Uzmanlar açıklanan enflasyon rakamları için ne dedi?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre; tüketici fiyatları Mayıs ayında yüzde 0.56 ile beklentilere paralel arttı. Uzmanlar açıklanan enflasyon rakamlarını değerlendirdi
Yıl sonu enflasyon beklentisi tutacak mı?
Şevin Ekinci / Ekinci Economics Consulting kurucusu / bigpara.hurriyet.com.tr yazarı
Tüketici enflasyonu, aylık bazda, bizim beklentimizin üzerinde piyasanın yüzde 0.65 olan beklentisinin ise altında gerçekleşti. Aylık bazda tüketici enflasyonu yüzde 0.56 artarken, yıllık bazda bu artış Nisan ayında enflasyonu yüzde 7.9 seviyesinden yüzde 8.1'e taşıdı. Geçen sene Mayıs ayında aylık bazda sadece yüzde 0.4'lük bir artış yaşanmıştı. Bu sene Mart ve Nisan aylarındaki olumlu baz etkilerinden de faydalanmayınca sene sonu enflasyon beklentisinin tutturulması riske atıldı. Şu anda Merkez Bankasının beklenti bandının üst noktası olan yüzde 8'in de üzerinde bir yıllık enflasyon seviyesi var ve bu durum olumsuz baz etkileri sebebiyle Haziran Temmuz Ağustos aylarında daha da kötüleşecek.
Mayıs ayında en yüksek artışın aylık bazda giyim ve ayakkabı fiyatlarında olması şaşırtmadı. Ayık bazda giyim ve ayakkabı Mayıs'ta yüzde 10.1 artış gösterdi; aynı şekilde Nisan'da da yüzde 12.3 düzeyinde bir artış yaşanmıştı. Eksepsiyonel olarak gıda ve alkolsüz içecekler fiyatları geçen senenin Mayıs ayından beri ilk kez düşüş gösterdi. Ancak bizce gıda komitesinin takip etmek durumunda olduğu lokanta ve oteller fiyatları hala artmaya devam ediyor, burada aylık artış yine yüzde 1.2 olurken yıllık bazda tekrar yüzde 13'ün üzerine yükseldi.
Öte tarafta Merkez Bankasının para politikası kararlarında yakından takip ettiği özel kapsamlı enflasyon verilerinden çekirdek enflasyon I endeksindeki artış dikkatimizi çekti. I endeksinde (ana enflasyondan enerji,gıda, alkolsüz içecekler, alkollü içecekler ve tütün ürünlerini hariç tuttuğunuzda) yıllık bazda artış yüzde 7'den yüzde 7.5'e zıpladı.
Her ne kadar piyasa beklentisinin altında kaldıysa da verinin çok olumlu olduğunu düşünmüyoruz. Zira Eylül ayına kadar resmi enflasyon beklentisinin üzerinde kalma risk olan bir ana enflasyon trendi mevcut. Zaten Dolar/TL kuru da veri akabinde yükseliş yönünde tepki veri.ŞEVİN EKİNCİ/EKONOMİST
Gıda grubundaki düşüş dikkat çekici
Tuncay Turşucu / İntegral Menkul Değerler Araştırma Direktörü
Mayıs ayında TÜFE verisinde yüzde 0.56 artış yaşandı. Beklentiler ortalama olarak yüzde 0.67 artış olacağı yönündeydi. Beklentilerin bir miktar altında bir enflasyon diyebiliriz. Bu veri ile birlikte yıllık enflasyon yüzde 8.09 seviyesine ulaştı. Geçen ay yüzde 7.91 düzeyindeydi. Başka deyişle enflasyonda yıllık bazda artış devam etti.
Kalan yedi ayda hedefi yakalamak için 1.5 puan artış oluşmalı
Bu veri ile birlikte yılın ilk beş ayındaki TÜFE artışı yüzde 5.30 seviyesine ulaştı. TCMB yıl sonu hedefini yüzde 6.8 seviyesine revize etmişti. Buna göre yıl sonu hedefine ulaşmak için 1.5 puanlık bir yer kaldı. Yılın geri kalan 7 ayında fiyatlar en fazla yüzde 1.5 artış gösterirse hedef tutacak. Daha fazla artış gösterirse hedef yine tutmayacak.
Gıda grubundaki düşüş dikkat çekici. Gıda komitesinin etkisi var mı?
