Nemaların Şubat ayında ödenmesi planlanıyor

Çalışanların Tasarrufa teşvik hesabı kapsamındaŞubat ayında nema ödemesi yapılmasına ilişkin çalışmalar sürüyor

Kamuoyunda Zorunlu Tasarruf Hesabı olarak bilinen Çalışanların Tasarrufa Teşvik Hesabı (ÇTTH) kapsamında, Şubat ayında nema ödemesi yapılmasına ilişkin çalışmalar sürüyor. A.A muhabirinin edindiği bilgiye göre, zorunlu tasarruf hesabı kapsamında 2000 yılına ilişkin nema ödemesinin Şubat ayında yapılabilmesine yönelik Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kararında, ilgili bakanların imzasının alınmasına yönelik takip yapılıyor. Kararın tamamlanması halinde, çalışanlara 11. nema ödemesi yapılacak. ÇTTH`ye ilişkin 3417 sayılı kanunda zamanı belirtilmemesine karşın, her yıl alınan YPK kararları doğrultusunda, Aralık ayı nema oranı esas alınmak üzere Şubat aylarında nema ödemesi yapılması şeklinde bir teamül oluştu. Bu doğrultuda, nema ödemelerinin yapılması için Hazine Müsteşarlığı tarafından gerekli çalışmalar sürdürülüyor. 2000 yılı Aralık ayına ait nema oranı Ocak ayı sonu itibariyle belirlenebildiği için, ödenecek nema miktarı, bu ay sonunda ortaya çıkacak. Geçen yıl Şubat ayında, hesap kapsamında bulunan yaklaşık 7.6 milyon kişiye toplam 503 trilyon lira nema ödemesi yapılmıştı. Çalışanlar, 1998`de toplam 140 trilyon lira, 1999`da da 281 trilyon lira nema almıştı. 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile 1 Haziran 2000`den itibaren tasarruf kesintileri ile devlet-işveren katkıları durdurulmuştu. Hesapta biriken para, YPK`nın belirlediği esaslar dahilinde Hazine tarafından değerlendirilmeye devam ediliyor. Hesaba para girişi olmaması ve iç borçlanma faizlerindeki düşüş ise çalışanların nema tutarını olumsuz etkilemesi bekleniyor. Çalışanların hesapta biriken paranın nakden ve defaten ödenmesi isteğine karşın, Emek Platformu ile Hazine arasında yapılan görüşmelerde, bu konuda bir ilerleme sağlanamadı. Devlet Bakanı Recep Önal, bu konuda daha önce Türk-İş`te yapılan toplantıda, hesapta bulunan paranın bir anda nakden ve defaten tasfiye edilmesinin, makro ekonomik dengeleri bozacağı gerekçesiyle mümkün olmadığını vurgulamıştı.

-ZORUNLU TASARRUF, 6.4 KATRİLYON LİRA-

Hazine Müsteşarlığı verilerine göre, zorunlu tasarruf hesabında, 30 Kasım 2000 itibariyle 6 katrilyon 435.4 trilyon lira birikti. Hesabın oluşturulduğu 1 Nisan 1988`den Kasım-2000 sonuna kadar geçen sürede, hesabın nemalandırma oranı da kümülatif olarak yüzde 302.54`e ulaştı. Hesapta biriken paranın 1 katrilyon 675 trilyon lirasını anapara, 4 katrilyon 760.4 trilyon lirasını da nema geliri oluşturuyor. Bu tutarın 1 katrilyon 437.5 trilyon lirası şahıs kesintisi ve nema olarak hak sahiplerine, 8.3 trilyon lirası iade olarak ilgili kurumlara, 16.8 trilyon lirası da yatırım harcamaları ve komisyon olarak Ziraat Bankası`na ödendi. Bakiyenin 4 katrilyon 971.6 trilyon lirası çeşitli tahvil ile devlet iç borçlanma senetleri alımı suretiyle nemalandırılırken, 1.2 trilyon liranın ise dönem sonu hesap bakiyesi olarak tutulduğu kaydedildi. 1998 yılı Aralık sonu itibariyle nema oranı yüzde 288.31, 1999 Aralık sonu nema oranı yüzde 292.82 olarak belirlenmişti. Çalışanların ücretlerinden yapılan yüzde 2`lik kesintiler ile devlet ya da işverenin yüzde 3 oranındaki katkısından oluşan zorunlu tasarruflar, kurumlar tarafından ücret ödemesinin yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar işyerinin bulunduğu Ziraat Bankası şubesine, ÇTTH`ye yatırılıyor. Bu paralar, tahsilatın yapıldığı ayı takip eden ayın sonuna kadar da Ziraat Bankası`nın Ankara Merkez Şubesi`ndeki ÇTTH`de toplanıyor. Önceki yıllarda, yoğun olarak Toplu Konut ve Kamu Ortaklığı Fonu (KOİ), TÜPRAŞ, TEK, TPAO ve TÜRKŞEKER`in ihraç ettiği tahvillerde değerlendirilen hesaptaki paralar, 1994 yılından itibaren, YPK kararları doğrultusunda, sadece devlet iç borç senetleri alım-satımı yapılarak nemalandırılıyor.

-ZORUNLU TASARRUF HESABINA 5 YILLIK ÖZEL TERTİP TAHVİL

Ancak önceki yıllarda KOİ tarafından ihraç edilen Gelir Ortaklığı Senetleri`nin (GOS) vadesi geldiğinde yenilenmesi (rollover edilmesi) nedeniyle, hesapta toplanan paraların oldukça büyük bir bölümü, yine bu senetlere ayrılıyor. Hazine Müsteşarlığı, bu yıl başı itibariyle tasfiye edilen Kamu Ortaklığı Fonu`nun (KOF) borçlarını üstlenirken, bu amaçla KOF`un borcuna karşılık zorunlu tasarruf hesabına, 5 yıl vadeli TÜFE`ye endeksli 2.6 katrilyon liralık özel tertip tahvil vermişti. Hazine yetkilileri, tahvillerin vadesinin 1 yıldan 5 yıla çıkarılmasının hesabın 5 yıl daha süreceği anlamına gelmediğini, hesabın tasfiye edilmesine karar verilmesi halinde tahvillerin erken itfaya tabi tutulabileceğini kaydettiler. Hazine verilerine göre, 1995`ten itibaren, ÇTTH`ye anapara girişlerinin yıllık ortalama faiz oranları, 1995`te yüzde 100.41, 1996`da yüzde 105.4, 1997`de yüzde 92.2 oldu.