Büyük veri çağı

51 milyar dolarla yeni bir ekonomiyi elinde tutmaya başlayan büyük veri (big data), Smartcon ve Analytics Center tarafından düzenlenen “Büyük veri, büyük fikirler” etkinliğinde konuşuldu. Konferansta büyük verinin internetten sonra en büyük devrim olduğu anlatıldı

2003 yılına kadar üretilen tüm verileri artık her iki günde bir üretiyoruz. İnternete bağlı cihaz sayısı ise 15 milyarı geçmiş durumda ve bu rakam her geçen artarak büyüyor. Durum böyle olunca internet devriminden sonraki yepyeni bir kavramla karşı karşıya kaldık. Bu kavram da büyük veri (big data). Yeni bir ekonomiyi de beraberinde getiren büyük veri dönemi şimdiden yıllık 52 milyar dolara ulaşmış durumda. Aynı zamanda dünya çapında 4.4 milyon kişilik istihdam da yaratıyor. Dünyada olduğu kadar Türkiye’de büyük veri kavramı çok ciddi şekilde kullanılmaya başlandı.

İstanbul’da Hürriyet’in medya sponsorluğunda, Analytics Center tarafından düzenlenen büyük veri konferansı ‘Smartcon’da, büyük veri konusu iş ve teknoloji dünyasının önde gelen isimleriyle ayrıntılarıyla konuşuldu. Bu yıl ilki gerçekleştirilen ve bölgenin en geniş kapsamlı büyük veri etkinliği olan Smartcon’da, dünyanın en önemli veri bilimcilerinin yanı sıra Türk iş dünyasından yöneticiler farklı başlıklarda sunumlar gerçekleştirdiler ve düzenlenen panellere katıldılar.

Yeni bir dalga

“Büyük veri, büyük fikirler” temalı etkinliğin açılış konuşmalarını Smartcon ve Analytics Center EMEA kurucularından Hamit Hamutçu ile Çağlar Göğüş gerçekleştirdi. Konuşmasında büyük veri ve nesnelerin interneti gibi teknolojilerin ve bunların iş uygulamalarının etkisi çok büyük olan yeni bir dalga oluşturduğuna dikkat çeken Hamit Hamutçu, “Erken ve akıllı hareket ederek bu dalgayı arkasına alan ülkeler gelişimlerini tahmin edilemeyecek boyutlarda hızlandıracaklar. Ülke olarak bizim de her seviyede bu uygulamaları hayatımıza dahil edebilmemiz, gelişmekte olan ülkeler liginden, gelişmiş ülkeler ligine geçebilmemiz için çok büyük önem taşıyor. Veri, yeni dünyanın petrolü konumunda ve beraberinde getirdiği fırsatların mutlaka değerlendirilmesi gerekiyor” dedi. 

Devlet politikası

Çağlar Göğüş ise dünyada endüstriyel anlamda veri analiziyle desteklenen bir devrimin başladığını belirterek, “Almanya, ABD ve Çin gibi ülkelerde bu dönüşüm devlet politikası haline getirilmiş durumda. Üretim verimliliğinden, ürün çeşitliğinin arttırılmasına, lojistik planlamasından iş güvenliğine birçok anlamda analitik yetkinlikleri kullanarak endüstride bir sonraki seviyeye geçilmeye çalışılıyor. Bir üretim ülkesi olarak, Türkiye için de bu dönüşümün çok kritik olduğunu düşünüyoruz. Araştırmalara göre, veri ile ilgili alanlarda bu yıl global olarak ortaya çıkacak işgücü ihtiyacının yalnızca üçte biri karşılanabilecek. Bu da bize aslında yeni başlayan bir yarışın içinde olduğumuzu gösteriyor. Türkiye olarak sahip olduğumuz geniş işgücü potansiyelini bu alana başarılı olarak kanalize edebilirsek, büyük bir fırsat elde edebilir, bu alanda söz sahibi ülkeler arasında yer alabiliriz” diye konuştu.

Hürriyet’ten büyük veriye büyük yatırım

Hürriyet Gazetecilik Yönetim Kurulu Başkanı Vuslat Doğan Sabancı, büyük verinin yayıncılığı hızlı bir şekilde değiştirdiğini ifade etti. Hürriyet gazetesinin 20 yıl önce internetle tanıştığını söyleyen Vuslat Doğan Sabancı, ilk önce yayın yönetmenliğinin yanı sıra bir de trafik editörlüğü oluşturduklarını anlattı. Vuslat Doğan Sabancı, “Trafiğimizi çok daha farklı ölçebilmeye başladık. Yayınlarımızdaki etkiyi tirajlarımızda veya ertesi günlerde görmek yerine gerçek zamanlı olarak tespit etmeye başladık. Birdenbire erişimimiz o kadar çok arttı ki biz bile inanamadık. Her zaman doğru bir şekilde yatırım yaptık ve buna istikrarlı bir şekilde devam ettik. Ayda 1 milyon erişimden 15 milyon erişime ulaştık. Aylık sayfa gösterimimiz 1 milyara ulaştı. Müthiş bir trafik. Hâlâ da bu yolda gitmeye devam ediyoruz” dedi. 

