İMKB`de fiyatlar yüksek

Bu yıl içinde üçüncü kez dip seviyeleri gören İstanbul Menkul Kıymetler Borsası`nda, şirketlerin piyasa değerlerinde anormal düşüşler gözlenirken, Fiyat / Kazanç (FK) oranlarının hala yüksek seviyelerde olduğu dikkat çekiyor. Arka arkaya yaşanan iki krizin yanı sıra, özellikle ABD`ye yapılan saldırının ardından İMKB`de düşüşün derinleştiği gözlenirken, uzmanlar zaten krizlerin etkisiyle piyasa değerleri gerileyen ve yüksek miktarda zarar açıklayan şirketlerin F/K oranlarına bakıldığında hala yüksek seviyelerini koruduğuna işaret ediyorlar.

F/K oranlarının yüksek görülmesinde en önemli etkenin düşük karlılık ve gerileyen toplam piyasa değerleri olduğunu ifade eden uzmanlar, İMKB`de ortalama F/K oranının dolar bazında yüzde 10 - 11`ler düzeyinde bulunduğunu vurguluyorlar. Borsada işlem gören şirketler arasında belirli sayıda şirketin ilerleyen dönemde karlı çıkabileceğini kaydeden uzmanlar, asıl problemin kasım krizinden sonra Şubat 2001`deki krizle birlikte, on günlük bir süreçte yüzde 7 binlere varan faiz oranları ve Türkiye ekonomisindeki yüzde 7 küçülme olduğunu belirtiyorlar.
İMKB genelinde birçok şirketin finansal borcu bulunduğunu ve bunun yanı sıra zaten reel faizin yüksek olduğu bir ortamda talep eksikliğinin yaşandığını ifade eden uzmanlar, talep noksanlığı, tam kapasite ile çalışamayan ve ürettiğini satamayan şirketlerin karlılıklarında büyük düşüşler olduğunu ve hatta birçok şirketin öz sermayesinin büyük bir bölümünü yitirdiğini ifade ediyorlar. Uzmanlar ayrıca, böyle bir ortamda yüksek F/K oranının artık yatırımcılar için öncelikli kriterler arasında yer almadığına da dikkat çekiyorlar.

Düşüşlere rağmen F/K`lar yüksek
Yaşanan düşüşlere rağmen piyasada fiyat kazanç oranlarının yüksek seviyelerini koruduğunu belirten Alan Menkul Araştırma Uzmanı Tamer Arıcan, en büyük etkenin yaşanan ani krizlerin şirket bilançolarına olumsuz yönde yansıması olduğunu vurguladı. Arıcan, `Hem piyasa değerlerindeki gerileme hem de kötü karlılıkların yanı sıra birçok şirketin mali bilançolarında ciddi problemler görülüyor. Yaşanan krizlerin bilançolara olumsuz yansıması şirket karlarının ciddi oranda erimesine ve hatta şirketlerin büyük zararlar açıklamasına yol açtı. Yani piyasada fiyatlar gerilemesine rağmen F/K`larda gerilemenin olmadığı görülüyor. F/K`ların yüksek olmasındaki temel neden de bu karlılıkların erimiş olması ve hisse fiyatlarının düşmüş olmasıdır` dedi.

Ana faktör şirketlerin kötü durumda olmasıdır
İMKB`nin toplam F/K oranının dolar bazında yaklaşık 10 - 11 civarında olduğunu belirten Evgin Yatırım Araştırma Uzmanı Ali Suat Ürgüplü, `Fiyatlar ne kadar düşük olursa olsun F/K`ların yüksek olmasındaki başlıca etken şirketlerin kötü durumda olmasıdır` dedi. Piyasa değerlerindeki gerileme ve şirket karlılıklarındaki düşüşe rağmen F/K oranlarının inatla gerilemediğini belirten Ürgüplü, `ABD`ye yapılan saldırı öncesinde Türkiye ekonomisi zaten resesyondaydı. Bu olaydan sonra bütün dünyayı resesyon korkusu sardı. Artık yatırımcılar bir kriter değil, üç dört kritere göre yatırım kararı vermelidir` dedi.

F/K oranı anlam ifade etmiyor
Birçok şirkette karlılığın düşük olması ve şirket özsermayelerindeki erimeler nedeniyle F/K`ların yüksek seviyeleri koruduğunu belirten Datek Menkul Araştırma Müdürü Eray Cankay ise, bu dönemde F/K kriterinin uygun bir rasyo olmaktan çıktığını ifade etti. Cankay, `Altı aylıklar itibariyle endüstri şirketleri 1 katrilyon zarar etmiş durumda. böyle bir ortamda F/K oranına bakmak anlam ifade etmiyor. Birçok şirketin karlılığı düşük, birçok şirket zarar açıklamış durumda` dedi.