Yatırım Yapmayan Mal Satamayacak?

Katalogla mal satma dönemi bitti. Yatırım yapmayanların Rusya`yla ticaret yapması zor. Peki hangi alanlara yatırım yapmalı? Uzmanlar anlatıyor...


Türkiye-Rusya ilişkileri yeniden canlanıyor. Rusya 1998 krizinin etkilerini yavaş yavaş üzerinden atıyor ve Türkiye`de iç piyasanın yeniden tıkanma sinyalleri vermesi de bu canlanmanın nedenleri arasında... Rusya Başbakanı Mikhail Kasyanov`un ekim ayındaki ziyareti, 1-9 Kasım tarihleri arasında yapılacak olan Türk-Rus İş Konseyi toplantısı ve yine kasım ayı sonunda İstanbul`da gerçekleştirilecek olan İhraç Ürünlere Fuarı, Rusya`yla olan ekonomik ve ticari ilişkilerin canlandırılması açısından önemli gelişmeler. Bu arada, Türkiye`de yaşanan enerji krizinin de doğal kaynak ve hammadde zengini Rusya`nın yeniden gündeme gelmesinde önemli etken olduğunu belirtmeden geçmeyelim. RUSYA


İTHAL İKAMEYİ ÖĞRENDİ;

Bu gelişmeleri yeni bir dönemin başlangıcı olarak nitelendirmek için çok erken. Ancak başlaması muhtemel yeni dönemin özellikleri hakkında ipuçları vermesi açısından önemli. Peki yeni dönemde iki ülke arasındaki ilişkiler nasıl şekillenecek? Türk firmaları bu yeni dönemde nasıl hareket etmeli?Türk-Avrasya İş Konseyleri Bölge Koordinatörü Turan Aydın, artık Türk firmalarının şimdiye kadar alışık olduğu ticaret ve inşaat döneminin bittiğini düşünüyor. Aydın`a göre bunun iki nedeni var: Rusya Federasyonu yabancılarla yaptığı ekonomik işleri bir disipline soktu ve ithalatını azaltmaya çalışıyor. 1998 krizinden sonra hammadde ve girdiler ucuzlayınca ithal ettiği malları üretmeye başladı. Rusya`da şu anda 20 çikolata fabrikası, onlarca süt fabrikası ve altı-yedi bira fabrikası var.


Bunun geri dönmeyecek bir süreç olduğunu vurgulayan Aydın, inşaat sektörü konusunda da, Rus hükümetinin firmalarımız inşaat yapmayı öğrenecek şeklinde bir tezi olduğunu belirtiyor ve Ortak projelerin yapımı sırasında Ruslar inşaat disiplini ve kabiliyetini öğrendi, artık yabancı firmalar oldukça az diyor. 1998 krizinin bir dönüm noktası ve ekonomik bir milat olduğunu düşünüyor Aydın, Artık Rusya`yla ticaret yapmak isteyen firmalar, yatırım yapmak ya da dağıtım ağını oluşturmak zorunda. İnşaat yapmak isteyen firmalar da ancak ülkelerarası bir anlaşmayla bu işi yapabilirler.


KATALOGLA MAL SATMA DEVRİ BİTTİ;

Rusya`daki gelişmeleri yakından takip eden uzmanlardan biri de Türk-Rus İşadamları Derneği İcra Kurulu Üyesi Cem Tezerman... O da artık işadamlarının eski alışkanlıkları bırakmaları gerektiğini düşünüyor ve hemen ekliyor: Katalog gönderip mal satma dönemi artık bitti. İlk önce sattığınız malın arkasında durmalısınız ki rekabet gücünüz olsun. Bunun için de orada yatırım yapmalısınız ve uzun vadeli düşünmelisiniz. Henüz ithal mal standartları bile oturmamış bu pazara da mal satamazsanız, Avrupa pazarına hiç mal satamazsınız.


POTANSİYEL SEKTÖRLER;

İşbirliğini geliştirme çabalarında daha çok Rus tarafının aktif olduğu bu dönemi değerlendiren Türk-Rus İş Konseyi başkan vekili Turgut Gür, Rusya Başkanı Putin`in politikalarının ve Türkiye`yi iyi tanımasının bu gelişmelerde etkili olduğunu söylüyor. Gür, Rusya Başbakanı`nın ziyareti sırasında, Türk ekonomisini ve ilişkilerdeki sıkıntıları başbakan ve bakanlara anlattıklarını söylüyor: Turunçgiller ihracatıyla ilgili zorlukları, deri sektöründeki krizi, inşaat sektöründeki problemleri onlara anlattık ve onlardan da çok olumlu tepkiler aldık. Partnerlik ilişkimizi stratejik ortaklığa dönüştürmeliyiz.


