İç borçlanma dengeleri zorluyor

Kasım 2000 krizinden sonra karşı karşıya kalınan yüksek faiz ve vadelerdeki kısalma ocak ayıyla birlikte Hazine`nin iç borçlanmasına da yansıdı.

ANKA`nın Hazine`nin, ihale yöntemiyle yaptığı iç borçlanmalarda gerçekleşen net borçlanma miktarları ile ortalama yıllık bileşik faiz oranlarını ve vadeyi dikkate alarak yaptığı hesaplamaya göre ocak ayında gerçekleştirilen net 1 katrilyon 785 trilyon liralık borçlanmanın ortalama faizi yüzde 64.9`a kadar yükselirken, ortalama vade ise 195 güne kadar kısaldı. Oysa Hazine 2000 yılının ocak ayında 3 katrilyon liralık net borçlanma ortalama yüzde 38.3 yıllık bileşik faizle ve ortalama 452 gün vadeyle gerçekleştirilmişti. Başka bir ifadeyle hazine geçen yıl ocakta, hem daha uzun vadeyle hem de daha çok miktardaki borçlanmayı bu yıl ocak ayına göre 26.6 puan daha düşük bir faizle gerçekleştirebilmişti. Ortalama vadedeki kısalma ise 257 gün oldu.

Hazine, Kasım 2000 krizinin gölgesinde geçen Ocak ayı iç borçlanma programı çerçevesinde biri 408 gün vadeli, ikincisi 184 gün vadeli ve sonuncusu da 91 gün vadeli üç ayrı iç borçlanma ihalesi gerçekleştirdi. Bu borçlanmalarda sırasıyla, yüzde 64.99 faizle net 250.2 trilyon, yüzde 67.47 faizle 1 katrilyon 147.2 trilyon ve yüzde 57.33 faizle 388 trilyon lira borçlanmaya gitti. Böylece toplam net borçlanma ortalamadan kamuya yapılan satışlar hariç 1 katrilyon 785 trilyon lira oldu. Ortalamadan kamuya yapılan satışlar da dahil edildiğinde toplam net borçlanma 2 katrilyon 35 trilyon lirayı buldu.

Dengeleri olumsuz etkileyebilir

Ocak ayındaki iç borçlanmanın ortalama vadesinde yaşanan 257 günlü kısalma ve ortalama faizdeki 26.6 puanlık artış, kamu finansmanı ve bütçeyle ilgili dengeleri önemli ölçüde zorlayacak bir gelişme olarak görülüyor. Faiz oranlarının bu düzeyde gitmesinin ilk olumsuz etkisi bütçe dengeleri üzerinde oluşacak. 2001 yılı için yüzde 25-30 arasında bir ortalama faiz tahminiyle hazırlanan 2001 bütçesindeki faiz ödeneğinin aşılması, dolayısıyla bütçe açığının artması ve faiz dışı fazlanın hedeflenenin oldukça altında kalması gündeme gelebilecek.

Vadedeki kısalma da hem bütçeden yapılacak faiz ödemelerini artıracak hem de iç borçların döndürülmesini önemli ölçüde güçleştirebilecek.

Normalleşme ne zaman

Ekonomi yönetimi, faiz oranlarının şubat ve mart aylarında da geçen yıla göre yüksek seyredebileceğini tahmin ediyor. Bu nedenle de şubat ve mart aylarında geçen yıla göre daha kısa vadeli bir borçlanma stratejisi öngörülüyor. Şubatta hazine 3 ay ve dokuz ay gibi kısa vadelerle borçlanmayı planlıyor. Marttaki iki ihaleden birinin de altı ay vadeli olarak yapılması planlanıyor.

Kasım kriziyle birlikte yükselen faiz oranlarının normal düzeyine ise nisan-mayıs aylarından itibaren gerileyebileceği belirtiliyor.