Ana harcama gruplarına bakıldığında Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 2.68’lik düşüş en fazla dikkat çeken nokta olarak görülebilir. Enflasyon hesabında yüzde 24.25 ile en fazla ağırlığa sahip bu grupta uzun zamandan beri düşüş yaşanması olumlu. Mevcut düşüşün son üç yılın Mayıs ortalamasının da altında olduğunu not etmekte fayda var. Bunda gıda komitesi’nin etkisinin olup olmadığını bilmiyoruz. Ancak eğer etkisi varsa, Ramazan ayında gıda fiyatlarında oluşacak artışı kontrol altına alabilicek mi? Bunları izleyeceğiz. Maliye Bakanı Şimşek’in enflasyon verisinin ardından gıda fiyatlarındaki iyileşmenin devam edeceği yönündeki açıklaması bu açıdan önemli olacak gibi görünüyor. Gıda fiyatları bilindiği gibi TCMB’nin enflasyon üzerindeki en önemli risk unsuru olarak gördüğü temel harcama grubuydu. Gıda fiyatlarındaki iyileşmenin devamı önümüzdeki aylarda TÜFE’de rahatlama sağlayabilir.
Harcama gruplarında dikkat çeken diğer bir unsur ise yüzde 7.38 ağırlığa sahip olan Giyim ve ayakkabı grubundaki yüzde 10’luk artış. Bu gruptaki sert yükselişte mevsimsel etkilerin olduğu düşünülebilir. Başka deyişle Haziran ayında gıda’daki iyileşmenin devam etmesi ve giyim sektöründeki mevsimsel etkilerin kaybolması durumunda daha iyi bir TÜFE verisi ile karşılaşabiliriz.
Çekirdek enflasyondaki yükseliş olumsuz
Özel kapsamlı verilere bakıldığında ise enerji’nin yine enflasyon üzerinde yukarı yönlü etkisini koruduğunu izliyoruz. Çekirdek enflasyon olarak izlediğimiz H ve I endekslerindeki artışlarda sırasıyla yüzde 1.69 ve yüzde 1.96 düzeyine yükselmiş durumda. Çekirdek verideki yükselişler olumsuz olurken, bu gruptaki yükselişlerde kur geçişkenliğinin de etkili olduğunu söylemek mümkün. Ancak oniki aylık ortalamalarda çekirdek enflasyonun H endeksinde yüzde 9.24, I endeksinin ise yüzde 8.57 seviyesine ulaşmış olması önümüzdeki aylarda oluşacak verileri daha kritik yapıyor.
Enflasyon baz etkisinden şu ana kadar yararlanamadı
Baz etkisi açısından sadece Ocak ayını değerlendirebilen enflasyon, şu ana kadar diğer aylardaki baz etkilerinden faydalanamadı. Bu nedenle önümüzdeki aylar baz etkisi açısından da önemli olacak. Geçen yılın Haziran-Temmuz-Ağustos ayları ortalaması yüzde 0.28 artış şeklinde oluşmuştu. Önümüzdeki üç ayda bu ortalamanın altında veriler gelmesi durumunda yıllık etki enflasyon lehine dönebilir. Yukarıda yazdığım gibi yıllık hedef için sadece 1.5 puanlık bir marj kaldı ve bunun oluşması için yaz aylarında bir iki ay negatif enflasyon görmemiz gerekiyor. Diğer yandan ÜFE enflasyonundaki artışta istikrarlı bir şekilde sürüyor ve bu grubun izleyen aylarda TÜFE’ye geçişkenliği de önemli olacak.
Sonuç olarak Gıda grubundaki düşüşün önümüzdeki aylarda devam edip etmeyeceği enflasyon üzerinde belirleyici olacak. Buna gıda komitesinin ne kadarlık bir etkisi var bu merak konusu. Ancak şu şartlarda yüzde 6.8 olan yıl sonu hedefin tutması zor görünüyor. Önümüzdeki yaz ayları baz etki açısından önemli olacak. TCMB enflasyon raporunda gıda grubundaki düşüşe dikkat çekecektir. Sıkı para politikasının olumlu etkilerinden bahsetmeyi sürdürecektir. Ancak faizlerde değişiklik yapması için kontrol edebildiği faktörlerin dışında kontrolünün dışındaki parametrelerde belirsizliklerin halen devam ettiğini söylemek mümkün. Seçim sonuçları, Fed’in Haziran toplantısı bu belirsizliklerin başında geliyor.
Etiketler
- BIST
- DOLAR
- EURO
- ALTIN
