Hastalandık bize ilaç gerek!

Otomotiv sektörünün en büyük çatı örgütleri olan Otomotiv Sanayi Derneği (OSD), Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) ve Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği’nin (OYDER) başkanları ekonominin lokomotifi olan sektörün sorunlarını, taleplerini ve yapılması gerekenleri Hürriyet’e değerlendirdi.

İşte Hürriyet gazetesi yazarı Emre Özpeynirci'nin bugünkü yazısı...

-ODD Başkanı Ali Bilaloğlu: “Otomotiv sektörü hastalanmış durumda ve desteğe ihtiyacı var. Devletin uygulayacağı destek programı bu duruma ilaç olur.”

- OSD Başkanı Haydar Yenigün: “Uzun vadede otomotiv pazarı nasıl büyür diye bir çalışma yaptırdık. Bunu bakanlarımızla paylaşacağız. Bunlar yapılmazsa sistem tıkanır.”

- OYDER Başkanı Şahsuvaroğlu: “Devletimizden beklentimiz sektörü her zaman dikkatle izlemeleri ve gerektiği durumlarda devreye girerek müdahale etmesidir.”

Ekonominin lokomo-tifi olan otomotiv sektörü için işler 1 yılı aşkın bir süredir iyi gitmiyor. Temmuz ayında ÖTV teşviklerinin bitmesiyle yüzde 66 daralan, 7 ay sonunda ise yüzde 47.7’lik kayba ulaşan iç pazar ağustos ayını da büyük durgunlukla geçiriyor. Markaların içinde maliyetleri kendilerinin karşıladıkları düşük faizler ve ÖTV teşvikini aratmayacak indirimleri barındıran birbirinden cazip kampanyalarına rağmen uzun bayram tatili ve mevsimsel etkilerle birlikte ağustos performansı temmuzdan bile düşük durumda. Geçen ay pazar 17 bin 927 adetle kriz dönemi olan Temmuz 2001’in bile gerisinde kalırken, ağustos ayında satışların 20 bin adedin altında olacağı öngörülüyor. Uzun yıllar otomotiv sektöründe yöneticilik yapan Kurthan Tarakçıoğlu ve diğer uzmanlar iç pazardaki çöküşün 5 temel sebebi olduğunu ve bunların en azından 2’si düzelmeden pazarda iyileşme olmayacağını söylüyor. Bahsedilen o temel sebepler ise şöyle;

1- Krediler ulaşılabilir değil.

2- Alım gücü düştü.

3- Araç fiyatları makul değil.

4-Tüketici güveni düşük.

5-Satıcı  motivasyonu düşük.

Peki ağustos ayını da zor geçiren sektör eylül ayından itibaren ne yapacak? Otomotiv sektörünün en büyük çatı örgütleri olan Otomotiv Sanayi Derneği (OSD), Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) ve Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği Başkanı (OYDER) Başkanları Hürriyet’e özel değerlendirmelerde bulundu.

ODD BAŞKANI ALİ BİLALOĞLU

Devlet bizden yine desteğini esirgemez

ODD Başkanı Ali Bilaloğlu, ağustosta toplam pazarın temmuz rakamlarına benzer olacağını tahmin ettiğini belirterek, “Bu tahmini yapmak biraz güç çünkü şu ana kadar geçen sürenin yarısı bayram tatili idi. Ama kriz dönemi olan 2001 ve 2002 yıllarının temmuz aylarında 18 bin adet civarında toplam pazar oluştu. Ve her iki yılda da temmuzu takip eden Ağustos-Aralık döneminde toplam 80 bin araç satıldı. Bu hesap tekrar ederse 2019’da toplam pazar 300-350 bin adet civarında olur” diye konuştu. Şu an sektörel bir sıkıntıdan ziyade hemen hemen tüm sektörleri kapsayan bir durum içinde olduğumuzu aktaran Bilaloğlu şunları söyledi: “Bu sebepten dolayı örneğin inşaat sektörüne verilen faiz desteğinin tüm sektörlere otomotiv, beyaz eşya gibi verilmesinde fayda olacaktır. Tüm sektörler iyileşmeye başlarsa hükümetimizin hedeflediği makro ekonomik rakamlara ülkemiz daha çabuk ulaşır diye düşünüyorum.”

