15 soruda DASK!

İstanbul Silivri açıklarında meydana gelen 5.8’lik depremin ardından gözler DASK’a ve Zorunlu Deprem Sigortası’na (ZDS) çevrildi. İstanbul’daki konutların yüzde 63’ü sigortalı. Sigortası olmayanlar ise deprem sonrası acil poliçe düzenlettirmeye çalışıyor. 100 metrekare daire için deprem bölgesine göre DASK primleri yılda 100 TL ile 239 TL arasında değişiyor. İşte zorunlu deprem sigortasında tüm merak edilenler.

İşte Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın bugünkü yazısı...

1) Hangi hasarları kapsar?

Deprem nedeniyle konutta yangın çıkarsa, patlama olursa yine deprem nedeniyle tsunami veya yer kayması oluşursa bunların vereceği zarar DASK kapsamında. Bunların dışında konuttaki eşyalarda meydana gelen zararlar ve kişilerin uğrayacağı bedeni zararlar sigorta kapsamında değildir.

2) Tüm binalara DASK yapılıyor mu?

Belediye sınırları içindeki konutlar için geçerli. Konutun tapuya kayıtlı olması gerekiyor. Binaların içindeki ticarethane, bürolar da sigorta kapsamında. Kat irtifakı tesis edilmiş, tapuda cinsi tashihi yapılmayıp tapuda arsa olarak görünen binalar, tapu tahsisi henüz yapılmamış kooperatif evleri de sigortalanıyor. Ancak kaçak yapılar ve işyerleri DASK kapsamı dışındadır. Ayrıca kamu kurumlarına ait binalar, inşaatı henüz tamamlanmamış binalar da kapsam dışında.

3) Apartmandaki ortak alanlar da sigorta kapsamında mı?

Temeller, ana duvarlar, bağımsız bölümleri ayıran ortak duvarlar, bahçe duvarları, istinat duvarları, tavan ve tabanlar, merdivenler, asansörler gibi tamamlayıcı kısımlarında deprem sebebiyle meydana gelen hasarlar da sigorta kapsamanı giriyor. Bir depremde sigorta sahiplerine hissesi oranında hasar ödemesi yapılıyor.

4) Sigortayı kiracı mı ev sahibi mi yaptırmalı?

Tapuda hak sahibi kimse, o yaptırır. Dolayısıyla konutun sahibi yaptırır. Kiracı yaptırsa bile hasar durumunda sigorta tazminatı ev sahibene ödenir.

5) Apartmanda çoğunluk konutta DASK yoksa hasarda sorun olur mu?

Diğer konut sahiplerinin poliçe yaptırmamış olması, yaptıranın tazminat ödemesi için engel teşkil etmez. Hasar, poliçe limiti kapsamında değerlendirilir.

6) DASK yaptırmayıp, özel sigorta şirketinden deprem sigortası alabilir miyim?

Alamazsınız. DASK zorunlu bir sigorta. Önce konutunuza DASK yaptıracaksınız, konutunuzun değeri ZDS’nin verdiği teminatın üzerinde ise kalan kısım için sigorta şirketlerinden deprem teminatını da içeren konut paket poliçesi alabilirsiniz. Şirketler sadece DASK’ın teminatının üzeri için sigorta verebilir.

7) ZDS, konutun bulunduğu arsayı da kapsıyor mu?

ZDS, konuta gelen zararı kapsar ve konutun yeniden inşa bedelini öder. Deprem sonucunda arsa değeri değişmeyeceğinden, ZDS yapılırken arsa değeri hesaba katılmaz.

8) Tapudaki metre kare farklı, konutun kullanılan metrekaresi farklı ise sorun olur mu?

Hasar ödenirken, tapuda yazan gerçek metre kare ne ise onun üzerinden hasar ödenir.

9) ZDS yaptırırken, tapu gerekli mi?

ZDS, kişinin beyanı üzerine yapılır. Konut sahibinin kimlik bilgileri, sigortalanacak konutun tapu bilgileri ve brüt yüzölçümü (m2), kullanım şekli beyan edilmelidir. Yanlış ya da sahte beyanda bulunulması halinde DASK bundan sorumlu değil.

