Türk-Azeri doğal gaz anlaşması Bakü-Ceyhan`a da yarayacak

Türkiye, Azerbaycan ile kilit önem taşıyan bir doğal gaz anlaşması imzalarken, ABD ve Türkiye`den destekli Hazar Denizi havzası enerji nakil hatları planlarına yeni bir momentum kazandırdı.

Doğal gaz anlaşması, Türkiye`nin üç haftadan bu yana devam eden ve gelişmekte olan ülkelerde de kaygı uyandıran finansal krizini çözmek için uluslararası yardım aradığı bir zamanda, ülkenin geostratejik konumunu bir kez daha vurgulayarak, memnunluk uyandırıcı bir gelişme olarak değerlendirildi.

Ancak hükümetin bir aksiyon planı üzerinde karar vermek için çok uzun süre harcadığını hisseden Türk yatırımcılar, 10 gün süren bayram tatilinden sonra Pazartesi günü açılışta piyasaları yine çökertti.

Anlaşma Türkiye Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve ziyaretçisi Azerbaycan Başkanı Haydar Aliyev arasında, Ankara imzalandı. 15 yıllık anlaşma 2004 yılı itibaıryla Türk sınırlarına 6.6 milyar metreküp doğal gaz yollayacak. Aliyev, Azerbaycan`ın bir gün Rusya`nın egemen olduğu ve giderek büyüyen bu doğal gaz piyasasına yukarıdaki rakamın üç misli ihracatta bulunması umudunda olduğunu belirtti.

Kriz kaygı uyandırıcı. Bu iniş - çıkışlarla başa çıkabiliriz. Bugün Türkiye için potansiyel anlamda büyük bir gün, diyen Mike Bilbo, Azerbaycan`ın Hazar Denizi kıyısı açıklarında yeni keşfedilen Şah Deniz alanındaki faaliyetleri yöneten uluslararası konsorsiyumun başındaki BP Amoco Corp`un Hazar havzası sözcüsü.
BP çok memnun, diyen Bilbo, Azerbaycan`ın başkenti Bakü`den Türk sınırına yeni bir boru hattı inşa edileceğini ve yol üzerinde, hem Azerbaycan`ın taşrasına hem de Gürcistan cumhuriyetine de doğal gaz verilebileceğini belirtti.

Bilbo`ya göre bu boru hattı, BP Amoco`nun egemen hissesine sahip olduğu Bakü-Ceyhan hattı ile aynı anda ve ona paralel olarak inşa edilebilecek. Türk müttefikinin durumunu güçlendirmek ve Rusya ve İran güzergahlarından kaçınmak için ABD tarafından kullanılan bir siyasi araç olarak görülerek eleştiriye uğrayan Bakü Ğ Ceyhan boru hattının fizibilitesine ilişkin inançlar geçen günlerde yeniden canlandı.

ABD Dışişleri Bakanlığı`nın Hazar havzası özel danışmanı Elizabeth Jones, İyi, çok iyi, diyor. İktidara geldikten sonra Başkan George W. Bush`un yönetimi Jones`un pozisyonunu, Başkanın danışmanından özel danışmana indirgedi. Ancak Jones`a göre bu durum, siyasetlerde bir değişiklik anlamına geliyordu ve Bush, Kazakistan Başkanı Nursultan Nazarbayev`e zaten bir mesaj yollayarak Bakü-Ceyhan güzergahı için daha fazla petrol ayrılması çağrısında bulunmuştu.

Londra`da yerleşik danışmanlık şirketi Gas Strategies`den Jonathan Sterns`e göre, doğalgaz boru hattının başarısı Türkiye`nin 2004 yılı itibarıyla büyük hacimlerde doğalgaz emme kapasitesine bağlı olacak, zira Rusya ve İran`dan gelecek olan ek tedarik projeleri daha şimdiden bir hayli mesafe katetmiş durumda.

Sterns, Son analizde Türk piyasası bunları emebilecek kadar büyük. Türk ekonomisinin yalpalaması ve (enerji santralleri) gecikmeleri nedeniyleÉsorun zamanlamada diyor. Bankerlerin tahminlerine göre, 22 Şubat`da para birimini dalgalanmaya bırakarak, devalüasyona giden Türkiye`nin 2001 yılında ekonomik büyüme oranı neredeyse negatif olacak.(THE WALL STREET JOURNAL)