Emekliler de kıdem tazminatı alır
Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan sorularınızı yanıtlıyor.
Soru: 7.11.1966 doğumluyum. 30.08.1984’den şubat 2007 yılına kadar çalışıp 2007 Şubat ayında TSK’dan emekli oldum. 2007 yılı mart ayından beri bir özel şirkette SGK kayıtlı olarak çalışmaya devam ediyorum. 13 yıldır aynı firmada çalışıyorum ve sağlığım elverdiğince de çalışmaya devam etmeyi düşünüyorum. İşverenin isteği ya da kendi isteğimle işten ayrılmam durumunda iş kanununun kıdem tazminatı hak ediş kurallarına göre hangi durumlarda haklarımı alabilirim. Bu konuda daha tamamlamam gereken bir süre var mıdır? Adnan KARACA
Cevap: Emekli olup da çalışanların çalışma hayatına yönelik haklarında herhangi bir kısıtlama bulunmuyor. Çalışanların hakları ne ise emekli olup da çalışanlar da aynı haklardan yararlanıyor. Buna kıdem, yıllık izin, ihbar tazminatları da dahil. Bu şartlarda işveren sizi işten çıkarırsa çalıştığınız süre kadar –ki, sizin durumunda 13 yıl ediyor- kıdem tazminatınızı alırsınız. Hatta haklı nedenle kendiniz istifa ederseniz de kıdem tazminatı almaya hak kazanırsınız.
YAŞTAN EMEKLİ OLUNABİLİR
Soru: 1967 doğumluyum. 1985’ten SSK başlangıcım var. 40 günden sonra çalışmadım. 3 çocuğum var. Bir yıldır SGK’lı olarak çalışıyorum. Ben nasıl ve hangi şartlarda emekli olabilirim? Zülfiye ASLAN
Cevap: Eğer sigortalılığınız Mayıs 1985 öncesi ise 20 yıl çalışma süresini ve 40 yaşını doldurduysanız ve 5000 prim gün ödemeniz varsa emekli olabilirsiniz. Sigorta başlangıcınız Mayıs 1985 sonrası ise 20 yıl çalışma süresi, 42 yaşını doldurduysanız ve 5075 gün prim ödediyseniz emekli olabilirsiniz. Anladığımız kadarıyla geçmişte sadece 40 günlük çalışmanız var ve son bir yıldır da sigortalı çalışıyorsunuz. Bu şartlarda siz ancak yaştan dolayı emekli olabilirsiniz. Bunun için de 3600 prim gün sayısını, 15 yıl çalışmayı ve 50 yaşını doldurmuş olmanız gerekiyor. Öncelikle 3600 prim günü doldurmanız ve 15 yıl çalıştıktan sonra 67 yaşında emekli olabilirsiniz.
YURTDIŞI DÜZENLEMESİ SİZİ ETKİLEMEZ
Soru: Annem 5461 günden borçlanarak 2017 yılında 95.745.60 TL yatırdı. 47 yaşına girdi ve emekli yaşı da gelmiş oldu. Fakat biraz daha çalışmak istediği için emekliliğini henüz başlatmadı. Şuan annem işini bırakıp emekliliğini başlatmak istiyor. Başlatmış olsa aylık kaç lira alır? 31 Temmuz 2019 yılında çıkan genelgeden dolayı düşük maaş alır deniliyor. Bozok TÜRKMENİ
Cevap: 31 Mayıs 2019 tarihli genelge yurtdışı borçlanmayla ilgili. Genelgeye göre bu tarihten önce borçlananlar eski sisteme göre emekli oluyorlar. Bu tarihten sonra başvuranların ise hem prim ödeme gün sayısı hem de borçlanma miktarı arttı. Siz iki yıl önce borçlandığınız için genelgeden etkilenmeyeceksiniz. Ne kadar emekli maaşı alacağınız konusuna gelince. Emekli maaşını belirleyen kriterler; sigorta prim gün sayısı, çalıştığınız süre, hangi sigorta statüsünde çalıştığınız, sigorta başlangıç tarihiniz, emekli olacağınız tarih ve sizin adınıza ödenen primler önemli. Bu kriterlerin çoğunu belirtmemişsiniz. Anlaşıldığı üzere aylık 500 liranın üzerinde bir prim ile borçlanmışsınız. Primlerini tavandan yatıranlar yüksek emekli maaşı alırlar, düşük tutanların maaşı düşük olur. Ne kadar emekli maaşı alacağınızı sgk.gov.tr adresi üzerinden tüm bilgilerinizi girerek öğrenebilirsiniz.
PRİM İADESİ İÇİN YAŞI BEKLEYECEKSİNİZ
Soru: 11.5.1998 girişliyim. 6911 gün sayım var. 57 yaşımda emeklik gözüküyor.Yalnız ben emekli yaşını belki de göremeyeceğim. Bu zamana kadar yatan pirimin parasını alabilir miyim? Ali TIRAŞ
Cevap: Sosyal güvenlik sistemine ödenen primler emekli olmaya ve maaş bağlanmasına yetmiyorsa, yaşlılık toptan ödemesi adı altında primleri iade alabilirsiniz. Bu ödemeden yararlanılabilmesi için de bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Bu şartların başında da yaş şartı geliyor. Kadınlar için 58, erkekler için 60 yaşını doldurduğu halde emekli aylığı bağlanmasına hak kazanamayanlar, geçen süre içinde ödedikleri primleri yaşlılık toptan ödemesi adı altında iade alabiliyor. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla geri iade edilmiyor. Bu şartlar altında prim iadesi alamazsınız, alsanız da yaşı beklemek durumundasınız.