Türkiye`nin, Rusya`nın batıya açılan kapısı olduğu gerçeğinin Ruslar tarafından da paylaşıldığını belirten Gür, yatırımcıların, hammadde kaynaklarını değerlendirip katma değer yaratmaları gerektiğini söylüyor ve potansiyel olarak da enerji ve turizm sektörüne dikkat çekiyor. Halen Rusya ile olan ekonomik ilişkilerimiz dış ticaret, bunun da bir kısmı bavul ticareti şeklinde... Turizm ve müteahhitlik hizmetleri de diğer önemli kalemler. Bütün kalemlerde 1990`dan 1998`e kadar belirli bir artış trendi gözlenirken, krizden sonra önemli düşüşler yaşanmış. İhracatımız 438 milyon dolardan 289 milyon dolara düşmüş, bavul ticareti 8.8 miyar dolardan 2 milyar dolara gerilemiş, BDT`ten Türkiye`ye gelen turist sayısı 1.3 milyondan 900 bin kişiye gelmiş, müteahhitlik işlerinin tutarı 3.5 milyar dolardan 97 milyon dolara gerilemiş...


`BAVUL TİCARETİ BİTECEK`

Bu son gelişmelerin iyi değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyor Turan Aydın ve yatırımların bölge olarak Moskova`yla sınırlı olmaması gerektiğini vurguluyor. Aydın, özellikle Kazan ve St. Petersbug`da da yatırımlar yapılabileceğini belirtiyor. Yatırımcılara, perakende ticaret, gıda (et ürünleri, bakliyat), telekom, dağıtım ve yan sanayi ürünleri alanlarını öneren Aydın, bu arada bavul ticaretinin de azaldığına ve şeklinin değiştiğine dikkat çekiyor: Bavul ticareti artık kargoyla yapılıyor. İnsanların beraberinde taşıdıkları mallar turistik amacın dışına pek çıkmıyor. Zaten bavul ticaretinin miktarı Rusların belirttiği gibi 3.5 miyar dolar değil 1 milyar doların altında. Aydın, bavul ticaretinin tamamen biteceğini düşünüyor. Çünkü bavul ticaretiyle taşınan malların Rusya`da üretilmesi için önemli çabalar var. Rusya`da önceden ithal edilen malların bir kısmı şimdi ihraç edilecek kadar üretilmeye başlanmış. Bira ve siyah çikolata bu ürünlerden...


RUS MAFYASI ÖZEL SEKTÖRDE YERİN ALDI;

Evet, uzmanlar Rusya`ya mal satmak yerine, orada yatırım yapmayı öneriyorlar. Peki bu o kadar kolay mı? Aydın, zorlukların başında, hukuki sistemin tam oturmamasını, altyapıdaki sorun ve uyumsuzlukları, bankacılık sistemindeki önemli problemleri gösteriyor. Türk firmaları bankacılık işlemlerini oradaki Türk bankalardan yapıyorlar ve bu bankalar diğer firmaların da kullandığı güvenli kuruluşlar olma yolunda diyen Aydın`a göre asıl sorun Rus mafyası: Rus mafyası, stratejik hammaddelerle ilgili sektörlerde sorun yaratabilir. Mafya, daha çok oturmamış küçük ve orta boy işletmelerde etkili oluyor. Zaten Rus mafyası da kriz dönemine kadar parasını biriktirdi ve özel sektörde yerini aldı.


Rusya Başbakanı Kasyanov`un ziyaretinin en önemli ekonomik sonucu, Rusya Federasyonu`nun Türk Eximbank`a olan borçlarının ertelenmeden, mal ve hizmet karşılığı ödenmesi konusunda anlaşılması oldu. Turan Aydın, Rusya`nın 100 milyon doları süresi geçmiş 400 milyon dolar borcu vardı. Türkiye, almak istediği mal ve hizmet listesini yapıyor, incelemelerden sonra karara bağlanacak diyor.


HANGİ ALANLARA YATIRIM YAPILABİLİR?

UZMANLARA göre perakende ticaret, gıda, dağıtım, telekom ve yan sanayi ürünleri yatırım yapmak için çok uygun alanlar. Rusya`daki eksikliklerden biri de iyi bir Türk lokantası... YATIRIMLAR Moskova dışında Kazan ve St. Petersbug`da da yapılabilir. 1-9 KASIM tarihleri arasında, yaklaşık 400 Rus işadamı, ortak proje arayışları için Türkiye`de olacak. Bu Rus firmalarıyla üçüncü ülkelere ticaret yapmak için de ortaklık kurulabilir.(PARA)