Kapat-aç, vergiden kaç

Hükümet, vergi toplama hedeflerini yakalayabilmek için çeşitli yöntemler denerken, mükellefler ise hayat standardı adı altında bu yıl yeniden uygulamaya konulan vergiden kurtulmak için 1 Aralık`tan itibaren mükellefiyetlerini sildirmeye başladılar.

Uygulamaya göre yeni işyeri açanlar, ilk 2 yıl hayat standardı esasından muaf olduğu için gelir vergisi mükellefi esnaf ve tüccarlar, vergi dairelerine giderek, işyerlerini önce sicil kaydından sildiriyor, sonra da aile fertleri dışındaki yakınları adına yeni işyeri açıyormuş gibi kayıt yaptırıyorlar. Geçen yılın sonunda başlayan vergiden kaçma harekatının son günlerde daha da hızlanarak sürdüğü gözleniyor. 63 vergi dairesinin bulunduğu İstanbul`da, yılbaşından bu yana her gün 80 ile 100 arasındaki mükellefin, işini terketmek için sicil kaydığını sildirdiği belirtiliyor. Vergi dairelerine yazar kasalarıyla giden mükellefler, görevlilere hafıza sildiriyorlar.


Kaçan kaçana:

4506 Sayılı Kanunla basit usülde vergilendirilenler ile ticari ve mesleki kazanç elde eden yaklaşık 2 milyon Gelir Vergisi mükellefinin, 2000 yılı kazançları için hükümet, hayat standardı esasını geri getirmişti. Hatta, bunu geçmişe de yönelik uygulamayı esas alarak 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren de geçerli kılmıştı.
Bu uygulamada, ilk defa işe başlayanların ilk 2 yıl hayat standardı esasına tabi olmayacaklarına ilişkin düzenleme yer aldı. Bunun üzerine esnaf ve küçük işletme sahipleri, vergiden kurtulmak için vergi dairelerinin yolunu tuttular ve sicil kayıtlarından mükellefiyetlerini sildirmeye başladılar. Böylece, 2001 yılında hayat standardı esasına göre vergi ödemekten kurtulma yolunu seçtiler.


Bu yıl yeniden uygulamaya konan Hayat Standardı`ndan kurtulmak için mükellefler akla gelmeyecek yollar bulmaya başladı. Hayat Standardı esasına tabi Gelir Vergisi mükellefi ticari kazanç sahipleriyle serbest meslek mensuplarının bazılarının işyerlerini önce kapatıp sonra birinci derece yakınları dışında başka kişiler üzerine açtıkları öğrenildi. Böylece yeni açılan işyeri muafiyetinden yararlanılarak 2 yıl hayat standardı ödenmiyor. YIlbaŞIndan bu yana 63 vergi dairesi bulunan İstanbul`da, her gün ortalama 80 ile 100 mükellefin yazarkasalarıyla vergi dairesine giderek işini terk edip 2001 vergisinden kurtulmaya çalıştığı bildiriliyor.

İTO Başkanı Mehmet Yıldırım, esnaf ve tüccarın, Hayat Standardı`ndan kaçmak için `kapat - aç` yöntemi uyguladığını doğruladı ve `Bu bir kelle vergisidir ve vergi adaletine aykırıdır. Uygulama yüzünden kayıtdışına kaçış hızlanacaktır. Mart ayında gerçek rakamlar belli olur, ancak Gelir Vergisi mükelleflerinin sayısı 1 milyona kadar inebilir` dedi. 4506 Sayılı Kanunla `basit usulde vergilendirilenler` ile ticari ve mesleki kazanç elde eden yaklaşık 2 milyon Gelir Vergisi mükellefinin, 2000 yılı kazançları için hükümet, `hayat standardı` esasını geri getirmişti. Hükümet hayat stardandını yeniden uygulama gerekçesi olarak vergi gelirlerinin azalmasını göstermişti.


Hayat standardı`ndan neden kaçıyorlar?

Mükellefler, sadece kazandığı gelir üzerinden vergi ödemeyi, kazanmadığı gelirden devletin belirlediği matrahlar üzerinden vergi ödemek istemiyor. Hayat standardı, şahsi serveti vergilendiriyor. Örneğin, İstanbul`daki 1. sınıf tüccar, 6 milyar 565 milyon lira matrah beyan etmek zorundayken, 2 bin cc`nin üzerinde bir de otomobile sahipse 1 milyar 200 milyon lira, ilave matrah üzerinden vergi ödemek zorunda kalıyor. Nişantaşı`nda muayenehanesi ve bürosu olan bir doktor ve avukatla, Avcılar`daki doktor ve avukatın da aynı matrah üzerinden vergi ödemesi sıkıntı yaratıyor. Yurtdışına gidişlerde mükellefler, her bir seyahat için 900 milyon liralık `ilave` matrah beyan etmek zorunda bırakılıyor. Uygulamanın seyahat özgürlüğünü kısıtladığı düşünülüyor.


İnceleme oranı artmalı

Dr. Türkmen, şu önerilerde bulundu: Memlekette deprem oluyor, özel vergiler çıkarılıyor. Sonra da bunlar, 2 yıl süreyle uzatılıyor. Geriye yönelik vergiler getiriliyor. Önemli olan kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almaktır. Bu da Ancak, Nereden Buldun Yasası`nın uygulanmaya başlanmasıyla mümkün olur. Yılda iki veya üç kez Vergi Yasası değiştirmekten sürekli stopaj ve KDV oranlarını yükseltmekten vazgeçerek, vergi tabanını genişletici ve bütün ekonomik olayları kavrayıcı bir vergi hukuk sisteminin kurulması ve vergi inceleme oranının yüzde 2`lerden yüzde 30`lara çıkarılması gerekiyor.


Yakalananlara hukuk yolu açık:

Dr. Nedim Türkmen, Hayat Standardı`na yakalanan vergi mükellefleri için bir çözüm yolu da önerdi ve mahkeme yolunu gösterdi. Dr. Türkmen, bu yöntemi şöyle anlattı: Mükellefler, beyannamelerini, kanuna uygun olarak `ihtirazi kayıt`la verirler, sonra da 30 gün içinde Vergi Mahkemesi`nde dava açabilirler. Böylece,
Kanunların geriye yürümezliği ilkesinin ihlali nedeniyle kanunun Anayasa Mahkemesince iptalini de sağlayabilirler. (FİNANSAL FORUM)