Çalışanlara Yeni Bir Cennet Yarattı

Brezilyalı işadamı Ricardo Semler, Maverick isimli kitapla tanınıyor. Tam 16 dile çevrilen bu kitap, yıllarca best-seller oldu.


Semler, aile şirketi Semco`yu batma aşamasından kurtarıp uluslararası başarıya nasıl ulaştırdığını Yeni Binyıl`a anlattı. Semler`e göre klasik yöntemler işe yaramazdı. Onun için kendi yolunu işçileriyle birlikte buldu.Brezilyalı ünlü işadamı Ricardo Semler, alışılagelmiş yönetim modellerine meydan okuyan bir lider. Semler, işyerlerinde hiyerarşinin kaldırılmasını, demokratik yapı getirilmesini, yenilikçi modellerin uygulanmasını savunuyor... Dünya, Semler`i, yıllarca uluslararası en çok satanlar listesinde kalan, Maverick isimli kitabıyla tanıyor. Maverick toplumun yerleşik kurallarına uymayan kişi anlamına geliyor. Ricardo Semler, tam da öyle bir insan!


Semler, Brezilya`nın en büyük şirketlerinden biri olan Semco`yu 1980`lerde babasından devralmış. Ve o yıllarda finansal krizin eşiğinde olan bu şirketi, Brezilya`nın en hızlı büyüyen şirketi haline getirmiş. Ve bunu eleman çıkararak, ya da maliyetleri düşürmeye çalışarak başarmamış... Semler`in mucizeler yaratan formülü şu: Çalışanlara yetişkin gibi davranmak, onlara şirket kararlarında söz hakkı vermek, yöneticilerini seçmelerine fırsat tanımak ve mutlak şeffaflık getirmek.. Şu anda Semco`da çalışanların çoğu şirketin muhasebe kayıtlarını inceleyebiliyor, finansal bilgileri birbiriyle paylaşıyor, maaşlarını kendi belirliyor ve özerk iş birimleri sayesinde bürokratik prosedürlere takılmak zorunda kalmıyor.


SANAL OFİS;

Semler`in Semco için kısa bir süre sonraki vizyonu ise şu: Çalışanlar çalışma saatlerini kendileri belirleyecek. Hatta belirli oturma yerleri bile olmayacak. Prefabrik kurulan masalar, sandalyeler her akşam kaldırılacak, her sabah yerine konacak. Cep telefonları ve dizüstü bilgisayarlar yeniden kurulacak. Çalışanlar gelip boş buldukları bir yerde çalışmaya başlayacaklar. Her şey bir tür sanal ofis gibi olacak.Ricardo Semler, tüm bu fikirlerin ilk başta uçuk ve ulaşılmaz gibi gelebileceğini söylüyor. Ama Semco`nun bir trend belirleyici olduğunu ifade ediyor: Bugün firmalar çılgınca, esnekliklerini arttıracak yollar arıyorlar. Yani Semco`nun 20 yıldır yaptığını yapmaya çalışıyorlar. Ben Semco`nun gelecekte iş dünyasının alacağı şekil olduğunu iddia etmiyorum. Ama bizim çalışma şeklimizin altını çizen kimi prensiplerin yeni ekonomide giderek artan bir şekilde vazgeçilmez olacağını düşünüyorum.


TÜRK ŞİRKETLERİ BÜYÜMESİN;

Semco`yu, kısa sürede Brezilya`nın en iyi rekabet eden şirketlerinden biri haline, yerleşik fikirleri hiçe sayarak getiren Semler, şirketlerin büyümesi gerektiği fikrine de karşı çıkıyor. Bu bir balon. Bir işin başarısının ölçüsü, ne kadar büyük olduğu değil, ne kadar uzun süredir piyasada var olduğudur. Semler bu açıdan bakıldığında da, Türk şirketlerinin ille de büyümesi ve küresel pazarlara açılması gerekmediğini savunuyor İnsanları mutlu eden temel şeylerin büyümeyle ilgisi yok. Küresel pazarlara açılmak mutlaka iyi olacak diye bir şey yok. Bir şirket istikrarı yakalıyorsa ve sağlam kalmayı başarıyorsa, önemli olan bu.


