Postbank sektöre avantajlı giriyor

Postbank, ülke çapındaki PTT merkezleri sayesinde bankacılık sektörüne büyük avantajla giriyor.

Telefon hizmetlerinin ayrılmasından sonra adı Posta Telgraf Teşkilatı (PTT) olarak değiştirilen kurumun Genel Müdürü Dr. Dursun Dağaşan, PTT`nin atıl kapasitesini değerlendirmek ve bankacılık hizmetleri vermek için yoğun bir çalışma yürüttüklerini açıkladı. Dağaşan, ancak bu hizmetin diğer bankalara rakip olarak yürütülmeyeceğini, çünkü, kurulacak Postbank`ın en az yarısının özel sektöre açık olacağını belirtti. Dağaşan, sorularımızı şöyle yanıtladı: Para: Öncelikle sizin mevcut durumda hangi finansal hizmetleri verdiğinizi öğrenmek istiyorum... Dr. Dursun Dağaşan: Halen havale işlemleri, nakit transferi yapabiliyoruz. Mesela bir banka ya da bir tüccar geliyor bize, posta çeki hesabı açtırıyor. Onların müşterilerinden biz o hesaba para kabul ederiz. Ve aynı gün de hesaplarına aktarırız. Buna hem kanun cevaz veriyor, hem bizim ana statümüz. Bu işlemler Bankalar Kanunu hükümlerine aykırı değil. Para: Peki mevduat toplama, kredi kullandırma gibi faaliyetler? Dağaşan: Mevduat toplama ve kredi işlemleri bizde yok. Biz Postbank`ı kurup, o işi fiilen yapmak istiyoruz. Çünkü şu anda bizim kanunen yapamayacağımız iki hizmet ya da faaliyet var: Bunlardan bir tanesi kendi adımıza mevduat toplamak, ikincisi kredi vermek.


Siz şimdi bir bankaya hesap açtırıp oradan otomatik ödeme talimatıyla istediğiniz yere periyodik ödemelerinizi yaptırabilirsiniz. Aynı şeyi bize de yaptırabilirsiniz. Bizim posta çekleri mevzuatımız buna müsait. Ancak sizin açtırdığınız hesaba biz faiz tahakkuk ettiremeyiz. Bankalardan farkımız bu. Öyle olunca biz ne sizin hesabınızı kredilendirebiliriz, ne size kredi verebiliriz, ne de faiz verebiliriz.

Para: Postbank`la ilgili çalışmalar ne aşamada?

Dağaşan: Şu anda bizim 406 merkezimizde otomasyon sistemimiz, on-line sistemimiz var. Bu sistem birbiriyle bağlantılı, irtibatlı. Bunun yanında bizim bu merkezlerimize bankaların kredi kartı tahsilatı talepleri için POS cihazları yerleştirildi. Yine aynı şekilde, bu bankalara posta çeki hesabı açtırmak suretiyle kredi kartı tahsilatını yapabiliriz. Tabii anlaşmak suretiyle ve komisyon karşılığı olarak.

Para: Bu faaliyetleri genişletmek için neler yapılıyor?

Dağaşan: Biz bir müstakil banka kurmak, Postbank adıyla banka kurmak ve bu banka bünyesinde reel bankacılık hizmetleri vermek istiyoruz.

Para: Çalışma ne aşamaya geldi?

Dağaşan: Bu tür faaliyetlerle bankacılık hizmeti için üç temel unsur lazım: Bir tanesi teknolojik altyapı. Bizim teknolojik altyapımız var. Yani 406 şubeli bir banka gibi düşünebiliriz kendimizi. Ayrıca, aralık ayı içinde bir ihale yaptık, 300 merkezi daha bu sisteme entegre etmek, bu sisteme bağlamak için. Önümüzdeki birkaç ay içinde bu 406 merkez 706 merkeze çıkacak. Ayrıca, İstanbul`da beş tane eğitim merkezi kurduk, bu beş eğitim merkezinde on-line`a bağlı merkezlerimizdeki personelimizi eğitiyoruz. Çünkü teknolojik altyapının yanında personel altyapısı da gerekli. Bu yolla personel altyapısını hedefleyen bir eğitim çalışması yapıyoruz.
Üçüncüsü, bankacılık alanında hukuki zemin oluşturmak. Bu sene içerisinde biz bu konuda hükümete başvuracağız.

