İstisna Ararken Ceza Buldular

Şirketler, grup içi iştirak ve hisse satışlarından gelen kazancı sermayelerine ekleyerek vergi istisnasından yararlanmak isterken, yüklü ceza yediler...


Vergi, her ne kadar bütçenin en önemli gelir kaynağını oluştursa ve ekonomideki dengelerin sağlanması buna bağlansa da, son yıllarda vergi konusundaki düzenlemeler özellikle iş dünyasından büyük tepki görüyor. Aslında sadece iş dünyası değil, ücretli kesimin de büyük tepkisini çekiyor çekmesine ama, onların sesi her zaman pek fazla çıkamıyor. Son günlerde yine vergi konusunda düzenlemeler gündemin üst sıralardaki yerini almış durumda. Ancak, bankalar operasyonunu takiben ortaya atılan vergi düzenlemeleri sadece bankacılıkta birleşmelerin önünü açacak maddeleri içeriyor. Oysa iş dünyası şirket birleşmeleri ve hatta grup içi iştirak ve hisse satışlarına da vergi istisnası getirilmesini istiyor. Bu konuyla ilgili bir rapor, TÜSİAD vergi çalışma grubu tarafından Maliye Bakanlığı`na iletilmiş durumda...


Gerçi bakanlık yetkilileri de TÜSİAD`la aynı görüşleri taşıyor ama, yasal bir düzenleme konusunda henüz bir gelişme yok. Ve TÜSİAD çalışma grubu önümüzdeki günlerde de yine Maliye Bakanlığı`nın yolunu tutacak... Ancak bu arada özellikle halka açık grupların başı Maliye`yle epey dertli... Nasıl dertli olmasın ki, grup içi hisse ve iştirak satışı yapan ve bunları da sermayelerine ekleyince kurumlar vergisi istisnasından yararlanacağını düşünen bazı holdingler, istisnadan faydalanamadığı gibi cezalı duruma düşmüş durumda. Hatta bu cezalı durum, satıştan elde ettikleri kazancın neredeyse tamamının vergiye gitmesine neden olacak boyutlarda... Holdingleri bu duruma düşüren Kurumlar Vergisi Yasası`nın 23. maddesi... Aslında madde de değil, 23. maddenin açıkca bazı şeyleri ortaya koymaması ve yoruma açık olması... Ve bu yanlış yorumlar, başta Sabancı ve Koç olmak üzere birçok holdingi trilyonluk vergi yüküyle karşı karşıya bırakmanın dışında, Maliye`yle de davalık duruma getirmiş...


MALİYE BAŞKA, DANIŞTAY BAŞKA YORUMLUYOR;

Holdinglere cezalarıyla birlikte trilyonluk artı vergi yükü getiren bu maddenin ne olduğunu ve yanlış yorumun neden kaynaklandığını vergi uzmanlarına sorduk.
Vergi uzmanları, yanlış yorumlara neden olan Kurumlar Vergisi Yasası`nın 23. maddesini şöyle açıklıyor: Şirketlerin iştirak ve hisse satışlarından doğan kazancının sermayeye eklenmesi halinde sağlanan kazanç, kurumlar vergisinden muaftır.Ve burada amacın şirketlerin mali bünyelerini güçlendirme olduğunu hatırlatan vergi uzmanları sözlerini şöyle sürdürüyor: İlgili madde böyle diyor ama, Maliye Bakanlığı hesap uzmanlarının buradaki yorumu grup şirketleri arasındaki bu işlemlerin vergi istisnası uygulanamayacağı yönünde. Çünkü onlar, bu şekildeki satış işlemleriyle grup şirketlerinin mali bünyelerini güçlendirme amacı dışına kaçarak bir cepten başta bir ceplerine aktarma yaptıklarını savunuyorlar.
Vergi uzmanları, Türkiye`nin önde gelen holdinglerinin çoğunun, grup şirketleri arasındaki gayrimenkul satışı ya da iştirak hissesi satışı nedeniyle kurumlar vergisi istisnasından yararlandıklarının ortaya çıktığını kaydederek, Ancak Maliye Bakanları hesap uzmanları da bunları yasaya aykırı bularak trilyonluk vergi cezası kestiler diyor.


