İç borçlanma baş döndürüyor

Hazine`nin bu yılın ilk sekiz ayındaki iç borçlanma maratonu baş döndürdü. 91.7 katrilyon liralık iç borç geri ödemesi yapan Hazine, bu dönemde 134 katrilyon liralık yeni iç borçlmanaya gidildi. Büyük bölümü nakit dışı tahvillerle yapılan borçlanma ve geri ödemelerinin asıl olumsuz etkisi 2002 ve izleyen yıllarda yaşanacak.

Hazine Müsteşarlığı`nın verilerine göre bu yıl ocak - ağustos döneminde 68.6 katrilyon lirası anapara, 23.1 katrilyon lirası da faiz olmak üzere toplam 91.7 katrilyon liralık iç geri ödemesi yapıldı. Bu ödemenin 43.9 trilyon liralık bölümü nakit dışı tahviller için yapıldı. Nakit dışı tahvillerin anapara ödemelerinin büyük bölümü ile faiz geri ödemelerinin bir bölümü bu yıl yine nakit dışı tahvillerle gerçekleştirildi.

Kamuların yükü 50 katrilyon
Nakit tahviller içinse 19.3 katrilyon lirası anapara, 10 katrilyon lirası da faiz olmak üzere toplam 29.3 katrilyon liralık ödeme yapıldı. Bono borçları için ise 15.4 katrilyon lira anapara, 3.1 katrilyon liralık ise faiz ödemesi gerçekleştirildi. Bu dönemdeki toplam iç borçlanma ise 134 katrilyon lira ulaştı. Borçlanmanın 22 katrilyonu nakit, 83.3 katrilyon liralık bölümü ise nakit dışı tahvillerle gerçekleştirildi. Bono borçlanması ise 28.7 katrilyon liraya kadar çıktı.

Borçlanma ve borç anapara geri ödemeleri sonucunda yılın ilk sekiz ayında iç borç stokunda net olarak 65.4 katrilyon liralık artış yaşandı. Bu artışın sadece 2.6 katrilyonu nakit tahvil stokundan kaynaklanırken, 49.5 katrilyonu nakit dışı tahvillerden oluştu. Dolayısıyla kamu bankaları ve Fon`daki bankaların 2001 yılında devlete getirdiği net borç yükü şimdiden 50 katrilyon liraya yaklaştı.

Özelleştirme süreci uzuyor
Hazine, eylül ayı başında 101.8 katrilyon liraya ulaşan iç borç stokunu döndürebilmek için bu yıl büyük ölçüde kamu ve Fon bankalarına geri ödemeleri daha yeni kağıtlar verme yolunu seçti. Özellikle Merkez Bankası tarafından kamu bankalarından alınan nakit dışı tahvillerin ise vadesi uzatıldı. Bu yıl uygulanan bu yöntemin şimdiden kamu bankalarının özelleştirilme sürecini en az bir yıl uzattığı hesaplanıyor. Bu arada Hazinenin piyasalardan borçlanmanın büyük bölümünü daha kısa vadeli olan bono ihracı yoluyla gerçekleştirmesine rağmen, iç borç stokunun ortalama vadele kalan güne göre hesaplanan ortalama vadesi ise 23.9 aya kadar uzadı. Vadedeki bu uzama, yapılan iç borç takası operasyonuyla borçların bir bölümünün uzun vadeli dövize endeksli tahvillerle yapılması ve nakit dışı tahvillerin vadesindeki uzunluktan kaynaklanıyor. Hazine`nin nakit tahvillerinin eylül başı itibariyle ortalama vadesi 27.6 ay oldu.