Yüksek Kâr Faiz Ve Kurdan
Uygulanan ekonomik programa paralel düşen faizler ve yavaşlayan kur artış hızı şirketlerin de kurtarıcısı oldu. Yılbaşında yapılan projeksiyonlarda faiz düşüşü diğer faaliyet gelirlerini azaltacağı için şirket karlılıklarının azalacağı öngörülüyordu. 99/2000 9 aylık bilançolarına göre diğer faaliyet gelirleri son 1 yılda sadece yüzde 1.1 arttı. Ancak karlar yükseldi. Çünkü banka borçları karşılığında yüksek finansman gideri ödeyen firmalar faizdeki hızlı gerilemeden olumlu etkilendi. Borsa şirketlerinin finansman giderleri İMKB tarihinde ilk kez nominal olarak geriledi. Geçen yıla göre yüzde 7.8 azaldı. Bu da direkt olarak karlılığa yansıdı. Şirketlerin esas faaliyetlerinden elde ettikleri kardaki artış yüzde 65.2`yle sınırlı kaldı. Ancak net karlılık rakamı yüzde 92.5 arttı.
NEDEN DÜŞÜYOR?
Finansman giderlerindeki hızlı düşüşün iki nedeni var:
* Uygunlanan ekonomik program çerçevesinde nominal faizler yüzde 100`ün üzerinden yüzde 30`lara indi. Bu da sanayiciye yeni borçlarda düşük maliyet ve eski borçlar da kolaylık sağladı. Borçların çoğunluğunu rotatif denilen faizi piyasa şartlarına göre değişen kredilerden oluşuyor. Bu da oranlardaki inişi bilançolara çabuk yansıtıyor.
* Bir başka gelişme de kur artışının düşük olması. Döviz borçlarında sadece faiz değil, kur artışı da bir maliyet oluşturuyor. Bu giderler bilançoya kur farkı gideri olarak yansıyor. 1999-2000 Eylül döneminde döviz sepetindeki kur artış hızı yüzde 33.5 düzeyinde. Oysa bu rakam 1998-1999 Eylül döneminde yüzde 60 civarındaydı. TL`deki devalüasyon hızının gerilemesi de bilançolardaki finansman giderlerini törpüleyen bir diğer etken oldu.
SATIŞLAR EN ÇOK OTOMOTİV VE TURİZMDE ARTTI;
Borsaya 9 aylık bilançolarını gönderen 202 şirket içinde satışlarını en çok artıranlar otomotiv ve turizm şirketlerinden çıktı. Otomotivde düşen tüketici kredisi faizlerinin yarattığı talep artışı, bu sektörde faaliyet gösteren firmaların satışlarını reel olarak büyüttü. Yan sanayi ve pazarlama şirketleri de canlılıktan paylarını aldı. Ancak oto satışındaki patlama büyük ölçüde ertelenen talep ve kredilerin etkisiyle oldu. Bu nedenle otomotiv sektöründeki yüksek büyüme hızının 2001`den itibaren azalması beklenebilir. Turizmde ise bu yıl yaşanan doluluk 9 aylık bilançolara olumlu yansıdı. Turizm şirketleri satışlarını en çok artıranlar arasında yer aldı. Bu sektörü 2001`de en çok zorlayan etkenlerin başında düşük kur artışının pazardaki rakip ülkelere göre yarattığı göreceli pahalılık gelecek. (SABAH)