Hazırlıksız Yakalanmayın!

2001 planları hazırlanırken, şirketler önümüzdeki yılın büyüme hedefini irdeliyor. Amaç, ekonomi canlandığı zamanda hazırlıksız yakalanmamak, daraldığında ise yüksek maliyetlere katlanmamak.



Firmaların üst yönetimlerinin gündeminde şu sıralar, 2001 bütçe, plan ve programları var. Önce hükümetin gelecek yıl için belirlediği büyüme hedefi irdeleniyor. Daha sonra sektördeki gidişat ve firmanın durumu, son aşamada ise eleman alımı, vardiya, kredi kullanımı, kapasite artırıcı yatırım ve ithalat siparişleri hakkındaki kararların alt yapısı oluşturuluyor. Firmaların amacı, ekonomi canlandığında hazırlıksız yakalanmamak, yavaşlamada ise yüksek maliyetlere katlanmamak. Çalışmalarda en çok merak edilen, 2001 konjonktürü ve büyüme oranı. Ekonomik analistlerin bir bölümü yüzde 4.5`lik hükümet hedefine bile ulaşmanın zor olacağını düşünüyor. Yabancı aracı kuruluşlarının tahminleri çoğunlukla yüzde 5 ile 5.5 arasında kalıyor. Hesaplarım 2001 büyüme oranının yine yüzde 7 olması. Bunun gerekçeleri şöyle sıralanabilir:


* 2001`in ilk çeyreğinde büyüme aritmetiğinin cilvesi nedeni ile yine yüksek bir oran açıklanacak. 2000`in ilk çeyreğindeki GSMH düzeyi düşük kaldığı için gelecek yılın ilk çeyreğindeki vasat bir performans bile yüzde 8-9`un üstünde bir oranı ortaya çıkarabilecek.

* İkinci çeyrekte büyüme oranı biraz düşebilir. Bu aşamada da psikolojik ve yatırım iklimi imdada yetişecek. Mart sonunda, 2000 yılı büyüme oranı yüzde 7`nin üstünde, 12 aylık enflasyon da yüzde 25 dolayında açıklandığında iş dünyasında bahar rüzgarları esecek.

* Mevsimlik düzeltmelerden sonra, ekonominin gelecek yıl her üç aylık dönemde önceki döneme göre yüzde 2 oranında reel büyümesi, 2000 ile karşılaştırıldığında yine yüksek bir büyüme oranını karşımıza çıkaracak.


BÜYÜME ORANINI TEK GEÇMEYİN;

Esasında 2001`i son 15-20 yılın deneyimleri ile değerlendirmek hatalı olabilir. Çünkü önemli bir aksilik olmazsa enflasyon 25 yılın en düşük düzeyine inecek. Enflasyonun 25-30 puan düştüğü bir dönemde ekonominin büyüdüğüne ilk kez tanık olacağız. Bir siyasi kriz yaşanmazsa gelecek yılın ortasında son 10 yılın en uzun süre (800 gün) görevde kalan hükümeti işbaşında olacak. Bu ortamda ekonomi en iyimser kişilerin bile hayal edemeyeceği bir noktaya gelebilir. Siz siz olun, gelecek senaryolarınızda ekonominin büyüme oranlarını tek geçmeyin. İsterseniz hükümetin yüzde 4.5`lik hedefini ana senaryo kabul edin. Ama muhakkak bir de hızlı büyüme ve atılım senaryonuz olsun. Buna göre üretim, ithalat, eleman alımı ve pazarlama opsiyonlarınızı açık tutun. Aksi takdirde ekonomi atak yaptığında, rakipleriniz size tur bindirebilir. 2001`in ortalarına doğru işlerin iyi gittiğini görürseniz, hemen bir 5, hatta 10 yıllık atılım ve yeni ekonomiye uyum planı hazırlayın. Çünkü bu durumda ekonominin en az 5-6 yıllık bir hızlı büyüme dönemine girme ihtimali çok yükselecek. Hazırlıksız yakalanan devler küçülebilir. İleriyi gören minik KOBİ`ler ise büyüme rüzgarını arkalarına aldıklarında devleşebilir.


2000`DE GAFİL AVLANANLAR;

1999 sonunda 2000 yılı için hükümet ve IMF`nin büyüme hızı hedefi yüzde 5.5`ti. İş dünyası bunu makul buldu ve plan ve programlarını bu hedefe göre düzenledi. Ilımlı bir büyümeye göre yapılan hesaplar, canlanma eğilimi beklenenden dahi güçlü olunca firmaların pazar kaybına yol açtı. Örneğin otomobil sanayii, gafil avlandı. Otomobil ithal eden bir firma, 2000 için 30 bin adet otomobil sipariş etti. Ancak büyüme beklenenden yüksek olunca 50 bin talebi karşılayamadı. Sanayi kuruluşları da ılımlı büyüme varsayımlı nedeniyle hammadde ve aramalı stoklarını düşük tuttular. Ekonomi canlanınca bu kalemlerde ithalat arttı ve dış ticaret açığı büyüdü. (SABAH)