KISA VADELİ FAYDA YANLIŞ

2.el araçların değer kaybetmemesi için bu dönemde ÖTV teşviklerinin bazı kesimler tarafından istenmediğine ilişkin soruma ise Bilaloğlu, “Birinci el satışlarının tüm otomotiv ekosistemini besleyen tek kaynağın olduğunu düşünürsek, bu sektöre verilecek her destek kısa, orta ve uzun vadede tüm sektör paydaşlarının faydasına olacaktır. Otomotiv sektörü hastalanmış durumda. Bu desteğe ihtiyacı olduğunu göstermiyor mu? Devletin uygulayacağı destek programı bu duruma ilaç olmaz mı? Neticede her ilacın yan etkisi olabilir ama önemli olan tüm ekosisteminin sağlığıdır. Kısa vadeli fayda zarar hesabı yanlış sonuçlar doğabilir.”

En büyük güvencesinin bakanların ve bürokratların konuya detaylı bir şekilde hakim olması olduğunu kaydeden Bilaloğlu, “Ayrıca geçmiş dönem aldıkları kararların sektörümüze olan faydaları ortadadır. Aynı şekilde önümüzdeki dönemde desteklerini esirgemeyeceklerine inanıyorum” çağrısını yaptı.

OSD BAŞKANI HAYDAR YENİGÜN

Problemlere kısa değil uzun vadeli bakılmalı

OSD Başkanı Haydar Yenigün, sanayi ve sektör olarak iyi bir pozisyonda olmadıklarını belirterek, ancak bunun sadece otomotive özel bir durum olmadığını, Türkiye genelinde durumun pek parlak olmadığını söylüyor. “Ben bu aşamada duruma kısa değil uzun vadeli bakılması gerektiğine inanıyorum” diye konuşan Yenigün, “Çünkü problem bu günün problemi değil. Hem genel hem de geniş içerikli bir problem. Bir yandan genel ekonomik konjonktür ile alakalı daralma var, bir taraftan da daha geniş bir sıkıntı var; o da araçların fiyatları” dedi.

PAZAR NASIL BÜYÜR

Sektörün 1 milyondan 1.5 hatta 2 milyona gideceği, üretimin 1.7 milyondan 3.5 milyona gideceğine ilişkin planlar yapılırken (2023 planı) özel sektör ve kamu olarak yapılması gerekenlerin olduğunu belirten Yenigün şunları söyledi: “Bunların yapılması lazım. Yapılmadığında sistem tıkanır. Biz OSD özelinde üzerimize düşeni yaptığımıza inanıyoruz. Şirketler büyüme konusunda ellerinden geleni yapıyorlar. Aynı zamanda OSD olarak “uzun vadede otomotiv pazarı nasıl büyür” diye de bir çalışma yaptırdık. Bunu bakanlarımızla paylaşacağız. Ayrıca maliye bakanlığımızla da sistemin nasıl büyüyebileceğine dair fikir alış verişi görüşmeleri yapıyoruz.” Yenigün, sonuç olarak eylül ayının sektör için önemli olduğunu ve yıl sonu için belirleyeceği olacağını söyledi.

İHRACATTA ALTERNATİF PAZARLAR YARATMALIYIZ

OTOMOTİV ihracatına ilişkin durumun ise önceki yıllara göre farklı olduğunu kaydeden Haydar Yenigün, “En büyük ihracat pazarımız olan Avrupa dahil dünya genelinde bir daralma var. Bu da bizi olumsuz etkileyecek. Bu konuda yapabileceklerimiz sınırlı. Çünkü pazar bizim kontrolümüzde değil. Ancak yine de yapabileceklerimiz var. Ürettiğimiz ürünleri en üst kaliteyle yapmaya devam edip, en rekabetçi fiyat ile üretmeli ve alternatif pazarlar yaratmalıyız. Avrupa’daki daralma ise kısa zamanda toparlanır diye düşünüyorum” açıklamasını yaptı.

