Merkez Bankası'ndan yeni hamle

Merkez Bankası, TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerini 2018 ikinci çeyrekte 1 ay vadelide haftada 5 kez, 3 ay vadelide haftada 1, 6 ay vadelide 2 haftada 1 kez gerçekleştirecek.

Merkez Bankası, TL uzlaşmalı vadeli döviz satım ihalelerine 2018 ikinci çeyrekte resmi tatil olmayan günlerde bir ay vadeli ihalelerde haftada beş kez, üç ay vadelide haftada bir kez, altı ay vadelide iki haftada bir kez olmak üzere devam edecek.

TCMB'den Cumartesi günü yapılan yazılı açıklamaya göre, ihaleler bir aylık vadede 150 milyon dolar, üç ve altı aylık vadede 100 milyon dolar tutarında devam edecek.

Banka ilk çeyrekte bir ay vadeli ihaleleri haftada üç kez düzenlerken bu ikinci çeyrekte her güne çıkıyor. TCMB üç ve altı ay vadeli ihalelerin düzenlenme sıklıklarını ve tüm vadelerdeki tutarı ise değiştirmedi.

Uluslararası piyasalarda "nondeliverable forward contact" olarak bilinen bu sistem kurumsal firmalar için döviz kuru riskine karşı derinlikli bir piyasa oluşturmayı amaçlıyor.

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?

İlgili sistem klasik vadeli döviz işlemlerinden farklı olarak işlem anında veya vade tarihinde anapara değişimi öngörmüyor. İşlemlere taraf olan bankalar aynı işlemi müşterilerine veya farklı karşı taraflara sunuyor. Firmalar için vadeli işlemlerde derinlikli bir piyasa böylece ortaya çıkarılması öngörülüyor.

Vade tarihindeki spot kurun ihalede oluşan kur seviyesinin üzerinde gerçekleşmesi durumunda, TCMB karşı tarafa spot kur ile vadeli kur fiyatı arasındaki farkı TL olarak ödüyor. Vade sonunda spot döviz kurunun anlaşılan seviyenin altında gerçekleşmesi halinde ise, TCMB karşı taraftan ödeme tahsil eden konumda olacak. Her iki durumda da vade tarihinde herhangi bir döviz ödemesi gerçekleştirilmiyor.

TL'de oynaklığın yükseldiği ve önemli değer kaybı olduğu günlerde kurun daha da yükselebileceği endişesi zaman zaman şirketlerin daha sonraki dönemlerdeki döviz ödemeleri için yüklü döviz talebinde bulunmalarına neden olabiliyor. Bu talep de özellikle sığ piyasa dönemlerinde döviz kurunda ek bir yükselişe neden olabiliyor.

Piyasalar TCMB'nin ihalelerin özellikle böyle dönemlerde oluşacak oynaklığın daha düşük olmasını sağlayabileceğini öngörüyor.

TCMB çalışanlarının görüşlerini paylaştığı Merkezin Güncesi isimli blog'da yer alan Başdanışman Uğur Namık Küçük, İbrahim Ethem Güney ve Doruk Küçüksaraç imzalı bir analizde ise ilgili ihalelerin döviz piyasalarında derinliği sağlamak ve reel kesimin kur riskini etkin yönetmesine katkıda bulunmak amacıyla gerçekleştirileceğine dikkat çekiliyor.

Analizde bu tip ürünlerin günlük ortalama işlem hacimlerinin 2016 yılında 134 milyar dolara ulaştığına dikkat çekilerek şu görüşe yer verildi:

"Vadeli döviz piyasalarındaki derinliğin arttırılması döviz piyasalarında oynaklığın makul seviyelerde gerçekleşmesi için önemli bir ön koşuldur. Bu doğrultuda, TCMB'nin sunduğu TL uzlaşmalı vadeli döviz alım-satım sözleşmelerinin reel sektörün döviz kuru riskinin etkin yönetilmesi için derinliği olan bir araç sunması ve döviz kurlarında gözlenebilecek aşırı oynaklıkları dengeleyici rol oynaması açılarından fayda sağlayabilecek bir ürün olduğu düşünülmektedir."

Bu sistemin TCMB'nin net rezervlerine ve kârına ilişkin etkisine ilişkin ise analizde şu görüşler yer aldı:

"TCMB net rezervleri dolayısıyla dolarda uzun pozisyon taşımaktadır. Doların TL karşısında değer kazandığı durumlarda TCMB kambiyo kârı oluşturmakta. Tanımı gereği, TL uzlaşmalı vadeli döviz alım-satım ihaleleri sonucunda TCMB'nin ödeyici durumda olması, doların TL karşısında değer kazandığı durumlarda söz konusu olacaktır. Bu ürün ile TCMB esasen net rezervlerinin ihale tutarı kadar olan kısmının kârını TL cinsinden sabitlemektedir."

Analizde ayrıca döviz piyasalarında derinliğin artması ve reel sektörün kur riskini daha etkin yönetmesinin para politikasının temel amacı olan fiyat istikrarını sağlama ve sürdürmeye katkıda bulunacağı da ifade ediliyor.