Küresel Ticareti 2021’de Neler Bekliyor?

Dünya Tcaret Örgütü (WTO) tarafından 8 Nisan tarihinde yayınlanan basın açıklamasına göre 2020 yılında dünya ticaretinin yüzde 13 ile yüzde 32 arasında bir oranda gerilemesi tahmin ediliyor. Aynı basın açıklamasında WTO Direktörü Roberto Azevêdo, 2021 yılında hızlı bir toparlanmanın mümkün olduğunu belirterek güçlü, sürdürülebilir ve sosyal açıdan kapsayıcı bir iyileşmenin temellerin atılması gerektiğini ekliyor. İlaveten; maliye ve para politikasının yanı sıra ticaretin burada önemli bir bileşen olacağını, bunun için hem piyasaları korumak hem de açık ve öngörülebilir olmanın yanı sıra genelde elverişli bir iş ortamını teşvik etmek gerekliliğini ifade ediyor. 

2021 yılının ilk çeyreğini geride bıraktığımız şu günlerde, her ne kadar mutasyona uğramış virüsün etkilerini vaka artışlarında görmeye devam etsek de dünya ticaretinin yeniden toparlanmasına dair iyimser senaryolar karamsar senaryolara göre daha baskın nitelikte. Emtia ve hizmetler ticaretine baktığımızda ise emtia ticaretinin hizmetler ticaretine kıyasla daha iyi bir toparlanma sergilemesi bekleniyor. Bunun ardında yatan gerekçe ise hizmetler tarafında kötüleşen durumu yeniden toparlayacak bir stok yatmaması. Mal ticareti tarafında ise mevcut stokların bir kaldıraç etkisi görmesi ile üretim hatlarının da yeniden açılarak hammaddelerin servis edilmesi sonucunda emtia ticareti daha hızlı toparlanabilecektir şeklinde tahmin ediliyor.

Coğrafi kırılım açısından bakıldığında 2021'de, mali önlemler sayesinde, ticareti yapılan mallara olan talebin Kuzey Amerika tarafından yönlendirilmesi bekleniyor. Küresel ithalat talebinin çoğunun ise ihracatın artması beklenen Asya tarafından karşılanması bekleniyor.  2021'de Avrupa ihracatının ise yaklaşık olarak yüzde 8,3 artacağı tahmin ediliyor. Afrika'da yüzde 8,1 Orta Doğu’da ise yüzde 12.4 oranında artışlar beklenirken Orta Doğu’daki bu artışın artan seyahat harcamalarına bağlı şekilde petrole olan talebi güçlendirmesi de tahmin ediliyor.

WTO’nun yanısıra IHS Markit tarafından yapılan tahminlere baktığımızda da o taraftaki beklentiler küresel emtia ticaretinin 2021 yılında yüzde 7,6;  2022 yılında ise yüzde 5,2 oranında artması bekleniyor. Hacimler açısından bakıldığında da küresel emtia ticareti hacminin 2021'de 13,65 milyar metrik tona ve 2022'de 14,2 milyar metrik tona yükseleceği tahmin ediliyor. Bu durum gerçekleşirse, küresel ekonominin 2020'deki ticaret çöküşüyle oluşan kayıplarının bir kısmını telafi edilmesine olanak sağlayacağını düşünüyorum.

WTO ve IHS Markit sonrasında üçüncü bir bakış açısı olarak da IMF’in Ocak 2021 tarihli Dünya Ekonomik Görünümü Güncellemesine bakacak olursak, küresel ticaret hacimlerinin 2021’de yüzde 8; 2022’de ise yüzde 6 oranında artması bekleniyor.

2021 yılına dair beklentilerin nispeten olumlu yönde olmasına dair görüşler hakim iken dış ticaret açıklarında büyümeler de gözümüzden kaçmamalı. ABD’nin dış ticaret açığı en son Nisan tarihli verilere göre eksi 70 milyar doların üzerine çıktı. 2020 yılı Nisan ayında açıklanan Şubat verisindeki eksi 40 milyar dolar seviyesine doğru yeniden bir toparlanma yapması hemen olmayacaktır. ABD’nin ticaret savaşı içerisinde olduğu Çin her ne kadar dış ticaret fazlası veriyor olsa da onun da fazla verdiği rakamda gerileme mevcut. Şubat ayında 100 milyar dolar üzerine çıkan dış ticaret fazlası Mart ayında 13,8 milyar dolara kadar gerileyerek 2020 yılı Şubat ayındaki “eksi” veriden sonra ilk defa bu kadar kötü açıklandı.

Euro Bölgesi’nde ise 2020 yılı Haziran ayından bu yana ticaret dengesinin pozitif yönde çok iyi bir seyir izlediğini görmüştük. Almanya’nın önderliğinde 20 milyar euro seviyelerinin üzerinde seyreden dış ticaret dengesi Euro Bölgesinde Ocak ayında 6,3 milyar euro’ya gerilemiş iken Şubat ayında yeniden 17 milyar euro üzerine çıktı.

2021 yılında ticaret dengelerinin küresel çapta sert dalgalanmalar göstereceğini tahmin ediyorum. Bu sert dalgalanmalar da ülkelerin kapanmaları ile de doğru orantılı olarak çıkacak ya da inecek. Tabi bunun ardından da pariteler arasındaki değişimler de oldukça etkili olacak. Ticaretin ana döngüsü de özellikle petrokimya hammadde ürünlerinin tedariğinin sağlanabilmesi, demir cevheri, çelik gibi metallerin ton başı fiyatlarındaki dalgalanması ile de oldukça iç içe etkili olacaktır.