Üzümde Fiyat Karmaşası

Türkiye`nin üzüm ihracatında fiyat tutturmakta zorlandığını söyleyen Tariş Üzüm Birliği Başkanı Ali Rıza Türker, Stok müessesesi olmadıkça fiyat tutturmak mümkün değil dedi.


Üzüm ihracatındaki artış, fiyatlara yansımıyor. 1999/ 2000 sezonunda ortalama bin 50 dolardan 85 bin ton üzüm ihraç eden Türkiye, 2000/ 2001 yılının aynı döneminde 100 bin ton ihracata karşın 885 dolarlık ortalama fiyat tutturdu. Piyasanın başıbozukluk içinde olduğunu iddia eden Tariş Üzüm Birliği Başkanı Ali rıza Türker, Tariş`in açıkladığı 500 bin liralık fiyatın piyasanın üzerinde kaldığını vurguladı. İran`ın, Almanya teslimi üzüm fiyatını 700 dolara kadar düşürdüğünü ifade eden Türker, ABD teslim İran üzümünün ise 880 dolar olduğu bilgisini verdi. Bir yıl içinde fiyatların bin 675 dolardan 880 dolara kadar gerilediğine dikkat çeken Türker, İhracatçı yıllık bağlantılarla mal satardı ancak, artık aylık bağlantılarla iş yapılır oldu diye konuştu.


SÜREKLİ FİYAT DÜŞÜYOR;

Alıcı ülkelerin Türkiye pazarını incelediklerini ve sürekli fiyat düşürdüklerini öne süren Türker, Bunun başlıca nedeni ise yüksek çıkması beklenen rekolte. Stok müessesesi olmadıkça fiyat tutturmak mümkün değil. Üretici bir sene maliyetine satış yaparsa hızla o üründen uzaklaşır. Devlet Tariş`e stok fazlası ürünü alma görevi vermeyince iş bu noktaya geldi dedi. Tüccar ve Tariş`in alım maliyetlerinin 740 doları bulduğunu, bu durumda yurtdışı piyasalarda İran üzümü ile rekabet etmenin zor olduğuna değinen Türker, Durum bu olunca dışarıda bin 50 dolar fiyatta diretemiyorsunuz. Adamlar sizin ülkenizin ekonomik durumu bu, rekolteniz bu diye karşımıza çıkıyorlar. Ayrıca, yıl sonu teslim 750 dolara mal vermeyi taahhüt eden ihracatçılar var diye konuştu.


TEKEL`E SATACAK;

Üzüm üreticisinin yılbaşından itibaren gelecek sezonun üretimi için bağlarını bakıma almak zorunda olduğunu belirten Türker, repo faizlerindeki yükselişinde üreticinin elindeki malı satmak istemesine gerekçe oluşturduğuna dikkat çekti. Borsa fiyatlarının Ekim ayı içinde Tariş`in alım fiyatı olan 500 bin lira seviyesine yaklaşarak 480 bin lira olduğunu son dönemde ise 425 bin liraya kadar gerilediğini söyleyen Türker, öte yandan Tariş`in elinde geçen sezondan kalan üzümün sorun olduğunu ifade etti. Fiyatların mart ayından sonra yükselmesini beklediklerini aktaran Türker, üreticiye 1 trilyon 250 milyar liralık borçlarının kaldığını, stoklarındaki üzümü Tekel`e satarak bu borcu tasfiye edeceklerini söyledi.
Türker şöyle dedi: Genel müdürümüz önceki gün Tekel Müessese Müdürü ile görüştü. Tekel bu sene piyasadan yeterli üzüm alamadı. Yıl başından sonra geçen sezondan elimizde kalan bir miktar üzümü Tekel` e satarak, üreticiye olan borcumuzu kapatacağız. Yurt içi ve yurtdışı fiyatlar Mart ayından sonra yükselecek, tabiki kaçak İran üzümü Türkiye`ye girmezse.

İRAN ÖNCE DAVRANDI;

Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Göksan ise yıl sonu üzüm ihracatının 100 tonu bulmasını beklediklerini söyledi. Yeni yıl alımlarının tamamlanarak, alıcı ülkelere sevk edildiğini ve Ocak ayının sonuna kadar üzüm piyasasında bir hareket beklenmemesi gerektiğini kaydeden Ahmet Göksan, İran`ın üzüm fiyatlarındaki düşüşünün temelinde Türkiye`nin önce davranarak, İran`ın pazarlarına girmesi etkili oldu. Şimdi kaybettikleri pazarı geri almak için fiyat düşürdüler. Rekabet daha çok düşük kalite mal alan pazarlarda yaşanıyor dedi. Dünya üzüm üretici ülkelerde verimli bir sezon geçirildiğini ve rekoltede artış yaşandığına dikkat çeken Göksan, Arz artınca fiyat düşer. Bu piyasa kuralıdır. Türkiye`nin tahmin edilen rekoltesi 265 bin ton. İhracat 100 bin ton. İç piyasa tüketimi 15 bin ton. Tariş 72 bin ton üzüm aldı. İhracatçının elinde de 20 bin ton stok olduğu düşünülürse, müstahsilin elinde 50 bin ton üzüm var. Aylık 15 bin ton ihracatı dikkate aldığımızda Mart ayından sonra iç ve dış piyasalarda fiyatlar yükselecek. ABD bile Avrupa ülkelerine 900 dolara Thomson tipi üzüm ihraç ediyor. Bizim ortalama fiyatımız 885 dolar. 60 dolar navlunu düştükten sonra, ABD bile bizden ucuz diye konuştu. Göksan, fiyat düşüşlerinde para piyasalarında yaşanan son gelişmelerinde etkili olduğunu repoya yönelen tüccarın alımı kestiğini, yüksek repo faizlerinden yararlanmak isteyen üreticinin de malını bir an önce elinden çıkarmayı arzuladığı bilgisini verdi. Göksan, piyasa yılbaşından sonra oturacak, normal seyrini bulacak diyerek sözlerini tamamladı. (FİNANSAL FORUM)