Olayın şu anda yargı aşamasında olduğunu hatırlatan vergi uzmanları, bu noktada ortaya çıkan bir başka çelişkiye dikkat çekiyor. Uzmanlara göre, Danışay`ın konuyla ilgili görüşleri arasında, Maliye Bakanlığı hesap uzmanlarının tam tersi kararları bulunuyor. Örneğin Danıştay 4. Dairesi grup içi satışlarda kurumlar vergisi istisnasından yararlanmayı engelleyen bir durumun olmadığını belirtiyor.
Uzmanlar, süren davalarda Danıştay`ın ilgili kararlarının emsal gösterilse bile, Danıştay`ın farklı dairelerinden farklı görüşlerin de çıkabileceğinin unutulmaması gerektiğine işaret ediyorlar. Yani, Danıştay`ın bir başka dairesi, grup içi satışlarda vergi istisnasının uygulanamayacağını belirtebilir. Bu durumda da, açılan davanın neticelenmesine kadar geçen süre için, bir de holdingler gecikme faiziyle karşı karşıya kalabilir ki, bu da vergi cezalarının katlanması anlamına geliyor. Uzmanlara göre, yargının görüşü de Maliye`nin görüşü ve uygulaması doğrultusunda olursa, başta Sabancı Grubu olmak üzere, Türkiye`nin önde gelen holdingleri toplamı birkaç yüz trilyon liraya ulaşan vergi ve cezayı ödemek durumunda kalacaklar.


HALKA AÇIK ŞİRKETLER DAHA ÇABUK YAKALANIYOR;

Öte yandan vergi uzmanları, Maliye Bakanlığı hesap uzmanlarının şirketleri inceleme oranının yüzde 1 olduğunu hatırlatıyor. Vergi uzmanlarına göre, belki de birçok şirket bu tür iştirak satışı ve hisse satışı yapıyor ve muafiyet de alıyor, ancak bunlar halka açık olmadığından bu tür işlemler gözden kaçıyor. Halka açık şirketlerin iştirak ve hisse satış işlemlerinin SPK`ya ve İMKB`ye bildirim zorunluluğu, ardından da Maliye denetimiyle bu tür olaylar daha kolay ortaya çıkabiliyor. İşte Sabancı Grubu`nun Maliye`yle davalık olmasına neden olan satış işlemi de bunun bir sonucu... Sabancı Grubu`na bağlı Exsa Export Sanayi Mamülleri Satış ve Araştırma A.Ş`nin hesapları Maliye Bakanlığı hesap uzmanlarınca incelenmesi sonucunda 15 trilyon liralık matrah farkı ortaya çıkmıştı.


Adana Vergi Dairesi`nin mükelefi olan Exsa Export A.Ş`nin hesaplarının incelenmesi sonucu, aktifinde yer alan 5 milyon lot Akbank hissesinin 1.7 milyon lotu ve aktifinde yer alan 108 bin lot Yünsa A.Ş hissesinin ise tamamının Hacı Ömer Sabancı Holding`e satışından doğan kazancın beyan edilmediği ve vergi ödenmediği belirlenmişti. Bu satıştan sonra Exsa Export elde ettiği 15.7 trilyon liralık kazancı, sermayesine eklemek süretiyle Kurumlar Vergisi Yasası`nın 23. maddesinde yer alan istisnadan faydalanmak istemişti. Ancak, Maliye Hesap Uzmanları, grup şirketleri arasındaki satışın, bu istisnadan yararlanamayacağını öne sürerek 15.7 trilyon liralık vergisinin ağır küsur cezalı olarak ödenmesini istemişlerdi. Sabancı Grubu`na dahil diğer şirketlere de, bu tür satışlar nedeniyle trilyonluk cezalı vergi salınmıştı. Sabancı Grubu da bunun üzerine hukuki yollardan hakkını aramayı yeğledi ve Maliye`yle davalık olmuşüu. Şimdi Sabancı Grubu konuyla ilgili açtığı davaların sonucunu bekliyor... Bu arada diğer holdinglerde de benzer durumlar tespit edilmişti ve bunlarla ilgili trilyonlarca liralık davalar da sonuçlanmayı bekliyor.


İŞ YORUMA KALINCA;

HOLDİNGLERİ trilyonlarca lira vergi borcu ile karşı karşıya getiren Kurumlar Vergisi Yasası`nın 23. maddesine göre, şirketlerin iştirak ve hisse satışlarından doğan kazancı sermayeye eklemeleri halinde sağlanan kazanç, kurumlar vergisinden muaftır.

ANCAK Maliye Bakanlığı hesap uzmanlarının ilgili maddeye yönelik yorumu farklı; grup içi iştirak ve hisse satışlarından doğan kazanç, bu istisnadan yararlanamaz.
DANIŞTAY ise, konuyla ilgili maddeyi farklı yorumluyor. Danıştay 4. Dairesi`ne göre, grup içi satışlarda kurumlar vergisi istisnasından yararlanmayı engelleyen bir durum yok.

HOLDİNGLER ise haklarını hukuki yollardan arıyorlar. Ancak, uzmanlara göre, yargının görüşü de Maliye`nin görüşü ve uygulaması doğrultusunda olursa, başta Sabancı Grubu olmak üzere, Türkiye`nin önde gelen holdingleri toplamı birkaç yüz trilyon liraya ulaşan vergi ve cezayı ödemek durumunda kalacaklar. (PARA)