10) Deprem sonrasında hemen sigorta yaptırılabilir mi?

Deprem sonrası konutta hasar yoksa sigorta yapılır. Ağır hasarlı binalar; güvenlik gereği yıkılması gerektiğinden sigortalanmıyor. Orta hasarlı binalar içinse binaların onarılması veya güçlendirilmesi zorunluluğu taşıdığından sigorta yapılmıyor, ancak yenileme işlemi yapıldıktan sonra sigorta yapılabiliyor. Hafif hasarlı binaların sigortalanmasında sigortalının beyanı esas alınıp, sigorta bu beyana göre düzenlendiği için sorumluluk tüketiciye ait. DASK, konut hasarlıysa ve ev sahibi bunu bildirmeyip, sağlam deyip, sigortalatır ve sonradan konutun hasarlı olduğu tespit edilirse sigorta hasarı ödemez.

11) Prim nasıl belirleniyor?

Prim, konutunuzun bulunduğu bölgenin deprem derecesine ve konutun yapı tarzına, metrekare hesabına göre değişiyor. Prim belirlemeden önce konutunuz için alacağınız en yüksek teminat tutarı bulunur, bunun üzerine prim hesaplanır. Prim hesaplamasında 3 farklı yapı tarzı var; çelik-betonarme-karkas yapı, yığma kagir ve diğer yapılar. Deprem bölgesi de 1. derecen, 5. dereceye kadar 5 farklı risk bölgesi vardır; birinci derece deprem riski yüksek, beşinci derece riski daha düşük bölgelerdir. Primler metre kare birim maliyetine göre hesaplanır ve birim maliyetlerini devlet belirler, her yıl da yeniler. 2019 için konut tarzına göre birim maliyet; çelik-betonarme-karkas yapılar için 1.020 lira, yığma kagir yapılar için 725 lira, diğer yapılar için 355 lira. www.dask.gov.tr adresinden konutunuz tüm bilgilerini girerek, ödeyeceğiniz primi bulabilirsiniz.

12) ZDS, konuttaki tüm hasarı karşılar mı, konutun değerini bana öder mi?

DASK her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre azami bir tutarda teminat sağlar ki, bu yıl için sigorta kapsamında alacağınız en yüksek sigorta teminatı 215 bin lira. Eğer konutunuzun değerinin bunun üzerinde olduğuna inanıyorsanız, özel sigorta şirketlerinden 215 bin liranın aşan kısmı için konut sigortası alabilirsiniz.

13) ZDS için belirli bir indirim uygulanıyor mu?

Bina ya da site yönetimleri tarafından tüm konutların sigortalanması durumunda tarife fiyatları üzerinden yüzde 20 oranında indirim uygulanıyor. Ayrıca vadesi bitip de 30 gün içinde sigortasını yenileyenlere yüzde 10 indirim yapılıyor.

14) Zararın tamamını alabilir miyim?

ZDS’de yüzde 2 muafiyet bulunuyor. Yani, oluşan hasarın yüzde 2’sine kadar olan tutarı sigorta ödemiyor, üzerini karşılıyor. Örneğin, konutun sigorta bedeli 100 bin liraysa, konutta oluşan 2 bin liraya kadar zararı sigortalı kendi karşılar; eğer üzerinde bir zarar oluşmuşsa DASK üzerini öder. Konut tamamen yıkılırsa poliçede yazan tazminat tutarı ödenir, ayrıca konutta depremde meydana gelen ufak hasarlar da sigorta tarafından karşılanır.

15) Büyük bir depremde DASK’ın tüm zararı karşılayacak gücü var mı?

DASK, büyük bir deprem karşısında birikmiş deprem rezervi ve reasürans imkanları sayesinde 20 milyar TL tutarında hasar ödeyebilme kapasitesine sahip. DASK kurulduğu 2000 yılından hasara neden olan toplam 672 depremde zarar gören konutlara toplam 192 milyon lira hasar ödedi. Bunun 135 milyon lirası da Van depremi nedeniyle ödendi.