Financial Times:Havayolları Özelleştirmeleri Yatırımcıların İlgisini Çekmiyor

Havayollarını satışa çıkaran hükümetlerin sayısı kabarırken, globalizasyon sonunda havacılık endüstrisine iyice girdi. Havacılık korumacılığın kalesiydi, birçok ülkede piyasaya giriş detaylı anlaşmalar çerçevesinde gerçekleşebiliyordu.


Bir hükümet yetkilisinin dünyanın herhangi bir yerinde, dünyanın en büyük havayolları şirketlerinden birisinin kendi ülkesinde devletin sahip olduğu havayolunda hisse satın almak için başvuruda bulunduğunu ilan etmediği bir hafta yok gibi. Ancak stratejik hisse ortaklığı adına Midas`ın dokunuşunu bekleyen 30 kadar havayolunun varlığında, bu tür ilanatlar gerçeği hiç yansıtmıyor. Havayollarını satışa çıkaran hükümetlerin listeleri giderek artarken, globalizasyon güçlerinin sonunda havacılık endüstrisinde de ilerleme kaydettiği görülüyor. Oysa havacılık şu ana dek korumacılığın son kalelerinden birisiydi ve orada dünyanın birçok ülkesinde piyasaya giriş hala detaylı ikili anlaşmalar çerçevesinde gerçekleşebiliyor. Geçen iki aydan bu yana, aralarında Suudi Arabistan, Türkiye, Yunanistan, Nijerya ve Macaristan da olan 30 kadar ülke havayollarını özelleştirme niyetlerini ilan ettiler. Ancak, bunların başarılı olacaklarına ilişkin olarak endüstride fikir beyan eden tek bir kişi bile yok.

Belki iki ya da üçü gelecek yıl ya da bir sonraki yıl özelleştirmeye gidebilir. Bunların dışında başka bir şey beklenmiyor, diyen El Abeles Londra`da yerleşik ABS Consultancy şirketinde çalışıyor. Booze Allen & Hamilton şirketinde çalışan David Newkirk ise daha da karamsar ve birçok havayolunun özelleştirme işini, Delilik olarak nitelendiriyor. Newkirk, Devletten özel sektöre doğru başarıyla yol almış havayollarının sayısı tahmin edilenden çok daha az. British Airways, Lufthansa ve Air France bunlar arasında yer alıyor ve bunlar büyük piyasaların tepesinde oturuyor ve egemen bir pozisyondalar. Çek, Macar ve Malezya hükümetleri devletin sahibi olduğu havayolu özelleştirmelerinden vazgeçmek zorunda kaldılarsa da, her üçü de ikinci denemelerinde başarılı olmayı umut ediyor. Özelleştirileceği ilan edilen dört büyük havayolu, Thai Airways International, İspanya`dan Iberia, İtalya`dan Alitalia ve Malezya`dan Airline System içinde sadece Thai ve Iberia`nın gerçek alıcıların ilgisini çekebileceğini düşünülüyor. Sorun büyük ve borç içinde yüzen havayollarına para dökecek yatırımcı olmaması - özellikle de denetimi elden bırakmayı reddeden hükümetler varsa. Burada çözüm daha yakında bir yerde aranmalı. Londra`da yerleşik ve özelleştirmeler konusunda danışmanlık hizmeti veren bir finansöre göre, Eğer hükümetler dikkatli hareket ederse, stratejik havayolu yatırımcısına ihtiyaçları olmadığını anlar. Onların stratejik ortağa olan ihtiyacı var ve yerel sermaye piyasalarını kullanarak fon bulmalılar.

Özelleştirmelere doğrudan para yatırmadan kaçınmak bağlamında daha birçok neden var, diyor. Bir yatırımcı bu özelleştirmeler çerçevesinde ödeyeceği paranın karşılığında, Easyjet veya Go`yu satın alabilir, ve hatta sıfırdan yeni bir havayolu başlatabilir. Bir zamanlar bir havayolu şirketini satın almanın karşılığında uçuş hattı hakları ve havaalanlarında terminal hakkı edinilirdi. Ancak globalizasyonun değiştirdiği bu endüstride bu ihtiyaçların karşılanması artık o kadar zor değil.
Newkirk, Dolayısıyla, aslında parayı verip karşılığında satın aldığınız şey kötü endüstri ilişkileri, diyor. Romanya hükümetinin havayolu Tarom`un özelleştirme kararını ertelemesi devletlerin ellerindeki havayollarına duyulan ilginin ne kadar az olduğuna işaret ediyordu. Hükümetler havayollarını satmak zorunda, zira onlar artık faturayı ödeyecek durumda değil. Ancak bu havayolları nakit üreten makinalara değil, sorunlu çocuklara benziyor. (FİNANSAL FORUM - FİNANCİAL TİMES)