Vuslat Doğan Sabancı, büyük verinin de yaklaşık 1.5 yıl önce Hürriyet Dünyası’nın hayatına girdiğini belirtti. Vuslat Doğan Sabancı, “Promosyonlar gazetelerin önemli bir harcamasıdır. Sadece 2-3 aylık bir çalışma ile aynı satışlarımızı tutmuş olmamıza rağmen yüzde 40 maliyetten tasarruf ettik. Bu hayal bile edemeyeceğimiz bir şeydi” diye konuştu. Büyük veriyi okur tatminini arttırmak ve reklamverenlere daha iyi hedeflenmiş reklam envanteri sunabilmek için kullandıklarını söyleyen Vuslat Doğan Sabancı sözlerine şu şekilde devam etti: “En doğru yerde, en doğru zamanda, en doğru cihazla hizmet vermeye çalışıyoruz. Hürriyet Dünyası’nın okunduktan sonra çıkılan haberlerini hesaplıyoruz. İçerik öneri motoruyla siteden çıkma oranını yüzde 10 düşürdük. Ayrıca çoğunlukla sadece erkeklerin tercih ettiği otomobil modeli veya markasının reklamını sadece erkeklere göstererek yüzde 20 daha doğru reklam hedeflemesi yaptık.”

İnsanları çevresinden tanıyoruz

Dünyanın en önemli büyük veri uzmanlarından ve MIT Media Lab Kurucusu Dr. Alex Sandy, insanların en çok çevresinden etkilendiğini ifade etti. Sandy, “İnsanların kredi kartı harcamaları etrafındaki insanlara çok bağlı. Bankalar bunu analiz ediyorlar ve sizin finansal durumunuzla ilgili tüm bilgiler ortaya çıkabiliyor” dedi. Şirketlerin en iyileri işe almaya çalıştığına dikkat çeken Sandy şunları söyledi: “Ancak kişisel beceriler öne çıksa da çalışanları birbiriyle konuşturmak gerekiyor. Bunu denemek için bir şirketin çalışanlarına özel çipler taktık. Bu çiplerle kimin kiminle konuştuğunun şemasını çıkardık. Konuşmalar fikir alışverişlerini arttıyor.”

Yeni bir ekonomi yaratılıyor

Yeni bir ekonominin doğduğunun altını çizen Teradata Direktörü Dr. Frank Sauberlich, “İnternet nasıl 90’ların başında yeni bir ekonomi başlattıysa verilerde yeni bir ekonomi yaratacak. İş modeleri değişiyor. Şirketler rekabetçi kalmaya çalışıyor. Genelde şirketler veri zenginliği içinde boğuluyor. Ancak detaylarına nasıl bakacaklarını bilmiyorlar. Veriyi saklayabilmeleri lazım. Bunun için platforma ihtiyaç var. Şirketlerin 10 milyonlarca dolar yatırması gerekiyor gibi bir algı var. 10 milyon dolarca yatırıma gerek yok. Önemli olan bu vizyonun hayata geçirebilmesi” dedi. Sauberlich, farklı sektörlerde gerçekleştirdikleri projelerden örnek verdi.

İnekleri internete bağladı

Klasik veri ile büyük veri arasındaki farkların hızla arttığını ifade eden Barclays Veriden Sorumlu Başkanı Dr. Usama Fayyad, Microsoft Azure ekibinin gerçekleştirdiği bir çalışmayı örnek gösterdi. Fayyad, “İnternete özel akıllı bileziklerle bir inek bağlandı. Bu sayede ineklerin sağlık problemleri önceden anlayabiliyorduk. Asıl başarımız hamilelik oranını yüzde 70 arttırabilmemiz oldu. Ancak şu anki sorunumuz örnekte olduğu gibi çiftçilere bu çözümleri nasıl anlatacağız.” diye konuştu. Fayyad, büyük verinin artık metinlerle daha da güçlendiğini söyleyerek Google Görseller’i örnek gösterdi.

Uçakta üşüyene tweet'le battaniye

Türk Hava Yolları (THY) İş Zekâsı Müdürü İbrahim Emül, uçakların anlık olarak ne zaman kalktığını ve uçakların zamanında kalkış oranlarının verisini tuttuklarını söyledi. Sosyal medyadaki paylaşımları da anlık olarak analiz ettiklerini söyleyen Emül, “Geçtiğimiz günlerde bir yolcumuz uçağın soğuk olduğunu belirten bir tweet attı. Bunun üzerine sosyal medya analistlerimiz uçaktaki yolcunun ismini ve oturduğu koltuğu uçuş ekibine bildirdi. Uçuş ekibi yolcumuza battaniye verdi” dedi.