TCMB hala 'Her şey çok güzel olacak' diyor

Kur tarafında, şu anda yapılan hesaplamalara göre, geçişkenliğin enflasyona etkisi yüzde 2 seviyesinde <ımg class="yeniImg" border="0" hspace="10" vspace="5" src="https://image.hurimg.com/i/hurriyet/75/0x0/66cecfc7601c04688fb9b79f.jpg" align="left">Merkez Bankası’nın bu ayki toplantısı da yabancı ekonomistler tarafından büyük katılım gördü zira toplantı çıkışında benim de çok uzun süre beraber çalıştığım dünyaca ünlü ekonomist Lawrence Brainard sadece “her şey çok güzel olacak” denildi ancak bunun arkasında yatan sebepler konusunda ikna olamadım yorumunda bulundu bana.

Şevin Ekinci
Ekinci Economics Consulting

Dün TCMB’nin aldığı faizlerde değişikliğe gitmeme kararı piyasa oyuncuları tarafından olumlu olarak karşılanmış olsa da kararın akabinde TCMB web sayfasında yayımlanan basın duyurusunda çekirdek enflasyon ve enerji fiyatlarında görülecek olan düşüşe dair verilen yorumlar enflasyon görünümü açısından fazla iyimser bulundu. Enflasyon görünümü açısından TCMB’nin verdiği bu yorumların fazlaca iyimser olduğuna ben de katılıyorum. Zira hâlihazırda tek iyi görünüm veren petrol ve diğer emtia fiyatlarındaki düşüşe atıf yaparak enflasyonda düşüş beklemek ancak “fazlaca iyimserlik” olarak adlandırılabilinir. Kur, gıda fiyatları, hizmet sektörünün gıda fiyatlarına karşı esnekliğinde de iyileşme görmemiz gerekiyor.

Kur tarafında, şu anda yapılan hesaplamalara göre, geçişkenliğin enflasyona etkisi yüzde 2 seviyesinde. Yani şu anki yıllık enflasyon seviyesinin yüzde 2’si kurdan kaynaklanıyor.  Merkez Bankası’na göre kur tarafında her şey sabit çalışırsa (“ceteris paribus”) bu sene Türk lirasında dolara karşı görülen zayıflamanın enflasyona olan geçişkenliğinin  2015 yılının ortalarında sıfırlanması bekleniyor. Ancak bu ceteris paribus durumunun çalışması, özellikle Fed’in faiz artışına hazırlandığı bir dönemde, Türkiye’de zor olacaktır. Merkez Bankası burada da önemli olanın kurun seviyesi değil volatilite olduğunu belirtti. Zaten bugün yapılan döviz satım ihalelerindeki tutarı artırma kararını da döviz kurundaki volatiliteyi önlemek için aldığını belirtti. Merkez Bankası herhangi bir şekilde kurun şu anki seviyesinden rahatsız değil.

Gıda fiyatları ise Merkez Bankası’nın bu yıl için öngördüğü yıllık yüzde 9 artışın çok çok üzerinde artmış olarak görünüyor. Son rakamlar yıllık bazda gıda fiyatlarındaki artışta yüzde 14’e işaret ediyor ve Merkez Bankası’na göre Eylül ayında bu artış oranında bir düşüş yaşanmayacak.  Gıda fiyatlarındaki artış oranları yılsonu için resmi enflasyon tahmini olan yüzde 7.6’yı ciddi bir tehdit altına sokuyor. Gelecek sene için Merkez Bankası’nın gıda fiyatlarında artış öngörüsü yüzde 8. Ancak kur seviyesinden gıda fiyatlarına ciddi bir geçişkenlik etkisi var çünkü bu, hem tarım sektörü üretiminde kullanılan girdi fiyatlarını etkiliyor hem de ithalat fiyatlarını etkiliyor. Gıda fiyatlarında görülen genel trend, yıllık gıda fiyat artışının tüketici enflasyonunun yüzde 4 üzerinde olduğu şeklinde ancak 2014 yılında gıda fiyatlarında bu genel trendin de üzerine çıkıldı. Burada en etkili çözüm yolu daha çok sermaye-yoğun üretime geçmek olacaktır ki bu da kısa vadede mümkün değil.

Restoran ve yemek hizmeti fiyatlarının gıda fiyatlarına olan esnekliğinden 4 Eylül 2014 tarihli Hürriyet Bigpara yazımda bahsetmiştim. Merkez Bankası bu toplantısında da bu konuya değindi ve gıda fiyatlarındaki artışın anında nasıl lokanta fiyatlarına yansıdığını enflasyondaki tırmanışa sebep olarak öne sürdü. Ancak burada vahim olan buna karşı hala önlem alınmamış olması. Yemek hizmeti fiyatlarındaki bu artış faiz oranlarıyla iyileştirilebilecek bir gelişme değil. Çeşitli regülasyonlarla yemek hizmeti sektöründeki fiyat artışlarının önüne geçilebilir ancak toplantıda bu tarz bir önleme değinilmedi.

Son olarak TCMB üçüncü çeyrekte büyümede toparlanma öngördüğünü ve özellikle Eylül ayı sanayi üretiminde bunun hissedileceğine değindi. Büyüme tarafında iyimser beklentide olmaları olumlu ancak TCMB’nin ana hedefi zaten fiyat istikrarı büyüme değil. Fiyat istikrarı tarafında, gerçekleşmesi riskli olasılıklara bağlanarak iyimser senaryo çizmek, beklentileri ve para politikasını ona göre yönlendirmek ne kadar sağlıklı bunu 2015 yılı ortalarında eğer dış faktörlerdeki beklentiler gerçekleşmez ise hep birlikte göreceğiz.