OYDER BAŞKANI MURAT ŞAHSUVAROĞLU

Pazar 350 binde kalırsa istihdam kayıpları artar

PAZARDAKİ büyük daralmadan en büyük yarayı alan kesim ise kuşkusuz otomotiv bayileri, yani yetkili satıcılar. Bayi sayısı 2018 yılında 725 adet iken bu yıl 675 adedin altına düştü. Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği Başkanı (OYDER) Murat Şahsuvaroğlu, kapanan bayilerin ağırlıklı olarak mevcut bayiler tarafından satın alındığını belirterek, “Sektörde konsolidasyon bir şekli ile gerçekleşmiş gibi duruyor. Bu duruma “Büyük firmalar küçükleri aldı” diyemesek de bulundukları illerde sermaye yapısı daha güçlü olan veya otomotiv işinde büyüyerek devam etmek isteyen diğer yetkili satıcılar tarafından alınmış oldukları görülüyor” dedi. İstihdamdan ciddi kayıpların oluştuğunu ve yetili satıcılarda çalışan 80 bin personelin bugün 70 binin altına indiğini hatırlatan Şahsuvaroğlu şunları söyledi:

FAİZ İNERSE PAZAR BÜYÜR

“Pazarın yıl sonunda 350 binli seviyelerde kalması durumunda bu işi bırakmak isteyecek meslektaşlarımız olacaktır ve bu elbette istihdam üzerinde negatif etki yaratacaktır. Ancak pazar 450 bin ve üstünde kapanırsa biz istihdamda daha fazla kayıp olacağını düşünmüyoruz. Bu bağlamda Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararı çok önemliydi. Özel bankaların da taşıt kredilerindeki faiz oranlarını düşürmeleri büyük önem arz ediyor. Bankaların faiz düşürme aksiyonları ile beraber, kendilerine yönlendirilen müşterilerimize kredi onayı vermeleri de çok önemli bir detaydır. Biz faizlerde bu gerilemenin devam etmesi ve bankaların da tüketicilerin kredi taleplerini onaylamaları durumunda, yıl sonu otomotiv pazarının 400-450 bin seviyelerinde olacağını bekliyoruz.”

“Devletimizden beklentimiz bu çok değerli sektörü her zaman dikkatle izlemeleri ve gerektiği durumlarda devreye girerek müdahale etmesidir” diye konuşan Şahsuvaroğlu, “Şu anda devam eden hurda indirimi son derece kıymetli bir destektir ve tüketicilerin yıl sonuna kadar bu fırsatı değerlendirmeleri önemlidir. Zaten markalarımız büyük kampanyalar düzenliyorlar. Herkes yıl sonuna kadar elinden geldiğince bütçesini oluşturup tüketici yararına olan böyle destekli kampanyaları devam ettirecektir” dedi.

DEVLETİN ÖTV KAYBI ARTIYOR!

DARALAN bir iç pazar kuşkusuz sektörün tüm paydaşlarını etkiliyor. Bunların başında da devlet yer alıyor.  Satılamayan otomobilin vergisi olamayacağı için devletin 7 ayda motorlu taşıtlardan elde ettiği ÖTV geliri pazardaki yüzde 47.5’lık daralmanın bile üstünde düştü. Motorlu taşıtlardan 2018’in ilk 7 ayında 11 milyar 609 milyon TL ÖTV geliri elde eden devletin bu yıl 7 ayda bu geliri yüzde 55.62 düşerek 5 milyar 151 milyon TL’ye indi. 7 ayda sonuç böyle olunca devletin yıl sonu motorlu taşıtlardan almayı hedeflediği 24 milyar TL’lik ÖTV gelirinin sadece yüzde 21.53 gerçekleşmiş oldu. Bu da pazarın seyri bu şekilde devam ederse, bütçe hedefinin en az 14 milyar TL sapacağını ortaya koyuyor.

TÜRKİYE’DE 2 KİŞİ ALABİLECEK

TOYOTA’nın lüks markası Lexus’un süper coupe modeli LC  ekim ayında Türkiye’ye geliyor. Yüksek performanslı hibrit motora sahip olan LC 500h modeline Türkiye’de bu yıl sadece 2 kişi  sahip olabilecek.

AVRUPA FİYATI 8 MİLYON EURO

SON dönemde ürettiği ve beygir gücü 1000’in üzerinde olan rüya otomobillerle dikkat çeken Bugatti’nin son modeli ise Centodieci (YüzOn) oldu. Markanın yeniden doğuşunu simgeleyen 90’ların ünlü modeli EB110 anısına geliştiren model 1600 beygir gücünde. Sadece 10 adet üretilecek olan ve tümü şimdiden satılan bu rüya otomobilin Avrupa fiyatı ise 8 milyon Euro. (8.8 milyon dolar) Yani eğer 10 adedi de satılmamış olup, Türkiye’den biri almak isteseydi vergiler dahil 24 milyon Euro ödemek zorunda kalacaktı.