Cari Açığı Besleyen Tablo Değişmiyor

Bir yandan faizlerin hızla aşağılara inmesi ile tasarruf araçlarının eski cazibesini yitirmesi, bir yandan da düşük faizli tüketici kredisi ile pompalanan tüketim patlaması önlenemiyor.

DPT`nin yurt içi talebe ilişkin verileri, cari işlemler açığının hızla büyümesiney ol açan tüketim cephesindeki bu canlılığın eylül ayında, ağustosa göre bir ölçüde hız kesmekle birlikte hala sürdüğünü ortaya kouyor.

DPT verilerine göre eylül ayında başlıca yurt içi talep göstergelerinden dayanıklı tüketim malı üretiminde geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 26.4, satışlarında da yüzde 26.7 artış yaşandı. En fazla talep artışının yaşandığı otomobil cephesinde de satışların eylül ayları itibariyle yüzde 772. arttığı gözlendi. Bir başka yurt içi talep göstergesi olan çimento üretimi de eylül ayında geçen yılın aynı ayına göreyüzde 19.8 artış kaydetti.

Yılın ilk çeyreğinde yüzde 30.1 olarak gerçeklkeşen dayanıklı tüketim malı üretim artış hızı, ikinci çeyrekte biraz yavaşlayarak yüzde 19.4`te kalmıştı. Satışlarda ilk çeyrekte yüzde 49 olan artış hızı da ikinci çeyrekte yüzde 16.9`a inmişti. Geçen yılın aynı aylarıyla yapılan karşılaştırmaya göre dayanıklı tüketim malı üretimi temmuz ayında yüzde 21, ağustosta yüzde 48.7, satışları da sırasıyla yüzde 14.3 ve yüzde 52.1 artış göstermişti. Eylül ayındaki artışlarla birlikte yılın üçüncü çeyreğinde dayanıklı tüketim malı üretimi yüzde 31.5, satışları da yüzde 31.1 artmış oldu. Yılın ilk dokuz ayı itibariyle de dayanıklı tüketim malı üretimindeki artış yüzde 26.5, satışlardaki artış da yüzde 30.2 düzeyinde gerçekleşti.

Otomobil satışlarındaki rekor artış

Yılın ilk çeyreğinde yüzde 87.3, ikinci çeyrekte yüzde 67.9 artan otomobil satışlarında temmuz ayında yüzde 86, ağustos ayında yüzde 148.4, eylül ayında da yüzde 77.2 artış yaşandı.

Böylece otomobil satışlarında ocak-eylül dönemindeki artış yüzde 82.7`ye ulaştı. bu gelişmede ilk dokuz ayda geçen yılın eş dönemine göre yüzde 124.3 artan otomobil ithalatı etkili oldu. Anılan dönemler itibariyle yerli otomobil satışlarındaki artış ise yüzde 51.3 düzeyinde gerçekleşti.

DİE, trafiğe yeni kaydedilen araç sayısının yılın ilk yedi ayı itibariyle geçen yılın eş dönemine göre yüzde 40.4 artarak 279 bin 504`e ulaştığını belirledi.

Yasal düzenlemelerin beklenmesi nedeniyle inşaat sektörünün durgunluk yaşadığı yılın ilk çeyreğinde yüzde 3, ikinci çeyreğinde de yüzde 3.1 olan çimento ütretimindeki artış, temmuz ayında yüzde 7.2`ye, ağustos ayında yüzde 18.5`e, eylül ayında yüzde 19.8`e ulaştı.

bu arada DİE verilerine göre yılın ilk sekiz ayında tüketim malı ithalatı yüzde 51.2`lik artışla 4 milyar 517 milyon dolara ulaştı.

Talep artışı cari açığı büyüttü

Bu yıl uygulamaya konulan ekonomik programla birlikte özellikle Hazine kağıtları ve mevduat faiz oranlarının hızla aşağı inmesi, dövizdeki artışların baskılanması, Borsa`ya ise gerekli ilginin sağlanamaması, tüketime yansıdı. Bu gelişmelerin etkisiyle tasarrufların, giderek artan biçimde tüketime yöneldiği gözlendi. Hazine`nin iç borçlanma miktarını düşürmesinin de etkisiyle bankaların tüketici kredisi faizlerini aşağılara çekerek ellerindeki fonları tüketiciye pompalaması, tüketim ve ithalatı kamçılandı. Hükümetin kredi maliyetini artırmaya yönelik vergi düzenlemeleri ise talebi kısma yönünde fazlaca etkili olamadı.

İthalat talebindeki canlılık, Euro`nun dolar karşısında hızla değer yitirmesi ve petrol fiyatlarındaki hızlı artışlar gibi gelişmelerle birleşince, Türkiye yılın ilk sekiz ayı itibariyle 6.8 milyar dolarlık rekor bir cari işlemler açığı ile karşı karşıya kaldı. (ANKA)