Elektrik üretimi, darboğaz tahminlerini boşa çıkardı

Elektrik üretimi yılın tüm aylarında 1999 ve 1998`in aynı ayına göre daha fazla gerçekleşti. Geçen yılın ortalarından itibaren başta Enerji Bakanı olmak üzere bazı yetkililer sonbahar ve kış aylarında elektrik enerjisi darboğazı yaşanabileceği yönünde sürekli uyarılarda bulundu. Buna gerekçe olarak da yeterli yağış olmadığı için barajların kuruması gösterildi. Bu uyarıların yapıldığı dönemde nükleer santral tartışması da alabildiğine sürüyordu. Bazı çevreler, elektrik enerjisi krizi söylemlerinin nükleer santralın yolunu açmak amacıyla ortaya atıldığı iddiasında bulundular. Bu iddiaların ne kadar doğru olduğu bilinmiyor. Ancak, bilinen bir gerçek var ki, elektrik üretiminde geçen yıl herhangi bir darboğaz yaşanmadı. Üretim öngörülen hedef doğrultusunda gelişme gösterdi.


Program verileri:

Devlet Planlama Teşkilatı, 1999 yılında hazırladığı programda 2000 yılı için elektrik enerjisi üretim hedefini 125.3 milyar kilovatsaat olarak belirledi. Bu hedef, programdan sonra yayınlanan Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı`nda yıl sonu gerçekleşme tahmini olarak 124.2 milyar kilovatsaate indirildi. Gerek program, gerekse planın hazırlandığı ve yayınlandığı dönemlerde yılın sonlarında elektrik üretimini etkileyecek yağış miktarları bilinmiyordu. DPT, geçen yıl 17 Ekim`de Resmi Gazete`de yayımlanan 2001 yılı programında ise elektrik üretimindeki gerçekleşme tahminini plana göre 200 milyon kilovatsaat artırdı ve 124.4 milyar kilovatsaat olarak yeniden belirledi.

Hedef tutacak gibi:

Elektrik enerjisi üretiminin geçen yılki seyri, tahminlerin hemen hemen tutacağını gösteriyor. Geçen yılın Ocak-Kasım dönemindeki elektrik üretimi 1999`un aynı dönemine göre yüzde 8 artarak 113.9 milyar kilovatsaat oldu. Geçen yılki üretim, 1999`un ve 1998`e göre tüm aylarda arttı. Artış hızı Kasım`da yüzde 1.8`le önceki aylara göre düşük oldu.

Elektrik üretiminin bir önceki aya göre değişimi geçmiş yıllardakine benzer şekilde inişli-çıkışlı bir seyir izledi. Bir önceki aya göre bazı aylarda artan üretim, bazı aylarda geriledi.

Geçen yıl aylık elektrik üretimi ortalama 10.3 milyar kilovatsaat oldu. Üretim özellikle Haziran`dan sonra 10 milyar kilovatsaatin altına hiç düşmedi.

1999 ve 1998 Aralık aylarındaki elektrik üretimi de 10 milyar kilovatsaatin altına inmedi. Sözkonusu yıllarda Aralık aylarındaki üretim Kasım`dakinden fazla oldu. Bu da yılın tümündeki elektrik üretiminin en azından 124 milyar kilovatsaati bulacağını ve böylece hedefin tutturulacağını gösteriyor.

Henüz açıklanmayan geçen yılın Aralık ayındaki elektrik enerjisi üretimi, Kasım`a göre hiç artmasa bile yıllık üretim 124.3 milyar kilovatsaate ulaşacak. Bu durumda elektrik üretimi 1999`a göre yüzde 7.7, 1998`e göre de yüzde 12 artmış olacak.


Su kaynaklı üretim arttı:

DİE, enerji kaynaklarına göre elektrik üretimine ilişkin son olarak Temmuz-Ağustos-Eylül döneminin verilerini yayınladı. Su kaynaklı elektrik üretimi geçen yılın üçüncü çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 2.2 arttı. Ancak su kaynağının toplam üretimdeki payı yüzde 25.1`den yüzde 23.6`ya geriledi. Bunda, hükümet politikası doğrultusunda doğalgaza dayalı enerji üretimine ağırlık verilmesi etkili oldu. Doğalgaz kaynaklı elektrik üretimi üçüncü çeyrekler itibariyle geçen yıl 1999`a göre yüzde 16.1 artarak 11.9 milyar kilovatsaate yükseldi. Doğalgaz kaynaklı elektrik üretiminin toplamdaki payı yüzde 34.9`dan yüzde 37.3`e çıktı.


Doğalgaz ve ham petrolde üretim azaldı:

Diğer enerji kaynaklarından doğalgaz ve petrolde üretim geçen yıl hem Kasım, hem de on bir aylık dönemde 1999`a göre geriledi. Geçen yıl Kasım`da 1999`a göre 19.5 milyon metreküp, onbir aylık dönemde 85.7 milyon metreküp daha az üretim gerçekleştirildi.

Ham petrolde üretim Kasınm ayında 1999`a göre 10.7 bin ton daha az oldu. Ocak-Kasım döneminde 1999`un aynı dönemine göre ise 177.9 bin ton daha az üretim yapıldı.

Ham petrolde daha az üretim yapılırken ithalatta da kısıntıya gidildi. Ocak-Kasım dönemindeki ham petrol ithalatı 1999`un aynı döneminde 1.6 milyon ton düşük oldu.

Geçen yıl on bir ayda 1999`a göre 1.8 milyon ton daha az petrol tüketildi. Tüketimde 1999`un Ocak-Kasım döneminde üretimin yüzde 10.7, ithalatın yüzde 89.3 olan payları geçen yıl da değişmedi.


Elektrik üretimi (Milyon KWS) 2000 1999 1998
Ocak 10.833 9.792 9.519
Şubat 9.332 9.332 8.954
Mart 12.547 8.928 9.881
Nisan 9.415 8.993 8.030
Mayıs 9.691 9.237 8.704
Haziran 9.645 9.226 8.672
Temmuz 10.857 10.185 9.660
Ağustos 10.886 9.828 9.848
Eylül 10.050 9.262 8.987
Ekim 10.237 9.627 8.971
Kasım 10.411 10.231 9.347
Aralık 10.783 10.417