Askerlik borçlanması sigortalı aleyhine değişti

SSK yasasındaki askerlikle ilgili değişiklik hükmü kesinleşinceye değin, sigortalıların askerlik borçlanması için acele etmemeleri ve yeni düzenleme yapılıncaya kadar beklemelerinde yarar var.


Son günlerde okurlarımızdan aldığımız soruların çoğu askerlik borçlanması ile ilgili. Hepsinin ortak şikayeti, ilk defa sigortalı oldukları tarihten önce yapmış oldukları askerlik sürelerini borçlanmak istediklerinde, Sigorta Müdürlüklerinden aldıkları cevabın, askerlik borçlanmalarının sigortalılık sürelerine sayılmayacağı yönünde olması. Bir çoğu da haklı olarak şunu soruyor. Prim ödeme gün sayım zaten tutuyor. Borçlandığım süre, sigortalılık süreme de eklenmeyecekse, o zaman neden borçlanayım?

Bize göre okurlarımız son derece haklılar. Sigortalı, emekli olabilmesi için gereken prim ödeme gün sayısı ve yaş koşulunu sağlıyor, sadece sigortalılık süresi ile ilgili koşulu sağlayamıyorsa, askerlik borçlanması ona bir avantaj yaratmayacak. Hatta, sigortalı olduğu sürece prim boşluğu bulunmayan sigortalıya askerlik borçlanmasının sağlayacağı herhangi bir avantaj söz konusu değil.


Değişiklik nasıl yapıldı:

Sigortalılara askerlikte geçen süreleri borçlanma imkanı tanıyan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 60. maddesinin (F) bendi, 616 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile değiştirildi. Değişiklikten önceki hükümlere göre sigortalının borçlandığı süre, prim ödeme gün sayısına ilave edilmekle birlikte, askerlik ilk defa sigortalı olunan tarihten önce yapılmış ise, sigorta başlangıcı borçlanılan süre kadar geri gidiyordu. Başka bir anlatımla, askerlik borçlanması prim ödeme gün sayısı yanında sigortalılık süresini de olumlu yönde etkiliyordu. Ancak bu avantaj 616 sayılı KHK ile 4 Ekim 2000 tarihinden itibaren kaldırıldı. 616 Sayılı KHK ile yapılan değişikliğe göre, 4 Ekim 2000 tarihinden sonra, ilk defa sigortalı olduğu tarihten önceki askerlik süresini borçlanmak isteyen sigortalıların sigorta başlangıç tarihleri geriye götürülmeyecek. Borçlandıkları süreye karşılık gelen gün sayısı sadece prim ödeme gününe ilave edilecek.


Borçlanma primlerinin ödeme süresi ile ilgili değişiklik:

616 Sayılı KHK ile askerlik borçlanmasıyla ilgili olarak sigortalı aleyhine yapılan diğer bir değişiklik de borçlanma primlerinin ödeme süresi ile ilgili. Eski hükümlere göre borçlanma primi tutarı, ödeme emrinin Kurum tarafından sigortalıya tebliğinden itibaren iki yıl içinde ödenebiliyordu. Yapılan değişiklikle iki yıllık ödeme süresi üç aya indirildi. Üç aylık süre de Kurumun ödeme emrinin sigortalıya tebliğ tarihinden itibaren değil, sigortalının borçlanma talebinde bulunduğu tarihten itibaren başlıyor. Başka bir anlatımla Kurumun ödeme emrini tebliği beklenmeyecek, Kurum borç tutarını bildirse de bildirmese de borçlanma priminin üç ay içinde ödenmesi gerekecek.

Borçlanma priminin üç ay içinde ödenmemesi halinde, bu talebe istinaden doğan borçlanma hakkı kaybedilecek. Yeniden borçlanılmak istenmesi halinde de yeniden talepte bulunulması gerekecek. Borçlanma talep tarihinden itibaren üç aylık süre içinde borçlanma tutarının bir kısmı ödenmiş ise, primi ödenen süreye karşılık gelen gün sayısı prim ödeme gün sayısına ilave edilecek. Örneğin 18 aylık askerlik süresini borçlanan sigortalı, üç aylık süre içinde 8 aylık süreye ilişkin borçlanma primini ödemişse, prim ödeme gün sayısına 8 aylık süreye karşılık gelen gün sayısı ilave edilecek, primi ödenmeyen süreler dikkate alınmayacak. Sigortalı dilerse tekrar geri kalan 10 aylık süre için yeniden borçlanma talebinde bulunabilecek ve borçlanma primi tutarını üç ay içinde ödemek koşuluyla kalan süreyi borçlanabilecek.


4 Ekim`den önce borçlanma talebinde bulunanlar:

616 Sayılı KHK ile yapılan değişiklik 4 Ekim 2000 tarihinden itibaren yürürlüğe girdiğinden, bu tarihten önce borçlanma talebinde bulunanlar için eski hükümlerin uygulanmasına devam edilecek. Örneğin, 4 Ekim 2000 tarihinden önce askerlik borçlanması talebinde bulunmuş sigortalı, borçlanma primi tutarını Kurumun ödeme emrini tebliğ tarihinden itibaren iki yıl içinde taksitler halinde ya da defaten ödeyebilecek. Bu sigortalı askerliğini ilk defa sigortalı olduğu tarihten önce yapmışsa, sigorta başlangıç tarihi borçlandığı süre kadar geriye götürülecek.


Borçlanma için acele etmeyin:

Bilindiği üzere 616 sayılı KHK Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edildi ve iptal kararı 10 Kasım 2000 tarihli Resmi Gazete`de yayımlandı. Ancak iptal kararı, Resmi Gazete` de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yani 11 Kasım 2001 tarihinde yürürlüğe girecek. Bu süre içersinde KHK ile yapılan düzenlemenin yasa niteliğine kavuşturulması gerekiyor. Yasal düzenleme aşamasında, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun askerlik borçlanması ile ilgili 60 maddesinin (F) bendinin eskiden olduğu gibi askerlik borçlanmasının sigortalılık süresini geriye götürecek şekilde yeniden düzenlenmesi söz konusu olabilir. Bu yüzden askerlik borçlanmasıyla sigortalılık süresini de geriye götürmek isteyen sigortalıların, askerlik borçlanması için acele etmemelerini, yeni düzenleme yapılıncaya kadar beklemelerini öneriyoruz.