Salgında ikinci dalgaya endekslerin olası tepkisi

Virüsle ilgili vaka artışları sürerken şimdi korkutan tablonun Rusya’da olmasından dolayı merkez üssü konumuna Rusya’nın yerleşebilme ihtimali kuvvetlendiriyor. Fakat hala merkez üs ABD ve bunu İspanya ile ardından Rusya takip ediyor. Bugün itibariyle ise Dünya genelinde 4.5 milyon vaka, 303 bin ölüm görülmüş durumda.

Tablo oldukça tedirgin edici ve geçmiş dönem krizlerine benzemeyen şekilde Dünyayı sarsan bu olay 2020 yılına damgasını vurdu. Belki de bu olay ileride ekonomi kitaplarında yerini alabilir ve “Salgın Ortamında İktisadi Kontrol Mekanizması” başlığı altında incelemelere neden olabilecek bir konu olmaya da aday gözüküyor.

Vaka ve ölüm oranlarında artışa karşın yeni Dünya düzeninde, önlemler ve yeni yaşam şekilleri ile ülkeler ekonomilerini açma çabasında. Asya’da nüfusu, vaka oranlarının yoğun şekilde görülen ülkelere nazaran az olan ülkeler nisan ayı, Avrupa’da mayıs ayı içerisinde kademeli şekilde açılmalar başladı. Mayıs ayında açılmaların başlaması ile Almanya gibi bazı ülkelerde vaka sayısında artışlar görülünce ikinci dalga ihtimalinin beklenen ağustos ayından yakın döneme gelmesine neden oldu. Sonbaharda önlemlerin kaldırılması ile salgının ikinci bir kez daha yaşanabilme ihtimali gündemde iken, açılmaların getirdiği rağbet bunun belki de o zamana kalmayabileceği düşüncesine neden oldu.

Tabi hükümetler ekonomik düzende farklı aksiyonlar, önlemler alırken, piyasalarda her türlü haber akışını salgınla ilgili her detayı fiyatlar hale geldi. Son bir haftalık süreçte de bu tablo tüm küresel piyasalar tarafından sert satış dalgası ile fiyatlandı.

Salgınla ilgili gelişmelerin sıklık kazandığı risklerin arttığı şubat sonu itibariyle 23 Mart tarihine kadar olan dönemde yaklaşık olarak DAX yüzde 36.5, S&P 500 yüzde 51, Dow Jones ise yüzde 6.5 düşüş kaydetti.

Hemen hemen her ülkede vaka sayısında pik noktaların 23-24 Mart tarihlerinde görülmesi ile bu tarihler endeksler için dip noktalar oldu. Yeniden açılmalara yönelik fikirlerin gündeme gelmesi ve tarihlerin netlik kazanması ile küresel endeksler yükselen trend üzerinde yükselişini sürdürdü.

Geldiğimiz haftayı değil en yüksek görülen yani 29 Nisan ve bugün itibariyle karşılaştırma yaptığımızda DAX yüzde 8, S&P 500 yüzde 3.6, Dow Jones ise yüzde 4.6 değer kaybetmiş durumda.

Peki, yeniden gelecek satış dalgası 23 Mart tarihindeki diplere götürür mü? Açıkçası zor gözüküyor. Çünkü ilk dalga bir bilinmezlik ve tepkinin nasıl verileceğinin tahmin edilemeyişi ile yaşandı. Artık ülkeler virüsün yeniden yayılması halinde sosyal koşullarda nasıl tepki vereceğini biliyor. Bu nedenle ikinci bir salgın ihtimalinin yakın dönemde iyice belirginleşmesi halinde endekslerin aşağıda yüzde 5 daha gidebilecek bir alanı olabileceğini düşünmekteyim ki bu da kısa sürede kayıplarının yarısını alan küresel endeksler için oldukça iyi bir düzeltme olarak değerlendirilebilir. Ayrıca şunu da belirtmek istiyorum; resesyon, talep zayıflığı, ekonomik verilerin kaybı gibi her türlü ihtimallerin büyük bir çoğunluğu fiyatlanmışken burada ki tek risk ikinci dalga ihtimalinde dalga boyu olacak. 

Yurtdışında tablo böyle iken, yurtiçinde kendi dinamikleri nedeniyle henüz böyle bir fiyatlama hakim değil. Küresel endeksler son üç günlük süreçte bile sert satışa maruz kalırken, Borsa İstanbul 100 endeksinin pozitif ayrıştığı görüldü. 

Yurtiçinde normalleşme adımları 11 Mayıs tarihi itibariyle alındı. Bu nedenle bizlerde takvimi 18 Mayıs-1 Haziran olarak izlemek daha doğru olacaktır. Bu tarihlerdeki vaka oranları ya normalleşmenin devamını ya da kısıtlamaların sürmesine neden olabilir. Fakat henüz Türkiye nezdinde ikinci bir dalga ihtimali tetikleyecek vaka sıçraması olmaması BIST100 endeksinin küreselden ayrışmasını şimdilik sağlıyor. Fakat küresel endekslerde yaşanacak ikinci dalga salgın satışı BIST100’ünde yeniden 90-92 bin  bandına doğru sürüklenmesine neden olabilir. Endeks için ikinci bir dip noktada bu bölge aralığında oluşabilir. Kur cephesinde ise iyileşmelerin sürmesi ile hareketin 6.75 TL seviyesine kadar gerilebileceğini düşünüyorum. Bu nedenle küresel hareketin ardından içerideki tablo BIST100 endeksinin seyri açısından önemli olacak.

Bu nedenle yazım sonuna şunu eklemek istiyorum… Önlemleri bırakmayalım ve şunu bilelim ki virüs, tedbirlerimizden daha güçlü değildir…