Türkiye İki İleri, Bir Geri

1990`lı yıllarda iki büyük ekonomik kriz yaşayan Türkiye`nin 1990`da 152.3 milyar dolar olan GSMH`si, gerçekleşme tahminlerine göre 2000 yılında 199.8 milyar dolara çıkacak.


Cumhuriyet döneminde yüzde 5`lik büyüme hızını yakalayan Türk ekonomisi, 1990`larda pek de iyi bir performans gösteremedi. İç ve dış etkenler sonucu 1990`lı yıllarda 1994 ve 1999`da iki büyük kriz yaşayan Türk ekonomisi, kişi başına milli gelirini 10 yılda sadece 350 dolar artırabildi. 2001 Yılı Programı verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, Türkiye`nin 1990`da 152,3 milyar dolar olan gayri safi milli hasılası gerçekleşme tahminlerine göre 2000 yılında 199,8 milyar dolara çıkacak. Bu dönemde yıl ortaları itibariyle nüfusu 56 milyon 204 binden 65 milyon 293 bine yükselen Türkiye`nin kişi başına milli geliri ise 2.710 dolardan 3.060 dolara yükselecek ve dolar bazında kişi başına milli gelir 350 dolar artış olacak.


İHRACAT TARİHİ SINIRDA;

Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yapılan 3 yıllık istikrar programının aksayan ayaklarından biri olan ihracat, gerçekleşme tahminlerine göre, 1990 - 2000 döneminde 13 milyar dolardan 28 milyar dolara yükseldi. Programa göre, 2001 yılında ihracat 31 milyar dolarla ilk kez 30 milyar doları aşacak. Bu dönemde 22,3 milyar dolardan 52 milyar dolara yükselen ithalat ise, 54,5 milyar dolarla 2000 yılında olduğu gibi 2001 yılında da yine rekor kıracak. Bu dönemde en büyük artışlar bütçede yaşandı. 1990 - 2000 döneminde konsolide bütçe gelirleri 21,2 milyar dolardan 55,9 milyar dolara, vergi gelirleri 17,4 milyar dolardan 42,6 milyar dolara, konsolide bütçe giderleri ise 25,7 milyar dolardan 74,5 milyar dolara yükseldi. Programa göre, 2001 yılında 60,4 milyar dolarlık konsolide bütçe geliri, 44,5 milyar dolarlık vergi geliri elde edilecek, 67,7 milyar dolarlık konsolide bütçe gideri yapılacak.2001 Yılı Programı, bütçede önemli iyileşmeleri öngörüyor. 1990 yılında 5,3 milyar dolar olan faiz ödemeleri, 2000 gerçekleşme tahminlerine göre 32,6 milyar doları bulacak. Programa göre, 2001 yılında faiz ödemeleri 9,2 milyar dolarlık azalmayla 23,4 milyar dolara inecek.


ENFLASYON BİLDİGİNİZ GİBİ;

Enflasyonda 1990 - 2000 döneminde yıllık ortalama açısından önemli bir gelişme sağlanamadı. Toptan eşya fiyatları endeksinde (TEFE) 1990`da yüzde 52,3, tüketici fiyatları endeksinde (TÜFE) yüzde 60,3 olan yıllık ortalama enflasyon 2000 yılında sırayla yüzde 50,6 ve yüzde 54 olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Enflasyonda yıl sonları itibariyle bu yıl TEFE`de yüzde 29, TÜFE`de yüzde 34`e ineceği tahmin ediliyor. Bu rakamlar son 20 yılın en iyi verilerinden biri olacak. Bunun sonucunda 2001 yılı ortalama enflasyon TEFE`de yüzde 15,2, TÜFE`de yüzde 19,5, deflatör yüzde 18, yıl sonu enflasyonu ise TEFE`de yüzde 10, TÜFE`de yüzde 12 olarak programlandı. (FİNANSAL FORUM)