesine bağlanan yatırımlardaki bu azalış, Türkiye ekonomisinin içerisindeki durgunluğu gelecek aylarda da kolay kolay aşamayacağına işaret ediyor.

Sektörel bazda da yatırım eğiliminde önemli farklılıklar bulunuyor. Tarım ve enerji sektörlerindeki yatırımlar cari fiyatlarla bile azalırken, madencilik ve hizmetler sektöründe yerinde saydı. İmalat sanayiinde ise krize rağmen önemli bir yatırım artışı kaydedildi. Hazine`nin verilerine göre bu yılın ilk 11 ayında tarım sektörüne yönelik olarak sadece 94.6 trilyon liralık yatırım teşvik belgesine bağlandı. Bu rakam 2000 yılının eş döneminde 126.8 trilyon lira düzeyinde gerçekleşmişti. Enerji sektöründe ise toplam yatırım tutarı 1 katrilyon 840.9 trilyon lira olan 45 yatırıma teşvik belgesi verildi. Enerji sektörü geçen yılın eş döneminde ise toplam 1 katrilyon 989.5 trilyon lıralık 42 yatırım için teşvik belgesi almıştı.

Madencilik sektörüne yönelik yatırımların toplam tutarı ise cari fiyatlarla yüzde 21.1 oranında arttı ve 90.5 trilyon lira oldu.sağlık ve eğitim olumsuz etkilendi hizmetler sektörüne yönelik yatırımların tutarı ise geçen yıla göre sadece yüzde 1.5 artarak 2 katrilyon 731 trilyon lira olarak gerçekleşti. Hizmetlerin alt sektörlerinden özellikle turizm yatırımlarında bir canlanma yaşanırken, özellikle sağlık ve eğitim yatırımlarında ciddi bir duraklama gözlendi. 2000 yılının eş döneminde 137.6 trilyon lira olan eğitim sektörü yatırımları bu yıl 82.6 trilyona geriledi. Sağlık sektörü yatırımları ise sadece 44 trilyon liralık artışla 211 trilyondan 245 trilyona çıktı. Ulaştırma yatırımlarında da ciddi bir azalma gözlendi. Bu alt sektörde 2000 yılında 1 katrilyon 285.9 trilyon lira olan teşvik belgesine bağlanan yatırım tutarı bu yıl 1 katrilyon 53.6 trilyona indi.krize rağmen yatırım kriz koşullarına rağmen, imalat sanayi sektöründeki yatırımlarda ise belirgin bır artış yaşanıyor. Bu yılın ilk 11 ayında toplam yatırım tutarı 5 katrilyon 235.6 trilyon lira olan 1207 yatırım için teşvik belgesi düzenlendi. Geçen yılın aynı döneminde ise sektördeki 1912 yatırım teşvik belgesine bağlanmış, bu yatırımların toplam tutarı ise 3 katrilyon 89.4 trilyon lira olarak hesaplanmıştı. İmalat sanayi sektörü yatırımlarındaki bu artış ise demir-çelik ile dokuma ve giyim sektörlerindeki yatırımlarda yaşanan büyümeden kaynaklandı. Ocak-kasım döneminde, demir-çelik sektörunde yapılacak 1 katrilyon 505 trilyon liralık yatırıma, dokuma ve giyim sektöründe de 985.6 trilyon liralık yatırıma teşvik belgesi verildi.