SEMLER`DEN TÜRJ ŞİRKETLERİNE ÖNERİ;

Türk şirketlerinin oldukça klasik bir yapısı var. Ayrıca Avrupa ve Amerika`dan öğrenecekleri çok şey olduğunu düşünüyorlar. Kendi orijinal fikirlerini uygulamaya koymaktan çekiniyorlar. Aynı şey Brezilya`da da yaşanıyor. Aile şirketi kavramı Türkiye için de geçerli. Bu kimi şeyleri sorgulamayı, değişimi zorlaştırıyor. Ama siz Atatürk`le yalnızca bir yılda bambaş a bir ülke olmayı başarmış bir milletsiniz. Değişimi başarabilirsiniz, Hafta sonunu Bodrum`da geçiren bir adamın, hafta başı İstanbul`a dönmesi gerekir. Niçin? Teknoloji aslında orada kalmasını mümkün kılar. Ama onun bir ofisi vardır: Orada görünmesi, ünvanını doldurması gerekiyor. Bu yüzden ofisleri kaldırıyorum. Türk şirket kültüründe biraz Alman kültürünün etkisini görüyorum. Yani emir-komuta zinciri, işyerindeki disiplin gibi konularda. Biraz da Portekiz, Güney Avrupa ülkeleri havası var. Diğer Müslüman ülke şirketlerine benzemiyorlar.


ÇALIŞMA SAATLERİNİ İŞÖİLER BELİRLER;

Çalışanlar çalışma saatlerini kendileri belirler. Muhasebe kayıtlarını inceleme hakkına sahiptirler Semco`da 3 temel değer vardır: Demokrasi, kar bölüşümü, bilgi-şeffaflık... En etkin üretim birimi 150 kişiden oluşur. İnsan, büyük gruplar içinde çalışacak biçimde tasarlanmamıştır. Semco`da piramit örgütlenmeye hayır! Piramit, şirketlerdeki kötülüğün kaynağıdır. Çünkü tepesi tabandan çok uzaktadır. Semco`da bir yönetici astları olacak kişiler tarafından mülakat yapılarak işe alınır. Yılda 2 kez astlar yöneticiyi değerlendirir Semco`da çalışanlara yetişkin insan muamelesi yaparız. Çünkü oy veren bu insanlar çocuk değildir. Karar sürecine de katılırlar.Semco`da kıyafet yönetmeliği yoktur. İşyerinde kişisel dış görünümün önemli olduğu palavradır.Semco`da tüm çalışanlara her ay kendi birimlerinin bilançolarını göndeririz. Yani topyekun şeffaflık. Sinsi kurnazlık değil... Semco`da fabrikada çalışanlar üretim planını kendileri yapar. Örneğin o ayki 48 buzdolabını ürettikten sonra, gidip tenis oynayabilirler.


EN HIZLI BÜYÜYEN ŞİRKET;

Ricardo Semler, Semco`nun başına geçtikten sonra kolları sıvadı. Semco`da şu anda 1300 kişi çalışıyor. Pompa, endüstriyel mikserler ve bulaşık makinaları üreten şirket kısa süre önce internet işine girerek, bu konuda yatırımlarını hızlandırmış. Şu anda Semco bünyesinde tam 14 .com şirketi var. Son on senede 40 milyon dolarlık bir şirketken, 160 milyon dolarlık bir şirket olmayı başaran Semco, beş ayrı fabrikaya sahip. Müşterileri arasında Alcoa, Saab ve GM bulunuyor. Semler`in Turning the Tables kitabı Brezilya`da dört yıl en çok satanlar listesindeydi. Maverick ise 16 dilde basıldı ve 1.5 milyon sattı. (YENİ BİNYIL)