Para: Bunun için ne tür bir düzenleme gerekiyor?

Dağaşan: Kanun çıkması gerekiyor.

Para: Bu kanun için bir ön hazırlığınız oldu mu?

Dağaşan: Biraz önce teknolojik altyapı, sonra insani altyapı, sonra hukuki zemin dedim. Tabii bu hukuki zeminle birlikte bir de sermaye birikimi gerekiyor. Ben kurumumuzun 2000 yılı sonu itibariyle gelir fazlasının 50 trilyon liranın üzerinde olmasını bekliyorum. Bu, yaklaşık 20-25 trilyon liralık bir net kar anlamına gelir. Yani sermaye altyapısını da aşağı yukarı önümüzdeki bir iki ay içinde bilanço açıklığa kavuştuğu zaman hükümetin önüne sunabilecek durumda olacağız. Ondan sonra bir kanun talebiyle, bakanlığımız aracılığıyla hükümete başvuracağız.
Para: Peki sizin tercihiniz yeni bir banka kurmak mı, yoksa mevcut bankalardan birini almak mı?

Dağaşan: Hayır, mevcut bir bankayı almak değil.

Para: Mesela Fon`daki bankalardan birisini...

Dağaşan: Hayır, öyle bir düşüncemiz yok. Bizim hedefimiz, daha doğrusunu söylemek gerekirse ben piyasadaki bankalarla bir ortak yatırım suretiyle yeni bir banka oluşturmak istiyorum. Çünkü mevcut mevzuata göre yüzde 51`i PTT`ye ait olan bir yer, bir banka ya da bir işletme bağlı işletme olur. Halbuki iktisat kurallarına göre çalışacak bir işletmenin kamu kurumu niteliğinde olmaması lazım. Ben bir kamu kurumuyum netice itibariyle. Biz eğer yüzde 50`si PTT`ye, yüzde 50`si de piyasaya açık bir oluşuma gidersek, gerçekten bankacılık şartlarına göre çalışan bir banka oluşturmuş oluruz diye düşünüyorum.

Para: Bu durum diğer bankaları rahatsız etmeyecek mi? Çünkü siz geniş bir teknik altyapıya sahipsiniz...

Dağaşan: Ama bakın başka bir şey daha var: Devlet kamu bankalarını küçülterek, yeniden yapılandırarak, özelleştirmeyi düşünüyor. Diyelim ki Ziraat Bankası özelleştirildi; kırsal alanda geniş kitleler için büyük bir boşluk ortaya çıkmayacak mı? Bu boşluğu bir şekilde doldurmak lazım. PTT şubeleri bu boşluğu doldurabilir.
Ayrıca, mevduat-kredi işlemleri yapabilmek bizim en tabii hakkımız; sadece arzumuz değil. Bakın her gün benim kurumum üzerinden geçen nakit miktarı yaklaşık 17 trilyon lira.

Para: PTT`nin bankacılık işlemleri yapabilmesi daha önceki yıllarda da tartışılmıştı aslında. Ama bir türlü gerçekleşmedi. Şimdi hükümetin buna yaklaşımı nasıl olur acaba?

Dağaşan: Bilemiyorum.

Para: Diğer bankalardan lobi yapıp engellemeye çalışanlar olur mu?

Dağaşan: Diğer bankaların lobi yapıp engellemeye çalışmasının bir anlamı yok. Çünkü biz Postbank`ın yüzde 50`sini zaten piyasaya açmayı düşünüyoruz. Diğer bankalar gelsinler hisselerini satın alsınlar, onlar da bu sistemin içinde bulunsunlar.

