Çiller ülkenin döviz rezervlerini eritti!

Tansu Çiller Türkiye`nin döviz rezervlerini 18 milyar dolar eksik söyledi. Ekonomi profesörü Çiller, Merkez Bankası net döviz pozisyonunu döviz rezervi sanıyor...

Türkiye`nin döviz rezervleri 2 milyar doların altına inmiştir ve bu, Cumhuriyet tarihinde hiç olmamış bir şeydir. Bu sözler dün Ankara`da DYP lideri Tansu Çiller tarafından söylendi. Ekonomi profesörü olan ve Başbakanlık yapan Çiller`in söyledikleri doğru ise Merkez Bankası`nın resmi açıklamaları tamamen yanlış. Hatta bu bilgileri gün gün internet sitesine koyan Merkez Bankası yurtiçindeki ve yurtdışındaki yatırımcıları, ekonomistleri fena halde yanıltıyor!

Merkez Bankası bilançosuna göre Türkiye`nin şu anda 26.6 milyar dolar döviz varlığı var. Bunun kullanılabilir kısmı ise 20 milyar doların üzerinde.

Aslında DYP lideri Tansu Çiller`in döviz rezervleri vahim noktaya inmiştir diyerek işaret ettiği rakam, Merkez Bankası Bilançosu`nda bulunan ve yandaki tabloda da özetle gösterilen Net Döviz Pozisyonu rakamı.

1994`DE DURUM FECİYDİ
Net Döviz Pozisyonu, döviz rezervlerinin miktarını göstermiyor. Bir an için bu şekilde yorumlandığını farzedelim. Türkiye 1994 yılında krize girdiğinde net döviz pozisyonu eksi 5.6 milyar dolardı. Başka bir deyişle Cumhuriyet tarihinde bugünden daha kötü günler de olmuş!

Ama siz döviz rezervlerimiz erimiş bitmiş diyerek paniğe kapılmayın. Türkiye döviz açısından tarihinin en iyi noktalardan birinde. Merkez Bankası`nın durumunu kısaca özetleyelim:

19 Mart 2001 tarihli bilançoya göre Merkez Bankası`nın 24.8 milyar dolar yükümlülüğü var. Bunun 10.7 milyar doları kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarından oluşuyor. Hani şu gurbetçi hesapları.

5 milyar dolar kurumsal yükümlülük denilen hesaplardan. Geri kalan kısmını ise bankalarda vatandaşın tuttuğu döviz mevduatlarından alınarak Merkez Bankası`nda tutulması gereken munzam karşılıklar oluşturuyor.

Peki Merkez Bankası kendi hesaplarına geçen bu kadar dövizi ne yapmış? Bunu anlayabilmek için bilançonun varlıklar bölümüne göz atmak gerek. Buna göre Merkez Bankası varlıklarının döviz cinsinden miktarı 26.4 milyar dolar. Bu döviz nerede diye incelendiğinde 20 milyar doları yurtdışı bankalardaki Merkez Bankası hesaplarında tutuluyor.

DEPO HESAPLARINDA
4 milyar dolar ise yurtiçi bankalara geri alınmak üzere verilmiş. Yani şu depo hesabı dedikleri hesaplarda tutuluyor. Bankalar dış yükümlülüklerini karşılamak için Merkez Bankası`ndan bono karşılığı döviz alıyor.

Merkez Bankası`nın bugünlerde doğrudan döviz piyasalarında döviz satmadığını hatırlatmak gerekir. Banka, döviz rezervlerinde bir erime istemediği için bu yöntemi uyguluyor. Altın rezervleri var. Bunlar da 1 milyar dolar ediyor. Yaklaşık 700 milyon dolar da bankanın şubelerinde nakit olarak tutuluyor.

Tansu Çiller`in Başbakan olduğu 1994 yılında Merkez Bankası`nın durumu ise bugünle kıyaslandığında çok kötü idi.