ABD ekonomisindeki yavaşlama emek piyasasını rahatlatıyor

Faiz oranlarında indirime gidilmesinden bu yana yaptığı ilk kapsamlı ekonomi değerlendirmesinde, ABD Merkez Bankası, Fed, son resesyon uyarılarının belirttiği kriz düzeyinin aksine, ülkenin bütününün, iyi ekonomik durumunu sürdürdüğünü ortaya çıkardı.


Fed`den gelen diğer bir rapor ise, ulusun boğuşmakta olan endüstriyel sektörünün karşı karşıya olduğu zorluklara ışık tuttu.Enflasyona ilişkin son rakamlar tüketici fiyatlarının geçen aya göre çok az bir miktarda yükseldiğini gösteriyor. Sonuçta, Fed Başkanı Alan Greenspan ve onun takımının büyümeyi stimüle etmek adına faiz oranlarını indirmek adına manevra alanı var. Fed`in bölgesel durumları anlamak adına geçen Aralık ayının sonunda ve Ocak ayının başında gerçekleştirdiği araştırmalar, hayal kırıklığına uğratan bir yılbaşı sezonu ve giderek daralan bir imalat sektörüne işaret ediyor. Emek piyasaları giderek açılıyor, bu da çalışanlar piyasasındaki kıtlığın biraz rahatladığını gösteriyor ama işsizlikte dramatik bir yükselme durumu yok. Rapor Fed`in 12 bölge bankasından aldığı değerlendirmeler temelinde oluşturuldu ve Açık Piyasalar Komitesi`nin Ocak 30 - 31 tarihleri arasında yapacağı faiz oranları toplantısında kullanılacak. (THE WALL STREET JOURNAL)


Yavaş büyüme:

Büyüme dün açıklanan bu raporda, bir önceki rapora göre daha da yavaş gözüktü. Örneğin, Minneapolis ve Kansas City Bölgelerinde geçen raporda görülen büyüme Ocak ayı itibarıyla durdu. Birçok bölgede endüstri genelinde işten çıkarmalar gerçekleşirken, Fed, işini kaybedenlerin, emek gereksinimi yüksek diğer şirketler tarafından süratle absorbe edildiğini, saptadı. İşsizlik oranının son 30 yılın en düşük düzeylerinde seyrettiği şu sıralarda, emek piyasasındaki gerginlik böylece bir anlamda rahatlamış oldu. Örneğin, San Francisco Bölgesi`nde incelenen bir ileri teknoloji imalatçısı, en az üç ay ücretleri ve yeni işçi alımını dondurdu. Fed, ayın başında herkesi şaşırtan ani bir kararla faiz oranlarını düşürdüğü zaman, Açık Piyasa Komitesi bir açıklama yaparak, risklerin, enflasyon korkularıyla değil, genel ekonomik zafiyet üretebilecek koşullarla karşılaştırıldı, denilmişti.


Bu düşünce yeni ekonomik veriler tarafından doğrulandı. Fed`in raporuna göre endüstriyel üretim mevsime göre ayarlandıktan sonra Aralık ayında yüzde 0.6 oranında bir düşüş gösterdi. Aynı rakam Ekim ve Kasım aylarında yüzde 0.3`dü. İmalat sektörü geçenlerde sıkışmaya başladı, ve bu sektörün geçen ay yüzde 1.1`lik bir düşüş göstermesi toplam üretim rakamlarının da düşmesine neden oldu. Otomobil ve kamyon üretiminde yüzde 4.7`lik düşüş bu durumun doğmasında önemli rol oynadı. Dördüncü çeyreğin bütünü açısından, endüstriyel sektörde görülen daralma, 1991 yılından bu yana ik kez bir çeyrekte olumsuz rakamlara neden oldu. 1991 yılı ABD`de resesyonun sona erdiği yıl olmuştu. Çalışma Bakanlığı`nın raporuna göre tüketici fiyatları Aralık ayında mevsim ayarlamalrından sonra yüzde 0.2 oranında yükseldi. Bu rakam ılımlı olup, Ekim ve Kasım ayında görülen rakamlarla uyumlu. Çalkantılı gıda ve enerji sektörleri bir yana, çekirdek tüketici fiyatları sadece yüzde 0.1 oranında yükseldi. Bu da, fiyat baskılarının hala denetim altında olduğuna işaret ediyor.

Bütün yıl bazında, tüketici fiyatları sadece yüzde 3.4 düzeyindeyken, çekirdeki fiyatlar sadece yüzde 2.6 oranında arttı. Aralık enflasyon veirleri, son rapordaki örneklere uygun bir durum arzediyor. Raporda Yılbaşı satışlarında elden çıkartılan fiyatları düşürülmüş envanter malları olduğuna da işaret ediliyor. Fed`e göre, Neredeyse bütün bölgeler perakende satış büyümelerine ilişkin olarak durumun parlak olmadığına ilişkin raporlar verdi. Özellikle Chicago Bölgesi`nde otomobil satışları zayıf. Bu bölgede sert kış, otomobil satışlarının, zaten zayıf görünen ulusal ortalamanın da altına düşmesine neden oldu. Fed inşaat piyasasının ülke çapında yavaşladığını saptadı. Bankalar borç taleplerinin yavaşladığına işaret ediyor. Ekonominin en güçlü sektörlerinden birisi turizm. Bu sektörün başında gelen alan ise kayak belde ve tesisleri. Enerji sektörü de hala yüksek fiyatların tadını çıkartıyor.


Araştırmaya göre California, yüksek enerji fiyatlarının üretimden caydırdığı tek yer değil. St. Louis Bölgesi`ndeki bazı gübre üreticileri, doğal gazın çok daha pahalı olduğunu ve gübre satmak yerine daha karlı doğal gaz rezervlerini elden çıkartmak yoluna gitti. Siyaset yapıcıları bu ayın sonunda toplandıklarında, onların karşısındaki sorular, yönlenmeye değil, derecelendirmeye ilişkin olacak. Piyasalar, bu toplantıdan sonra bir başka faiz oranı indirimi daha bekliyor. Fed futures piyasalarını fonlandırıyor, böylece yatıırmcılar merkez bankasının gelecekte alacağı önlemler üzerinden bahislere girebiliyor. Bu çerçevede, beklenen faiz oranı indirimi 25 temel puan, bundan sonraki ise 50 temel puan gibi agresif bir indirim.
Özellikle imalatçılar olmak üzere bütün işyerleri faiz oranlarının süratle indirilmesini memnunlukla karşılar.

İş Dünyası Ekonomistleri Ulusal Birliği`nin (The National Association of Business Economists) yılda dört kez düzenlediği endüstri araştırmasına göre, taleplerde keskin bir düşüş var. Bu düşüş 1991 yılından bu yana en düşük düzeyde. Bundan bir yıl önce sorulara yanıt verenlerin yüzde 53`ü taleplerin giderek arttığını belirtmişti. Bu oran o dönemden bu yana yüzde 36 oranında düştü. Aynı zamanda, talep düşüklüğü bildiren şirketlerin sayısı da ikiye katlanarak, geçen yıl itibarıyla yüzde 10`dan şimdi yüzde 25`e yükseldi.