BABANIZDAN MAAŞ ALAMAZSINIZ
Soru: Ben emekli sandığı emeklisiyim. Babam 1975’te SSK emeklisi, vefat etti. Ben 1974 yılında boşandım. Dul ve yetim aylığı alabilir miyim? Mukadder Topcu
Cevap: Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan geliri olan kız çocukları babadan ya da anneden dolayı yetim aylığı alamaz. Dolayısıyla sizin emekli sandığınızdan geliriniz var ve SSK’lı babanızdan dolayı emekli aylığı alamazsınız.
AYLIĞINIZ DEVROLMAZ
Soru: 1998 senesinde babamın vefatından itibaren yetim aylığı alan bir kız evladım. Babam SSK emeklisiydi. Annem de 2000 senesinde SSK’dan kendi emekliliğini elde etti. Babamın maaşının yarısıyla birlikte kendi maaşını da alıyor. Şimdi ben haftada 1 günlüğüne kurs öğretmenliğine, sigortalı işe başlıyorum. Dolayısıyla yetim aylığım kesilecek. Yetim aylığım anneme devredilir mi? Hande EVRENOS
Cevap: Ölüm aylığının yüzde 50’si eşe, yüzde 25’şer de çocuklara ödeniyor. Annenizin de emekli aylığı olduğu için alacağı oran değişmeyecektir. Dolayısıyla emekli aylığını devredemezsiniz.
MART SONUNDA OLABİLİR
Soru: Annem 2020 yılının üçüncü ayında 7000 bin gün primi dolduruyor. 10.07.1962 doğumlu. Ne zaman emekli olur? Mehmet YURDAKUL
Cevap: Annenizin ilk sigortalı olduğu tarihi belirtmemişsiniz. Ancak her şart altında prim gün sayısını ve 58 olan yaş şartını dolduruyor. 8.9.1999 ila 30.4.2008 tarihleri arasında ilk sigortası olan kadın çalışanların yerine getirmesi gereken şartlar 58 yaş ve 7000 prim gün sayısı. Her şart altında anneniz mart sonundan itibaren emekli olabilir.
EŞİNİZDE MAAŞ ALABİLİRSİNİZ
Soru: SGK’dan emekli eşlerden birinin ölümü halinde ölen eşin maaşı hayatta olan eşe bağlanır mı? Hasan Aşçıoğlu
Cevap: İster SSK’lı, ister memur, isterse de Bağ-Kur’lu olsun, sigortalının ölümü halinde her şart altında geride kalanlara emekli aylığı bağlanıyor. Eşin ölüm aylığı alabilmesi için sigortalının vefat ettiği tarihte yasal evlilik bağı bulunması şart. Ölen sigortalının kadın olması halinde kalan eşi de ölüm aylığı alabiliyor. Buna göre eşten emekli aylığı alabilirsiniz.
1680 GÜN DAHA PRİM ÖDENMELİ
Soru: Eşim 9.8.1978 doğumlu. 1.6.1997 işe giriş tarihi. 1999’da birinci çocuk doğdu. İkinci çocuğa 2 aylık hamile iken 5.1.2004 tarihinde işten ayrıldı. Ne zaman emekli olabilir Ali TO
Cevap: 1.6.1997 tarihinde sigorta başlangıcı olanlar 20 yıl çalışıp, 5975 gün prim ödeyip, 54 yaşında emekli olabiliyor. Eşinizin 7 yıllık çalışma süresi var; 2555 gün de prim gün sayısı. Çocuk borçlanması yapabilirsiniz. Her çocuk için 720 gün borçlanma yapabilirsiniz. Tabi, borçlanma yapacağınız süreler içinde eşinizin adına prim yatırılmamış olması gerekiyor. Sizin durumunuzda 1440 günlük borçlanma yapabilir ve prim gün sayısını 3995 güne çekebilirsiniz. Bu şartlarda 1680 gün daha prim ödeyip, 12 sene sonra emekliliğe hak kazanabilir.;
EMEKLİLİK 56 YAŞINDA
Soru: 9 Mayıs 1980 doğumlu bir kadınım, sigorta başlangıç tarihim 1.7.1999. Prim gün sayım ise bugün itibarı ile 3380. Bir kızım var. Bu şartlarda doğum borçlanması da yaparsam ne zaman emekli olabilirim. Pelin GÜLER
Cevap: 1.7.1999 tarihinde sigorta başlangıcı olan kadın çalışanlar 20 yıl çalışıp, 5975 gün prim ödeyip, 56 yaşını doldurduklarında emekli olabiliyorlar. Sizin durumunuzda 3380 gün prim gün sayınız mevcut. 720 gün doğum borçlanması yapabilirsiniz; tabi, o dönemde adınıza prim ödenmediyse. Bu şartlarda 4100 gün prim gün sayınız olur. Geri de 1875 prim gün eksiniz bulunur. Borçlansanız da prim gün sayısını 45 yaşında doldurursunuz. Ama emeklilik için 56 yaşını beklemek durumunda olacaksınız.
Etiketler
- BIST
- DOLAR
- EURO
- ALTIN
