Borsada aracı kurumun görevi nedir?

Aracı kurumlar,sermaye piyasası faaliyetlerinde bulunmak üzere Sermaye Piyasası Kurulu tarafından aracılık yetkisi verilmiş anonim ortaklıklardır.

Menkul kıymetlerin ticaretinde yatırımcılar adına hizmet veren anonim şirket hüviyetindeki kuruluşlara Aracı Kurum denmektedir. 

ARACI KURUMLARIN İŞLEVİ NEDİR?

Aracı kurumlar kuruluş amaçları itibariyle, hisse senedi ticaretinde yatırımcı ile piyasa (karşı taraf) arasında aracılık işlemlerini ve yatırımcıyı bilgilendirme fonksiyonlarını yerine getirirler. Bu aracılık işlemleri için, en büyük gelir kaynaklarını oluşturan, işlem başına komisyon alırlar. 

Aracı kurumların başka görevleri ve gelir kaynakları ise halka arz konsorsiyumlarında yer almak ve yeni hisse senetlerin ihraçlarında aracılık görevi görmektir. 

Aracı kuruluşların yapabilecekleri faaliyetler aracı kurum ve bankalar arasında farklılık göstermektedir.

Aracı kurumlar, her bir ayrı faaliyet için Kurul'dan yetki belgesi almak kaydıyla;

1. Sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına,

2. Daha önce ihraç edilmiş olan sermaye piyasası araçlarının aracılık amacıyla alımsatımına,

3. Ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri dahil türev araçların dayandığı kategoriler itibarıyla ayrı ayrı veya bütün olarak türev araçların alım satımına, aracılık edebilirler.

Aracı kurumlar ayrıca;

1. Sermaye piyasası araçlarının geri alım veya satım taahhüdü ile alım satımı (repo-ters repo),

2. Yatırım danışmanlığı,

3. Portföy yöneticiliği, 

faaliyetlerini yapabilirler.

Aracı kurumlar, yukarıda sayılan faaliyetlerin yanı sıra, kurulun uygun görüşü alınmak suretiyle diğer finansal ürün ve hizmetleri de sunabilirler. Söz konusu finansal hizmet ve ürünün sunumunun kendi özel mevzuatında özel bir izne veya yetkiye bağlanmış olması durumunda, hizmet veya ürünün sunumuna başlanmadan önce aracı kurumlar tarafından gerekli izinlerin alınması zorunludur. Kurul her aşamada, bu tür hizmet ve ürünlerin sunumunu, tüm aracı kurumlar veya münferit aracı kurum bazında geçici veya sürekli olarak durdurmaya yetkilidir.

Bankalar, Daha önce ihraç edilmiş sermaye piyasası araçlarının,

1. Borsa dışında,

2. Hisse senedi işlemleri hariç olmak üzere borsada,

alım satımına aracılık yapabilir ve;

1. Repo-ters repo,

2. Ekonomik ve finansal göstergelere, sermaye piyasası araçlarına, mala, kıymetli madenlere ve dövize dayalı vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeli dahil türev araçların dayandığı kategoriler itibarıyla ayrı ayrı ya da bütün olarak türev araçların alım satımına aracılık, faaliyetlerini yapabilirler.

Mevduat kabul etmeyen bankalar ise yukarıda sayılan faaliyetlerin yanı sıra sermaye piyasası araçlarının ihraç veya halka arz yoluyla satışına aracılık, portföy yöneticiliği ve yatırım danışmanlığı faaliyetlerini de yapabilirler.

Bankaların da bu faaliyetleri yürütebilmeleri için her bir ayrı faaliyet için Kurul'dan yetki belgesi almaları gerekir. Aracı kuruluşların bu faaliyetleri, “Sermaye Piyasası Faaliyetleri” bölümünde detaylı şekilde anlatılmıştır.

Aracı kuruluşlar, kredili menkul kıymet, açığa satış ve menkul kıymetlerin ödünç alma ve verme işlemleriyle de uğraşabilirler.