Gurbetçiye dövizli BES

Avrupa’da yaşayan Türk vatandaşlarına dövizli BES uygulaması getiriliyor. Katkı payları Euro üzerinden ödenecek, devlet de Euro üzerinde katkı yapacak ancak katkı tutarı yüzde 25 olmayacak. Yurtdışında yaşayanların borçlanarak emekli olma şartları Ağustos’ta değişmişti. Yeni uygulama ile gurbetçilere hem ikinci bir emeklilik hakkı tanınacak hem de emekli aylıklarındaki düşüş telafi edilmiş olacak.

İşte Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan'ın bugünkü yazısı...

Türkiye’nin 2020-2022 dönemini kapsayan üç yıllık Yeni Ekonomi Programı (YEP) açıklandı. Program, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili önemli düzenlemeler içeriyor. Bunlardan biri, sosyal tarafların mutabakatı ile emeklilik alanında kapsamlı bir reform paketi devreye sokulacak ve tamamlayıcı emeklilik sistemine geçilecek. Bu konuya gelecek yazımda detaylı değineceğim ama şimdilik şu kadarını söyleyeyim; YEP açıklandıktan sonra kimi çevrelerin belirttiği gibi kıdem tazminatı rafa falan kalkmış değil. BES ve kıdem tazminatının da içinde olduğu kapsamlı bir model uygulanacak.

YEP’te dikkatimi çeken ve ilk kez gündeme gelen bir konu daha var; o da, yurtdışında yaşayanlara özel BES uygulamasının getirilecek olması. Programın Finansal İstikrar bölümünde bu konuda şöyle deniyor: Finansal sistemdeki sistemik risk birikimini azaltmak, finansal derinliği ve ürün çeşitliliğini artırmak amacıyla yurt dışı yerleşik Türk vatandaşlarına dövizli BES uygulamasına geçilecek. Uygulamanın başlayacağı tarih ise 2020’nin sonu.

EURO ÜZERİNDEN OLACAK

Yurtdışında 6 milyona yakın vatandaşımız bulunuyor ve bunların 5 milyondan fazlası Avrupa’da yaşıyor. Almanya’da 2 milyon, Fransa’da 700 bin, Hollanda’da 500 bin Türk vatandaşımız var. Yeni uygulama ile sadece bu kişilere özel bireysel emeklilik yapılacak. Peki, yurtdışında yaşayanlar isteseler sisteme dahil olamazlar mı? Olurlar, ancak katkı payı ödemelerini TL üzerinden yapmak zorundalar. Öğrendiğime göre, yurtdışında yaşayanlar BES’e ilgi gösteriyor, bu yönde de bir talep var ama ödemelerin Euro üzerinden olmasını istiyorlar. Daha açık bir anlatımla ne ödeyeceklerini ve karşılığında ne kadar birikimleri olacağını bilmek istiyorlar ve bunu da döviz üzerinden istiyorlar.

İşte bu kişilere özel dövizli bireysel emeklilik sistemi kurgulanacak. Kişiler, BES katkı paylarını Euro üzerinden ödeyecek. Sisteme yönelik merak edilen konulardan biri de devletin katkı yapıp yapmayacağı. Malum, mevcut sistemde devlet yüzde 25 katkı sağlıyor. Dövizli BES’te de devlet katkısı olacak, katkı döviz ile olacak, ancak yüzde 25’lik bir katkı olmayacak; daha düşük tutulacak. Beklenti ise Avrupa’da yaşayan vatandaşlarımızın dövizli BES’e ciddi talep göstereceği ve uygulamanın başlaması halinde iki milyon kişinin sisteme gireceği; özellikle de yurtdışında yaşayan, çalışmayan ev kadınlarının.

EMEKLİLİKTE DEĞİŞİKLİK

Dövizli BES’e geçilecek olmasının bir başka nedeni daha var. Ağustos ayında yurtdışında yaşayanların borçlanarak emekli olma şartları değişti. Bu tarihten önce, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız, istedikleri kurum üzerinden emeklilik hakkı elde edebiliyordu ki, kişilerin neredeyse tamamı SSK üzerinden emeklilik istiyordu. Borçlanma tutarı da asgari ücretin yüzde 32’siydi. 1 Ağustos’ta yapılan yeni düzenleme ile emeklilik yaşı, borçlanma süresi, borçlanma tutarı değişti. Yeni uygulama ile emekli olacaklar sadece Bağ-Kur üzerinden emekli olabiliyor. Emeklilik için ödenecek borçlanma tutarı da gün başına 11 lira arttı. Özetler, yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın emeklilik şartları ağırlaştırıldı ve emekli olacaklara ödenecek emekli aylığında kısmi bir azalma olacak. Dövizli BES uygulaması ile gurbetçi vatandaşlarımıza hem ikinci bir emeklilik hakkı tanınacak hem de emekli aylıklarındaki düşüş telafi edilmiş olacak.

Etiketler

• BES
BES
• YEP
YEP
• dövizli BES
dövizli BES