Bütçe Faiz Sarmalından Kurtuluyor

Bütçede, yıllar sonra ilk kez faiz sarmalından kurtulma olanağı belirdi.

1980`li yılların sonlarından bu yana bütçe açığındaki büyümeye paralel olarak artan ve bu yıl vergi gelirlerinin yüzde 76`sını alıp götürerek en yüksek noktaya ulaşan bütçedeki faiz yükü 2001 yılında belirgin biçimde aşağılara iniyor.

Bütçeden yapılacak faiz ödemelerinin miktarı Türkiye tarihinde ilk kez gelecek yıl bir önceki yıla göre hem reel hem de cari olarak azalacak. Bu nedenle de osn yıllarda hızla büyeyerek 2000`de doruk noktasına ulaşan faiz ödemelerinin bütçe harcamaları içerisindeki payı ile toplam bütçe gelirlerinden, özellikle de vergi gelirlerinden alıp götürüğü pay önemli oranda düşecek.

2000`de doruk nokta

Yapılan son tahminlere göre bu yıl 20 katrilyon 219 trilyon liraya ulaşacak olan faiz ödemeleri, deprem vergileri de dahil toplanan her 100 liralık verginin 76.2 lirasını, her 100 liralık bütçe gelirinin ise 58.1 lirasını silip süpürmüş olacak. Bu yılın tümünde devletin bütçeden yaptığı her 100 liralık ödemenin 43.6 liralık bölümünü faiz ödemeleri oluşturacak. Bu oranlar, faiz ödemelerinin Türkiye tarihinde şimdiye kadar ulaştığı en yüksek noktaya işaret ediyor.

2001 rahatlama yılı

Geçen yılın sonlarında yüzde 100`ün üzerinde bulunan iç borçlanma faizleri, bu yılın başından itibaren hızla gerileyerek yüzde 30-40 bandına indi. Faizlerdeki bu düşüş, yılbaşından itibaren uygulamaya konulan ekonomik program ve dış borçlanmadaki artışın etkisiyle iç borçlanma gereksiniminin azalması soucu ortaya açıktı. Bu gelişme, 2001 yılında bütçeden yapılacak faiz ödemelerini hem cari hem de reel olarak önemli ölçüde aşağı çekti. Bu yılın tümünde 20 katrilyon 219 trilyon liraya ulaşacak faiz ödemelerinin gelecek yıl 16 katrilyon 680 trilyon liraya ineceği hesaplandı.

Faiz yükünde yaşanacak bu düşüş 2001 bütçesinde bu yıla göre önemli bir rahatlama sağlayacak. Gelecek yıl toplanması hedeflenen her 100 liralık verginin 52.5 lirası, her 100 liralık bütçe harcamasının ise 34.5 lirasını faiz ödemeleri oluşturacak.

Ancak, faiz ödemelerinin vergi gelirine oranı, bu düzeyiyle önceki iki yıla göre önemli oranda düşmüş olacak. 1997 yılına göre ise yine yüksek çıkacak. İlk kez 1994 yılında yüzde 50`yi aşan söz konusu oran, 1996`da yüzde 66.7`ye ulaşmış. 1997 yılında yüzde 48`e indikten sonra 1998`de yüzde 66.9, 1999`da yüzde 72.4 olmuştu.

Faiz ödemelerinin vergi gelirine oranının bu yılın sonu itibariyle de yüzde 76.2 ile şu ana kadarki en yüksek düzeyine ulaşması bekleniyor. (ANKA)