Yüksek Faiz Repoyu Patlattı

Mali piyasalardaki krizle aralık ayının ilk haftasında rekor düzeylere ulaşan faizler, yurttaşların repoda tuttuğu para hacminde adeta patlamaya yol açtı.

Yurttaşların repoda tuttukları para miktarı repo-ters repo piyasasında oluşan gecelik borçlanma faizlerinin yüzde 1258`e kadar çıktığı, 1-8 Aralık haftasında 1 katrilyon liranın üzerinde artış gösterdi.

Krizin başlarında azalmıştı

Merkez bankası verilerine göre, piyasalarda henüz kriz belirtileri bulunmayan 17 Kasım`da 7 katrilyon 228 trilyon lira olan, bankalar ve aracı kuruluşların vatandaşlarla yaptıkları repo işlemleri, krizin derinleşmeye, faizlerin yükselmeye başladığı 17-24 Kasım arasında yalnızca 14 trilyon lira artarak 7 katrilyon 242 trilyon liraya yükselmişti. Piyasalardaki likidite sıkıntısının en yüksek düzeye ulaştığı 24 Kasım-1 Aralık haftasında ise vatandaşların ellerindeki dövizi satarak ve vadeli mevduat hesaplarının vadesini bozarak repoya koştuklarının söylenmesine karşın, yurttaşların repoda tuttuğu para 182 trilyon lira azalarak 7 katrilyon 60 trilyon liraya inmişti.

Yurttaşların repo işlemlerinin tutarı, faizlerin yükselişe devam ederek yüzde 1000`li düzeyleri aştığı 1-8 Aralık haftasında ise rekor tutarda bir artış gösterdi. Repo, anılan haftada tam 1 katrilyon 189.4 trilyon liralık artışla 8 katrilyon 250 trilyon liraya ulaştı.

Faizlerin seyri

Piyasalarda krizin henüz yaşanmadığı 17 Kasım`da repo-ters repo pazarında bir gecelik borçlanmalarda ağırlıklı ortalama faiz yüzde 41.24 olarak gerçekleşmişti. Bu oran krizin uç göstermeye başladığı 20 Kasım`da yüzde 48.3`e çıktı. 21 Kasım`da yüzde 80.49`u buldu. 22 Kasım`da yüzde 152.687e fırlayan söz konusu faiz, 23 Kasım`da yüzde 92.73, 24 Kasım`da iseyüzde 113.42 oldu.

Gecelik faizler 27 Kasım-1 Aralık haftasına ortalama yüzde 90.77`yle başladı. 28 Kasım`da bir anda yüzde 199.05`e fırlayan faiz, 29 Kasım`da yüzde 151.01, 30 Kasım`da yüzde 145.10 oldu. Bir gecelik borçlanma faizi 20 Kasım-1 Aralık arasındaki sürecin en yüksek noktasına ise yüzde 725 ile 1 Aralık`ta ulaştı.

İzleyen hafta ise gecelik borçlanmalarda ortalama faiz oranı yüzde 1000`i geçti ve 4 Aralık itibariyle yüzde 1258.06`ya kadar ulaştı. Türkiye`ye 10 milyar dolarlık ek rezerv kolaylığı sağlanmasına yönelik IMF`yle yapılan anlaşmaya bağlı olarak izleyen günlerde düşüşe geçen faiz, 5 Aralık`ta yüzde 267.8`e, 6 Aralık`ta yüzde 211.8`e, 7 Aralık`ta yüzde 179.3`e ve 8 Aralık itibariyle yüzde 100 dolayında geriledi.

Mali kuruluşlararası repo

Bankalar ve aracı kuruluşların birbirleriyle yaptıkları repo işlemlerinin tutarı da 1-8 Aralık haftasında 706.3 trilyon liralık artışla 2 katrilyon 984.9 trilyon liraya ulaştı.

17 Kasım`da 3 katrilyon 332 trilyon liraya kadar yükselen mali kuruluşlar arasındaki repo işlemlerinin hacmi 24 Kasım`da 2 katrilyon 974 trilyona, 1 Aralık`ta ise 2 katrilyon 278 trilyona inmişti.