Para: Yani siz tek başına bu bankaya sahip olmayacağınız için...

Dağaşan: Yani biz yeni bir kamu bankası yaratma derdinde değiliz. PTT`lerin finansal servis sektöründeki yerine bakıldığında, bunun dünyada bir çok örneği var. Hollanda, Avustralya, İngiltere, Almanya, İsviçre, Fransa vd. Mesela Avustralya örneğinde, 38 banka Avustralya PTT`sinin etrafında kümelenmiş ve ondan hizmet alıyor. Bankacılıkta şubeleşmek çok pahalı bir iş. Türkiye`de bankacılık mevzuatına göre, her şube için devlete belirli bir teminat ödemeniz gerekir. Bu da yaklaşık 200 milyarın üzerinde oluyor. Bankacılık sektörünün krizde olduğu bir dönemde bankalar şubelerini fazlalaştırmak değil, tersine azaltıyorlar. Bunu da daha çok elektronik ortama dökmek gibi bir hedefleri var. PTT`den niye yararlanmasınlar ki? PTT herkese açık bir hizmet alanı çünkü; bankalar arasında bir tercih yapmıyor.

PTT`nin şu anda uyguladığı sisteme göre 1 dolar, artı 100 bin lira ödeyen herhangi bir finans kurumu PTT`den tahsilat hizmeti alıyor. Son olarak şunu söylemek istiyorum: Sistemin böyle bir hizmete ve böyle bir yapılanmaya ihtiyacı olduğu inancındayım. Ayrıca bu bizim Amerika`yı yeniden keşfetme düşüncemizin bir ürünü değil, bu dünyada uygulanan bir sistemi Türkiye`ye taşımak. Çünkü artık dünyadaki PTT`ler mektup taşıyarak varlıklarını sürdüremiyorlar. Kendilerine alternatif gelir kaynakları ve alternatif iş olanakları aramak durumundalar. Bakınız benim 406 otomasyon merkezim var. 38 bin personelim var. Ayrıca bin 116 tane merkezim var Türkiye çapında; 2 bin 424 tane şubem var. Bu yaygınlığa hiçbir banka sahip değil. Büyük bir altyapı avantajım var. Bu altyapıyı devlet adına, topluma hizmet adına değerlendirmek istiyorum.


POSTBANK İLE HANGİ FİNANSAL HİZMETLER YAPILABİLİECEK?

POSTBANK ile mevduat toplama, kredi verme gibi klasik bankacılık işlemlerine ek olarak, aşağıdaki finansal hizmetler de yapılabilecek:

- FİNANSAL kurumlara hizmet verilmesi. (Oluşturulacak iştirake katılan banka ve diğer finansal kuruluşlara katılım ve hizmet bedeli karşılığında, PTT merkezleri ve personeli aracılığıyla, sistem ve mevzuat oluşumu hizmeti verilmesi. Ayrıca, elektronik bankacılık altyapısı ile ATM, telefon bankacılığı, internet ve PC bankacılığı ile bireylere standart ve operasyonel maliyetleri düşürücü hizmet sunma imkanı ve alternatifleri yaratılması.)

- SERMAYE piyasası işlemlerine aracılık. (Hazine bonosu, devlet tahvili, hisse senedi, yatırım fonu alım-satımına aracılık edilmesi.)

- SİGORTA ve diğer finansal ürünlerin satışı.

- ELEKTRONİK ticaret kapsamında yapılabilecek hizmetler. (İnternet bağlantılı işlemlerin fiziki ulaştırma ihtiyacı, elektronik ticarette ödeme sistemleri içerisinde yer almak, elektronik imza ve cüzdan, özel güvenlik anahtarı sağlayıcısı şeklinde güvenilir üçüncü taraf olarak hizmet vermek, akıllı kart işlemleri, hybrid mail, posta ve diğer finansal ürünlerin doğrudan bankacılık kanalı olarak iştirakler üzerinden satılması.)